Wat is een gebroken hart syndroom?

Elk jaar rond Valentijnsdag publiceren kranten verhalen over ‘gebroken hartsyndroom’, een aandoening waarbij mensen – meestal postmenopauzale vrouwen – ernstige, acute hartsymptomen ervaren na een episode van extreme emotionele stress.

Het gebroken-hartsyndroom staat bij zorgverleners echter bekend als ‘stresscardiomyopathie’. Cardiomyopathie is gewoon de medische term voor elke aandoening van de hartspier.

Stresscardiomyopathie is een recent erkende hartaandoening die dramatisch en ernstig is, maar die meestal omkeerbaar en van voorbijgaande aard is, mits op de juiste manier behandeld. En voor alle duidelijkheid, dit type gebroken hart-syndroom heeft over het algemeen niets te maken met mislukte romances.

Overzicht

‘Stresscardiomyopathie’ is een veel betere term voor deze aandoening dan de meer populaire term ‘gebroken-hartsyndroom’. We denken doorgaans aan een gebroken hart als iets dat optreedt na een algemene breuk, niet als iets dat gebeurt na ernstige emotionele stress .

Desalniettemin heeft deze terminologie tot veel publiciteit geleid, en de kennis van dit syndroom is dan ook snel en wijdverbreid verspreid – en dat wijdverbreide bewustzijn is goed.

Bij stresscardiomyopathie stopt een deel van de hartspier – vaak een groot deel – plotseling met functioneren, wat leidt tot acuut hartfalen.

Bij agressieve medische zorg is de aandoening over het algemeen van voorbijgaande aard en keert de hartspier binnen enkele dagen of weken terug naar de normale functie. Als medische zorg echter wordt uitgesteld, kan stresscardiomyopathie fataal zijn.

Stresscardiomyopathie wordt veroorzaakt door extreme en plotselinge emotionele trauma’s of fysieke stress. Gerapporteerde triggers omvatten onverwacht nieuws over een overlijden, huiselijk geweld, gewapende overvallen en zelfs een verrassingsfeest.

Symptomen

De aandoening manifesteert zich meestal met symptomen die wijzen op een acute hartaanval – denk aan ernstige drukachtige pijn op de borst, kortademigheid en een gevoel van naderend onheil.

Bijna 90 procent van de mensen met deze aandoening zijn vrouwen met een gemiddelde leeftijd van 66 jaar, maar het is niet bekend waarom stresscardiomyopathie vrouwen onevenredig treft. In feite is stresscardiomyopathie een werkelijk unieke aandoening:

Het komt plotseling voor bij verder gezonde mensen, meestal vrouwen.
Het volgt onmiddellijk op een episode van ernstige emotionele of fysieke stress.
De aanwezige symptomen wijzen sterk op een hartaanval.
In het begin zijn slachtoffers ernstig ziek met hartfalen, maar met de juiste zorg overleven ze het vaakst en verdwijnt de cardiomyopathie bijna altijd helemaal.

De symptomen van stresscardiomyopathie zijn zo plotseling en zo ernstig dat het bijna ondenkbaar is dat iemand die het ontwikkelt geen medische hulp zal zoeken. En de fysieke manifestaties van de aandoening zijn zo duidelijk dat geen enkele zorgverlener die vrouwelijke patiënten ziet, zich zou kunnen realiseren dat er iets ernstigs aan de hand is. Dus, hoe erg stress-cardiomyopathie ook is, er is in ieder geval weinig gevaar dat het wordt genegeerd door de slachtoffers of door medisch personeel.

Dit staat in schril contrast met verschillende andere hartaandoeningen die veel vaker voorkomen dan stresscardiomyopathie. De belangrijkste hiervan zijn angina en hartaanvallen. Deze aandoeningen komen even vaak voor en zijn even gevaarlijk bij vrouwen als bij mannen, maar ze vertonen vaak “atypische” symptomen.

Oorzaken

De oorzaak van stresscardiomyopathie is onbekend, maar de meeste experts wijten het aan een ongewone reactie op stresshormonen, zoals adrenaline, na een emotioneel trauma.

De aandoening kan ook verband houden met microvasculaire angina, die wordt veroorzaakt door vernauwing van microvaten (kleine bloedvaten) in de hartspier. Anderen hebben gepostuleerd dat deze aandoening verband kan houden met spasmen van de kransslagader.

Diagnose

Bij de eerste evaluatie wordt aanvankelijk gedacht dat mensen met stresscardiomyopathie massale hartaanvallen hebben. De veranderingen op hun ECG’s zijn echter niet typisch voor een hartaanval en de hartenzymtests die een hartaanval zouden moeten bevestigen, blijken niet significant verhoogd te zijn.

Bovendien blijken hun kransslagaders open te staan wanneer ze naar het katheterisatielaboratorium worden gebracht. Bij echte hartaanvallen zou een van de kransslagaders zijn afgesloten.

Ten slotte blijken veel mensen met stresscardiomyopathie een eigenaardig type hartspierzwakte (cardiomyopathie) te hebben op echocardiografie, waarbij een deel van hun linkerventrikel op een ongebruikelijke en onderscheidende manier naar buiten “balloneert”. In Japan, waar deze aandoening voor het eerst werd beschreven, wordt gezegd dat het kenmerkende ballonvaren van de linker hartkamer lijkt op een octopusval, of “takotsubo”, dus de aandoening wordt takotsubo-cardiomyopathie genoemd.

Behandeling

Veel mensen met stresscardiomyopathie hebben aanvankelijk ernstig hartfalen en hebben agressieve en intensieve hartzorg nodig. Gelukkig overleven ze met agressieve medische zorg niet alleen, maar hun cardiomyopathie lost meestal binnen een paar dagen tot weken volledig op.

U moet altijd uw zorgverlener raadplegen om de beste behandelingsaanpak te vinden. Gebruik onze Discussiegids voor zorgverleners hieronder om dat gesprek te helpen voeren.