Een onderactieve schildklier, ook wel hypothyreoïdie genoemd, treedt op wanneer de schildklier niet genoeg schildklierhormonen produceert. De schildklier zit aan de voorkant van de nek en speelt een essentiële rol in het regelen van de snelheid van het metabolisme van het lichaam. Wanneer de schildklierhormoonspiegels dalen, vertraagt elk systeem in het lichaam. Dit hormoondeficiëntie veroorzaakt een breed scala aan symptomen, die langzaam kunnen verschijnen en soms lange tijd onopgemerkt blijven.
Wat is een onderactieve schildklier?
Een onderactieve schildklier betekent dat de schildklier niet genoeg thyroxine (T4) hormoon en triiodothyronine (T3) hormoon produceert. Deze hormonen helpen bij het reguleren van de hartslag, lichaamstemperatuur, spijsvertering, mentale activiteit, energieproductie en vele andere processen. De hypofyse produceert schildklierstimulerend hormoon om de schildklier te vertellen hormonen te maken. Als de schildklier niet adequaat reageert, leidt dit tot hypothyreoïdie.
Symptomen van een onderactieve schildklier
1. Vermoeidheid
Vermoeidheid is het meest voorkomende symptoom van een onderactieve schildklier. Lage schildklierhormoonspiegels vertragen de energieproductie in de cellen, waardoor ons vermogen om fysiek actief te blijven of ons fris te voelen na rust, afneemt. Deze lage energietoestand houdt meestal aan ondanks voldoende slaap. Deze vermoeidheid kan in de loop van de dag verergeren of constant worden. Ongeveer 80% tot 90% van de mensen met hypothyreoïdie hebben last van vermoeidheid.
Aanhoudende vermoeidheid kan de focus, het geheugen en dagelijkse taken beïnvloeden. Negeer langdurige vermoeidheid niet, vooral niet als het samen met andere symptomen optreedt.
2. Koude-intolerantie
Koude-intolerantie betekent dat je je ongewoon gevoelig voelt voor koude temperaturen. Schildklierhormonen helpen bij het genereren van lichaamswarmte door de stofwisselingssnelheid te verhogen. Als de schildklier niet genoeg hormonen produceert, heeft het lichaam moeite om de warmte vast te houden. De bloedvaten kunnen zich ook gemakkelijker vernauwen, waardoor de warmtecirculatie naar de ledematen vermindert.
Koude-intolerantie komt voor bij meer dan de helft van de mensen met hypothyreoïdie.
Dit symptoom kan een symptoom van een slechte bloedsomloop of bloedarmoede nabootsen. Je handen en voeten voelen vaak koud aan terwijl anderen in dezelfde omgeving zich comfortabel voelen.
3. Gewichtstoename
Bij hypothyreoïdie is gewichtstoename meestal het gevolg van het vasthouden van vocht en een vertraagde stofwisseling. Een trage stofwisseling verbrandt minder calorieën en dit probleem leidt tot gewichtstoename, zelfs zonder toename in voedselinname. Hypothyreoïdie kan ook de spijsvertering vertragen, wat het vasthouden van vocht bevordert.
Matige gewichtstoename komt voor bij 50% tot 70% van de mensen met een onderactieve schildklier.
Merk op dat deze gewichtstoename meestal niet meer dan 5 tot 10 kilo bedraagt, tenzij andere ziekten hieraan bijdragen.
4. Constipatie
Schildklierhormonen stimuleren de samentrekkingen die voedsel door de darmen bewegen. Zonder voldoende hormonen vertraagt deze beweging en blijft de ontlasting langer in de dikke darm. Deze vertraging leidt tot harde, droge ontlasting en een verminderde defecatiefrequentie.
Constipatie komt voor bij 40% tot 60% van de mensen met hypothyreoïdie.
Chronische constipatie kan leiden tot aambeien of rectaal ongemak. Vertrouw niet langdurig op laxeermiddelen zonder medisch advies.
5. Depressie en laag humeur
Schildklierhormonen beïnvloeden de chemie van de hersenen, vooral de niveaus van serotonine en dopamine, die de stemming reguleren. Lage hormoonspiegels verminderen de activiteit van neurotransmitters, wat leidt tot gevoelens van droefheid, lage motivatie of depressie. Een vertraagde hersenfunctie kan ook mentale mist veroorzaken.
Depressie komt voor bij 30% tot 60% van de mensen met hypothyreoïdie.
Ga er niet van uit dat alle stemmingswisselingen psychologisch zijn. Een schildkliertest kan helpen om onverklaarde emotionele veranderingen te verklaren.
6. Droge huid
Verminderde schildklierhormoonspiegels zorgen ervoor dat de huid minder natuurlijke olie produceert en dode huidcellen langzamer afwerpt. Dit probleem resulteert in een droge, ruwe of schilferige huid. De bloedtoevoer naar de huid kan ook afnemen, waardoor de droogheid van de huid verergert.
Een droge huid komt voor bij meer dan de helft van de mensen met hypothyreoïdie.
Als hydrateren van de huid niet helpt, overweeg dan om de schildklierhormoonspiegels te controleren. Een droge huid kan barsten en het risico op infecties vergroten.
7. Trage hartslag
Schildklierhormonen verhogen de hartslag en de kracht van de hartcontracties. Als de hormoonspiegels dalen, slaat het hart langzamer en minder krachtig. Deze tragere hartslag vermindert de zuurstoftoevoer naar de weefsels.
Een trage hartslag komt voor bij tot wel 30% van de mensen met hypothyreoïdie.
Een hartslag onder de 60 slagen per minuut met andere symptomen kan duiden op een schildklierprobleem. Raadpleeg altijd een arts als je duizelig wordt of flauwvalt.
8. Opgezwollen gezicht en zwelling in andere lichaamsdelen
Een lage schildklieractiviteit zorgt ervoor dat water en bepaalde eiwitten zich ophopen onder de huid, wat leidt tot een gezwollen uiterlijk, vooral in het gezicht, rond de ogen of de handen. Deze zwelling wordt myxoedeem genoemd.
Wallen in het gezicht verschijnen in ongeveer 20% tot 40% van de matige tot ernstige gevallen.
Myxoedeem wijst op een verder gevorderde hypothyreoïdie en vereist onmiddellijke behandeling.
9. Dunner wordend haar of haaruitval
Haarzakjes zijn voor hun groei afhankelijk van schildklierhormonen. Wanneer de hormoonspiegels dalen, wordt het haar droog, broos en kan het gemakkelijker uitvallen, vooral aan de buitenranden van de wenkbrauwen of de hoofdhuid.
Haaruitdunning komt voor bij ongeveer 40% van de mensen met hypothyreoïdie.
Haaruitval als gevolg van hypothyreoïdie gaat vaak over nadat de hormoonspiegels weer normaal zijn.
10. Menstruele onregelmatigheden
Schildklierhormonen reguleren de voortplantingshormonen en de timing van de menstruatiecyclus. Lage hormoonspiegels kunnen zware, langdurige of onregelmatige menstruaties veroorzaken. In sommige gevallen kan de menstruatie stoppen.
Menstruatieveranderingen komen voor bij ongeveer 30% tot 50% van de vrouwen met hypothyreoïdie.
Hypothyreoïdie kan de vruchtbaarheid verminderen. Bespreek veranderingen in de menstruatie altijd met een zorgverlener.
11. Geheugenproblemen en traag denken
Lage schildklierhormoonspiegels verminderen de hersenactiviteit en vertragen mentale processen. Deze aandoening kan vergeetachtigheid, concentratieproblemen of een mentaal “mistig” gevoel veroorzaken.
Cognitieve symptomen komen voor bij 20% tot 40% van de mensen met hypothyreoïdie.
Deze mentale traagheid verbetert aanzienlijk nadat de behandeling is begonnen.
Oorzaken van een onderactieve schildklier
Hier zijn de oorzaken van een onderactieve schildklier.
- Auto-immuunziekte (Hashimoto’s thyroiditis): Het immuunsysteem valt ten onrechte de schildklier aan. Dit is de meest voorkomende oorzaak in ons land.
- Schildklieroperatie: Verwijdering van de hele schildklier of een deel ervan vermindert of elimineert de hormoonproductie.
- Bestralingstherapie: Bestraling van de hals voor de behandeling van kanker kan de schildklier beschadigen.
- Medicijnen: Bepaalde medicijnen zoals lithium, amiodaron of interferon kunnen de schildklierfunctie verstoren.
- Jodiumtekort: De schildklier heeft jodium nodig om hormonen te maken. Dit blijft een oorzaak in sommige ontwikkelingsgebieden.
- Aangeboren hypothyreoïdie: Sommige baby’s worden geboren zonder een goed werkende schildklier.
- Hypofyse stoornissen: In zeldzame gevallen ligt het probleem bij de hypofyse, die de schildklier geen signaal geeft om hormonen te produceren.
Hoe een onderactieve schildklier wordt gediagnosticeerd
Een bloedtest meet de niveaus van thyroïd-stimulerend hormoon en vrije thyroxine. Een hoog thyroïd-stimulerend hormoon met een laag vrij thyroxinegehalte bevestigt hypothyreoïdie. Artsen kunnen ook schildklierantilichamen controleren om auto-immuunschildklierziekte op te sporen. In zeldzame gevallen kunnen beeldvormingsonderzoeken of hypofysefunctietests nodig zijn.
Hoe een onderactieve schildklier wordt behandeld
Behandeling richt zich op het vervangen van het ontbrekende schildklierhormoon. Artsen schrijven meestal levothyroxine voor – een synthetische vorm van thyroxine – in pilvorm. Deze medicatie herstelt de normale hormoonspiegels en verlicht de symptomen.
De meeste mensen hebben levenslange therapie nodig. Artsen controleren de schildklierstimulerende hormoonspiegels elke 6 tot 12 maanden om de medicatiedosis aan te passen. U moet het medicijn op een lege maag en elke dag op hetzelfde tijdstip innemen en calcium- of ijzersupplementen binnen vier uur vermijden.
Als je de behandeling correct volgt, verminderen de symptomen meestal binnen een paar weken. Regelmatige controles bij je arts helpen de hormoonspiegels op peil te houden en complicaties zoals hartproblemen, onvruchtbaarheid of myxoedeem te voorkomen.
Vroege opsporing van een onderactieve schildklier en consequente behandeling verbeteren de kwaliteit van leven en voorkomen complicaties op de lange termijn.
Discussion about this post