Granulomatose met Polyangiitis (GPA, voorheen Wegener’s)

Beheer en behandeling

Hoe wordt granulomatose met polyangiitis (GPA) behandeld?

Omdat GPA vaak een levensbedreigende ziekte is, wordt het behandeld met een verscheidenheid aan krachtige medicijnen waarvan is aangetoond dat ze levensreddend zijn. Medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken, vormen de basis van de behandeling van GPA. De ernst van de ziekte in elk individueel geval bepaalt welke immunosuppressieve medicatie wordt gebruikt. Er zijn verschillende immunosuppressieve medicijnen die worden gebruikt in GPA, die elk individuele bijwerkingen hebben.

Mensen met GPA die kritieke orgaansystemen hebben, worden over het algemeen behandeld met corticosteroïden in combinatie met andere immunosuppressieve medicatie zoals cyclofosfamide (Cytoxan®) of rituximab (Rituxan®). Bij patiënten met minder ernstige GPA kunnen in eerste instantie corticosteroïden en methotrexaat worden gebruikt. Het doel van de behandeling is om alle verwondingen die optreden als gevolg van GPA te stoppen. Als ziekteactiviteit volledig kan worden ‘uitgeschakeld’, wordt dit ‘remissie’ genoemd. Zodra duidelijk is dat de ziekte verbetert, verlagen artsen de dosis corticosteroïden langzaam en hopen ze deze uiteindelijk volledig te stoppen. Wanneer cyclofosfamide wordt gebruikt, wordt het alleen gegeven tot het moment van remissie (meestal ongeveer 3 tot 6 maanden), waarna wordt overgeschakeld op een ander immunosuppressivum, zoals methotrexaat, azathioprine (Imuran®) of mycofenolaatmofetil (Cellcept® ) om remissie te behouden. De behandelingsduur van de immunosuppressieve onderhoudsmedicatie kan van persoon tot persoon verschillen. In de meeste gevallen wordt het gedurende minimaal 2 jaar gegeven voordat wordt overwogen om de dosis langzaam te verlagen in de richting van stopzetting.

Al deze medicijnen worden ook gebruikt om andere medische aandoeningen te behandelen. Azathioprine en mycofenolaatmofetil worden gebruikt om afstoting van orgaantransplantaten te voorkomen. Methotrexaat wordt gebruikt voor de behandeling van reumatoïde artritis en psoriasis. Zowel cyclofosfamide als methotrexaat worden in hoge doses gegeven als een behandeling voor bepaalde soorten kanker en worden daarom soms ‘chemotherapie’ genoemd. Bij de behandeling van kanker werken deze medicijnen door het doden of vertragen van de groei van zich snel vermenigvuldigende kankercellen. Bij vasculitis worden deze medicijnen gegeven in doses die 10 tot 100 keer lager zijn dan die voor de behandeling van kanker, en hun primaire effect is het beïnvloeden van het gedrag van het immuunsysteem op een manier die resulteert in immunosuppressie. Rituximab behoort tot een klasse medicijnen die biologische middelen worden genoemd en die zich richten op een specifiek onderdeel van het immuunsysteem. Recente onderzoeken hebben aangetoond dat rituximab even effectief was als cyclofosfamide voor de behandeling van ernstige actieve GPA.

Wat zijn enkele bijwerkingen van de behandeling van granulomatose met polyangiitis (GPA)?

Omdat deze medicijnen het immuunsysteem onderdrukken, is er een verhoogd risico op het ontwikkelen van ernstige infecties. Elk immunosuppressivum heeft ook een unieke reeks mogelijke bijwerkingen. Monitoring van de bijwerkingen die met elk medicijn gepaard gaan, is van cruciaal belang om het optreden ervan te voorkomen of te minimaliseren. Ook het feit dat een patiënt de behandeling in eerste instantie tolereert, garandeert niet dat de tolerantie in de loop van de tijd hetzelfde zal blijven.

Ongeacht de gebruikte medicatie is voortdurende monitoring van het laboratoriumwerk van de patiënt essentieel bij de behandeling van deze ziekten. Methotrexaat, azathioprine en cyclofosfamide kunnen het vermogen van de patiënt om bloedcellen aan te maken onderdrukken. Als de patiënt routinelaboratoria krijgt die nauwlettend worden gevolgd, zal deze onderdrukking van de celproductie worden ontdekt en kan de dosis van de medicatie worden aangepast of stopgezet, afhankelijk van de ernst. Cyclofosfamide heeft ook belangrijke bijwerkingen, zoals verminderde vruchtbaarheid bij jongere patiënten, evenals een verhoogd risico op het ontwikkelen van blaaskanker. Het gebruik van rituximab heeft een zeldzaam verhoogd risico op een herseninfectie die levensbedreigend kan zijn.