Sociale verhalen voor kinderen met autisme

Sociale verhalen zijn eenvoudige hulpmiddelen die uw kind kunnen helpen bij het dagelijks leven

Mensen met autisme leren niet door imitatie, en ze worden gemakkelijk overweldigd in gloednieuwe situaties. Bovendien hebben ze vaak moeite met generaliseren: een enkele ervaring zal de meeste autistische mensen niet helpen te begrijpen hoe andere, soortgelijke ervaringen zullen uitpakken. Zet deze realiteiten bij elkaar, en het is gemakkelijk in te zien waarom zoveel autistische kinderen “instorten” wanneer ze worden gevraagd om de sociale verwachtingen van een verjaardagsfeestje, een Halloween-parade op school of zelfs een reis naar de tandarts te beheren.

Gelukkig kunnen de meeste kinderen in het spectrum leren omgaan met complexe nieuwe situaties. Het is niet altijd eenvoudig en gemakkelijk, maar de stappen zijn bijna vanzelfsprekend:

Zoek uit wat de verwachtingen en opties zullen zijn.
Schrijf ze op (idealiter met illustratieve afbeeldingen).
Presenteer ze in duidelijke, eenvoudige bewoordingen.
Oefen vaak genoeg zodat het kind zich comfortabel en zelfverzekerd voelt.

Sociale verhalen zijn het instrument bij uitstek om kinderen (en sommige volwassenen) op het spectrum voor te bereiden op vrijwel elke nieuwe of complexe situatie. Hoewel iedereen een sociaal verhaal kan maken, is er wat planning, nadenken en inzicht voor nodig om het goed te doen.

De oorsprong van het sociale verhaal

Sociale verhalen zijn gemaakt door Carol Gray, een leraar en adviseur. In 1990 begon ze te experimenteren met het idee om ‘sociale verhalen’ te creëren om haar autistische leerlingen te helpen zich voor te bereiden op allerlei situaties op school. In de loop van tientallen jaren perfectioneerde ze een systeem en aanpak die ze gepatenteerd heeft. Terwijl veel mensen hun eigen sociale verhalen creëren, heeft Gray het handelsmerk voor de term.BB

Sinds 1990 hebben nogal wat onderzoekers de effectiviteit van sociale verhalen onderzocht. De meesten hebben de aanpak als nuttig ervaren, hoewel er enkele gemengde resultaten zijn. Het is duidelijk dat sociale verhalen alleen nuttig kunnen zijn als het publiek betrokken en geïnteresseerd is en in staat is de inhoud te begrijpen en ernaar te handelen.

De definitie van een sociaal verhaal

In de meest basale zin is een sociaal verhaal een kort verhaal met realistische afbeeldingen dat bedoeld is om een autistisch kind, tiener of volwassene te helpen zijn of haar wereld beter te begrijpen en/of te navigeren. Volgens de website van Carol Gray:

Een sociaal verhaal beschrijft nauwkeurig een context, vaardigheid, prestatie of concept volgens 10 bepalende criteria. Deze criteria vormen de leidraad voor onderzoek, ontwikkeling en implementatie van verhalen om een algehele patiënt en ondersteunende kwaliteit te garanderen, en een formaat, “stem”, inhoud en leerervaring die beschrijvend, zinvol en fysiek, sociaal en emotioneel veilig is voor het kind, adolescent of volwassene met autisme.BB

Volgens Carol Gray zijn de criteria voor een goed sociaal verhaal, samengevat, als volgt:BB

Deel nauwkeurige informatie op een ondersteunende, zinvolle, beschrijvende manier.
Begrijp uw publiek (de persoon met autisme) en zijn/haar houding ten opzichte van de vaardigheid, het concept of de situatie die wordt beschreven.
Voeg een titel, inleiding, hoofdtekst en samenvattende conclusie toe aan elk sociaal verhaal.
Gebruik bij het schrijven een stem van de eerste of derde persoon, gebruik een positieve toon, wees absoluut letterlijk en nauwkeurig.
Beantwoord de belangrijkste vragen wie, wat, waar, waarom, wanneer en hoe.
Neem zowel beschrijvende zinnen als coachende zinnen op.
Beschrijf meer dan je direct aangeeft.
Bekijk en verfijn uw sociale verhalen voordat u ze presenteert.
Plan voordat je schrijft, controleer de resultaten, mix en match waar nodig, geef zowel instructie als applaus.
Voeg ten minste 50% “applaus” (bevestiging) toe aan het publiek.

Hoe sociale verhalen eruit zien

De meeste sociale verhalen (maar lang niet alle) zijn geschreven voor jonge kinderen om hen te helpen bij het omgaan met dagelijkse gebeurtenissen, emoties, frustraties en uitdagingen. Sommige zijn geschreven om jonge kinderen voor te bereiden op ongewone gebeurtenissen. Relatief weinig zijn geschreven voor tieners en volwassenen, en nog minder zijn geschreven om volwassenen met autisme te helpen abstracte concepten, wetten of subtiele sociale signalen beter te begrijpen.

In de loop der jaren hebben Carol Gray en anderen geëxperimenteerd met andere formaten voor Social Stories. Tegenwoordig is het mogelijk om vooraf gemaakte sociale verhalen van hoge kwaliteit te vinden in de vorm van strips, video’s en zelfs virtual reality-ervaringen.

De sleutel is echter om sociale verhalen te identificeren die daadwerkelijk de regels van Gray volgen, en niet alleen lijsten met regels zijn die vergezeld gaan van clipart of emoji’s. Een eenvoudige manier om dit te doen is door een of meer van Gray’s collecties Social Stories aan te schaffen of om samen te werken met iemand die daadwerkelijk is opgeleid in het ontwikkelen van Social Stories.

Elementen van een typisch sociaal verhaal

Sociale verhalen geschreven voor jonge kinderen, meestal:

Voeg meerdere pagina’s met tekst en afbeeldingen toe
Elke pagina bevat weinig woorden (het aantal en de complexiteit van de taal is afgestemd op de leeftijd en cognitieve vaardigheden van het individu of de groep voor wie het verhaal bedoeld is)
Heb een titel
Heb een inleidende pagina die de scène bepaalt of de situatie beschrijft
Heb verschillende pagina’s met beschrijvingen, coachingtaal en “applaus” voor de lezer
Afsluiten op een positieve en ondersteunende manier
Voeg grote foto’s of realistische tekeningen toe die specifiek de inhoud van het verhaal weerspiegelen; in sommige gevallen zijn de afbeeldingen letterlijk foto’s van de setting die in het verhaal wordt beschreven
Mag in kleur of zwart-wit zijn; kleur heeft de voorkeur omdat autistische mensen de neiging hebben om letterlijk te denken

Voorbeeld van een sociaal verhaal

Een voorbeeld van de tekst die in een sociaal verhaal wordt gebruikt, kan als volgt zijn:

[Title: Recess]
Elke dag ga ik naar de pauze. [picture of the school playground or a generic stock photo of a playground]
Na de lunch ga ik naar de pauze.
Eerst deed ik mijn jas aan. Dan ga ik in de rij staan. [picture of child putting on jacket, picture of lining up]
Als het mooi weer is, ga ik naar de speeltuin. [picture of sunny day at a playground]
Ik kan ervoor kiezen om op de schommel, de glijbaan of de klimrek te gaan. [pictures of children at each piece of equipment]
Soms kan ik direct naar mijn favoriete apparatuur gaan. [picture of child going on swing with no line]
Soms wacht ik op mijn beurt. [picture of waiting on line at playground]
Ik kan ervoor kiezen om met vrienden te spelen of alleen te spelen. [picture of a child playing with others; picture of a child happily playing alone]
Als de bel gaat, ga ik in de rij staan om naar binnen te gaan. [picture of children lining up]
Recess is een geweldige tijd voor lichaamsbeweging en plezier. [happy children at a school playground.]

Voltooid sociaal verhaal

Nadat het sociale verhaal is geschreven en getekend, kan het eindproduct er ongeveer zo uitzien als de onderstaande afbeelding.

Voorbeeld van een sociaal verhaal — Heel goed / Elise Degarmo

Hoe sociale verhalen worden gebruikt

Sociale verhalen worden gebruikt om concepten, ideeën, vaardigheden en gedrag aan te leren. In een ideale wereld worden unieke sociale verhalen geschreven en geïllustreerd voor individuele mensen. In de praktijk worden kant-en-klare sociale verhalen echter vaak gebruikt in groepen, meestal op school of in een therapeutische setting, maar soms ook thuis of in de gemeenschap. Ze kunnen voorgelezen worden als een verhalenboek, besproken, nagespeeld of gedeeld worden met leerkrachten/ouders om voorgelezen en gedeeld te worden op gepaste momenten.

Veelvoorkomend gebruik van sociale verhalen

Leer kinderen (of volwassenen) een eenvoudige taak uit te voeren, zoals het uittrekken van een jas en het opbergen van een broodtrommel.
Help individuen om een complexe of uitdagende situatie voor te bereiden, zoals een sociale gebeurtenis of een uitje dat waarschijnlijk sociale verwachtingen en/of zintuiglijke aanvallen inhoudt.
Help individuen om lichaamstaal, gezichtsuitdrukkingen of stemtonen te begrijpen en erop te reageren.
Bied opties in een sociale vaardigheidsgroep of een vergelijkbare setting.
Bereid personen voor op unieke gebeurtenissen zoals een bruiloft, sollicitatiegesprek of date.

Misbruik van sociale verhalen

Omdat sociale verhalen eenvoudig zijn, is het gemakkelijk om ze te misbruiken of verkeerd te maken. Sociale verhalen zijn geen verhalen over kinderen die zich netjes gedragen, en het zijn ook geen richtlijnen om taken uit te voeren of zich gepast te gedragen.BBij het maken van sociale verhalen moeten schrijvers het volgende vermijden:

Verhalen die bijna volledig uit richtlijnen bestaan in plaats van beschrijvingen
Een verhaal dat de tweede persoon gebruikt (‘je voelt x’ bijvoorbeeld)
Metaforen, complexe taal en ander schrift dat misschien niet wordt begrepen
Verhalen die niet helemaal kloppen (‘Oma is bijvoorbeeld altijd aardig’, zo niet helemaal waar)
Verhalen die een oordeel of bedreiging suggereren (‘Als je je slecht gedraagt, moet je bijvoorbeeld naar je kamer’)

Een andere veel voorkomende fout bij het maken van Social Studies is het misbruik van beeldmateriaal. Afbeeldingen zijn bedoeld om zo realistisch, nauwkeurig en zinvol mogelijk te zijn. Desalniettemin vervuilen veel makers van Social Stories hun werk met clipart, emoji’s en andere items die het verhaal “versieren”, maar geen betekenis geven aan de persoon die het leest.

Gerelateerd onderzoek

Onderzoekers hebben positieve resultaten gevonden bij het gebruik van sociale verhalen, maar de onderzoeken zijn niet bijzonder rigoureus geweest. Het is buitengewoon moeilijk om het gebruik van sociale verhalen te scheiden van bijvoorbeeld gedragsinterventies, ontwikkelingstherapieën of medicijnen die vaak worden gebruikt bij dezelfde groep kinderen.

Research Autism, een website die de onderzoeksresultaten voor veel verschillende therapieën beoordeelt, geeft Social Stories een ‘vraagteken’, omdat ze geloven dat de jury nog steeds niet weet wat de effectiviteit ervan is. Dit standpunt wordt bevestigd door een aantal andere onderzoeken die bijvoorbeeld aantonen dat fotoschema’s even effectief kunnen zijn bij de juiste kinderen onder de juiste omstandigheden.

Hoewel sociale verhalen geen universeel succesvolle techniek zijn om autistische mensen te helpen hun emoties, gedrag en communicatie met succes te beheersen, hebben ze het potentieel om nuttig te zijn als ze correct worden gebruikt. Ze zijn ook een van de weinige absoluut risicovrije, goedkope, oudervriendelijke technieken die beschikbaar zijn. Gezinnen hebben niets om te gebruiken, en veel te winnen, door Social Stories te proberen.