Misselijkheid en braken zijn veel voorkomende symptomen bij zwangere vrouwen, vooral tijdens het eerste trimester. Deze aandoening wordt ‘ochtendmisselijkheid’ genoemd en is verontrustend en tast de kwaliteit van leven aan. Hoewel de meeste gevallen zonder medische tussenkomst verdwijnen, hebben sommige vrouwen medicijnen nodig om hun symptomen te beheersen. Dit artikel bespreekt medicijnen die gewoonlijk worden gebruikt om misselijkheid tijdens de zwangerschap te behandelen, inclusief hun gebruik, indicaties, contra-indicaties, doseringen en bijwerkingen.
Medicijnen die gewoonlijk worden gebruikt om misselijkheid bij zwangere vrouwen te behandelen
1. Doxylaminesuccinaat en pyridoxinehydrochloride (Diclegis, Bonjesta)
Gebruik: Doxylaminesuccinaat en pyridoxinehydrochloride worden in combinatie gebruikt om misselijkheid en braken tijdens de zwangerschap te behandelen.
Doxylaminesuccinaat en pyridoxinehydrochloride (Diclegis, Bonjesta) worden als veilig beschouwd voor gebruik tijdens de zwangerschap. De Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) heeft deze medicijnen geclassificeerd als Pregnancy Category A, wat betekent dat adequate en goed gecontroleerde onderzoeken geen verhoogd risico op schade aan de foetus hebben aangetoond.
Doxylamine is een antihistaminicum dat de werking blokkeert van histamine, een neurotransmitter die betrokken is bij de braakreflex. Van pyridoxine, een vorm van vitamine B6, wordt gedacht dat het anti-emetische eigenschappen heeft, hoewel het exacte werkingsmechanisme onduidelijk blijft.
Indicaties: De combinatie van deze geneesmiddelen is geïndiceerd voor zwangere vrouwen die last hebben van misselijkheid en braken en die niet hebben gereageerd op conservatief beleid, zoals dieetaanpassingen en voldoende hydratatie.
Contra-indicaties: Vrouwen met een bekende overgevoeligheid voor doxylamine, pyridoxine of een ander bestanddeel van de formulering mogen dit medicijn niet gebruiken.
Medicatiedosering: De aanbevolen startdosering is twee tabletten Diclegis (10 mg doxylaminesuccinaat en 10 mg pyridoxinehydrochloride) voor het slapen gaan. Als de symptomen aanhouden, kan de dosis worden verhoogd tot maximaal vier tabletten per dag.
Bijwerkingen: De meest voorkomende bijwerkingen zijn slaperigheid, duizeligheid en een droge mond. Deze effecten zijn meestal mild en verbeteren bij voortgezet gebruik.
2. Metoclopramide (Reglan)
Gebruik: Metoclopramide wordt gebruikt voor de behandeling van misselijkheid en braken, evenals gastroparese, een aandoening waarbij de maag langzaam leegt.
Metoclopramide is door de FDA geclassificeerd als Pregnancy Category B, wat betekent dat dierstudies geen schade aan de foetus hebben aangetoond, maar er zijn geen goed gecontroleerde onderzoeken bij zwangere vrouwen. Dit medicijn wordt over het algemeen als veilig beschouwd voor gebruik tijdens de zwangerschap wanneer de voordelen opwegen tegen de risico’s.
Metoclopramide werkt door de afgifte van acetylcholine te verhogen, een neurotransmitter die de gastro-intestinale motiliteit stimuleert en de maaglediging versnelt. Het blokkeert ook de werking van dopamine, een andere neurotransmitter die betrokken is bij de braakreflex.
Indicaties: Metoclopramide is geïndiceerd voor zwangere vrouwen met misselijkheid en braken die niet hebben gereageerd op andere behandelingen, waaronder doxylaminesuccinaat en pyridoxinehydrochloride.
Contra-indicaties: Metoclopramide is gecontraïndiceerd bij vrouwen met gastro-intestinale obstructie, convulsies of een voorgeschiedenis van tardieve dyskinesie (onwillekeurige bewegingen).
Medicatiedosering: De gebruikelijke dosis is 5-10 mg, drie tot vier keer per dag oraal ingenomen, 30 minuten voor de maaltijd en voor het slapengaan.
Bijwerkingen: Vaak voorkomende bijwerkingen zijn slaperigheid, duizeligheid en extrapiramidale symptomen (onwillekeurige bewegingen, zoals tremoren of spierstijfheid).
3. Ondansetron (Zofran)
Gebruik: Ondansetron wordt voornamelijk gebruikt om misselijkheid en braken veroorzaakt door chemotherapie, bestralingstherapie en operaties te voorkomen en te behandelen.
Ondansetron is door de FDA geclassificeerd als Pregnancy Category B. Hoewel sommige onderzoeken een klein verhoogd risico op geboorteafwijkingen, met name hartafwijkingen, hebben gesuggereerd bij gebruik tijdens het eerste trimester, hebben andere onderzoeken een dergelijk verband niet gevonden. Het gebruik van ondansetron tijdens de zwangerschap moet zorgvuldig worden overwogen, waarbij de voordelen worden afgewogen tegen de mogelijke risico’s.
Ondansetron is een selectieve serotonine (5-HT3) receptorantagonist, die de werking blokkeert van serotonine, een neurotransmitter die betrokken is bij de braakreflex.
Indicaties: Hoewel niet specifiek goedgekeurd voor gebruik tijdens de zwangerschap, kan ondansetron worden voorgeschreven aan zwangere vrouwen met ernstige misselijkheid en braken die niet op andere behandelingen hebben gereageerd.
Contra-indicaties: Ondansetron mag niet worden gebruikt bij vrouwen met een bekende overgevoeligheid voor het geneesmiddel of de bestanddelen ervan of bij vrouwen met een voorgeschiedenis van lang-QT-syndroom, een hartritmestoornis.
Medicatiedosering: De typische dosis voor de behandeling van misselijkheid en braken tijdens de zwangerschap is 4-8 mg oraal twee- tot driemaal daags, indien nodig.
Bijwerkingen: Vaak voorkomende bijwerkingen zijn hoofdpijn, duizeligheid en obstipatie. Zeldzame maar ernstige bijwerkingen zijn QT-verlenging (een abnormaal hartritme) en serotoninesyndroom (een mogelijk levensbedreigende aandoening gekenmerkt door agitatie, hallucinaties en snelle hartslag).
4. Prochloorperazine (Compazine)
Gebruik: Prochlorperazine wordt gebruikt voor de behandeling van ernstige misselijkheid en braken, evenals psychotische stoornissen, zoals schizofrenie.
Prochlorperazine is door de FDA geclassificeerd als Pregnancy Category C, wat betekent dat dierstudies nadelige effecten op de foetus hebben aangetoond, maar er zijn geen goed gecontroleerde onderzoeken bij zwangere vrouwen. Dit medicijn mag alleen tijdens de zwangerschap worden gebruikt als de potentiële voordelen de mogelijke risico’s voor de foetus rechtvaardigen.
Prochlorperazine is een fenothiazinederivaat dat werkt door dopaminereceptoren in de hersenen te blokkeren, waardoor de braakreflex wordt geremd.
Indicaties voor gebruik: Prochlorperazine is geïndiceerd voor zwangere vrouwen met ernstige misselijkheid en braken die niet op andere behandelingen hebben gereageerd.
Contra-indicaties: Prochlorperazine is gecontra-indiceerd bij vrouwen met een bekende overgevoeligheid voor het geneesmiddel of andere fenothiazinen, evenals bij vrouwen met een voorgeschiedenis van toevallen, beenmergdepressie of leverziekte.
Medicatiedosering: De gebruikelijke dosis voor de behandeling van misselijkheid en braken tijdens de zwangerschap is 5-10 mg oraal drie- tot viermaal daags, indien nodig.
Bijwerkingen: Vaak voorkomende bijwerkingen zijn slaperigheid, duizeligheid en extrapiramidale symptomen. Minder vaak voorkomende maar ernstige bijwerkingen zijn agranulocytose (een ernstige afname van het aantal witte bloedcellen), tardieve dyskinesie en maligne neurolepticasyndroom (een levensbedreigende neurologische aandoening die wordt gekenmerkt door hoge koorts, spierstijfheid en een veranderde mentale toestand).
Zwangere vrouwen die misselijkheid en braken ervaren, kunnen medicijnen nodig hebben om hun symptomen te verlichten, vooral wanneer conservatieve maatregelen niet hebben gewerkt. Doxylaminesuccinaat en pyridoxinehydrochloride, metoclopramide, ondansetron en prochlorperazine behoren tot de meest gebruikte medicijnen voor dit doel. Elk medicijn heeft een uniek werkingsmechanisme, indicaties, contra-indicaties, dosering en bijwerkingen. De beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg moeten de voordelen en risico’s van elk medicijn afwegen voordat ze het aan zwangere vrouwen voorschrijven, rekening houdend met factoren zoals de ernst van de symptomen, de medische geschiedenis van de vrouw en mogelijke interacties tussen geneesmiddelen.
Referentie documenten:
- Richtlijnen van het American College of Obstetricians and Gynecologists.
- Richtlijnen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).
- Database van UpToDate.
- Database van PubMed.
Discussion about this post