Overzicht
Wat is rectale prolaps?
Rectale prolaps treedt op wanneer het rectum (het laatste deel van de dikke darm) van zijn normale positie in het bekkengebied valt en door de anus naar buiten steekt. (Het woord “verzakking” betekent een naar beneden vallen of wegglijden van een lichaamsdeel uit zijn gebruikelijke positie.)
De term “rectale verzakking” kan drie soorten verzakkingen beschrijven:
- Het hele rectum steekt uit de anus.
- Slechts een deel van het rectale slijmvlies wordt door de anus geduwd.
- Het rectum begint naar beneden te vallen, maar steekt niet uit de anus (interne prolaps).
Rectale prolaps komt vaak voor bij oudere volwassenen met een langdurige voorgeschiedenis van constipatie of een zwakte in de bekkenbodemspieren. Het komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen, en zelfs vaker bij vrouwen ouder dan 50 (postmenopauzale vrouwen), maar komt ook voor bij jongere mensen. Rectale prolaps kan ook voorkomen bij zuigelingen – wat een teken kan zijn van cystische fibrose – en bij oudere kinderen.
Is rectale prolaps gewoon een andere naam voor aambeien?
Nee. Rectale prolaps is het gevolg van een slip van de aanhechtingen van het laatste deel van de dikke darm. Aambeien zijn gezwollen bloedvaten die zich ontwikkelen in de anus en het onderste rectum. Aambeien kunnen anale jeuk en pijn, ongemak en helder rood bloed op toiletpapier veroorzaken. Vroege rectale prolaps kan eruitzien als interne aambeien die uit de anus zijn geglipt (dwz verzakt), waardoor het moeilijk is om deze twee aandoeningen van elkaar te onderscheiden.
Symptomen en oorzaken
Wat veroorzaakt rectale prolaps?
Rectale prolaps kan optreden als gevolg van vele aandoeningen, waaronder:
- Chronisch (langdurig) constipatie of chronisch diarree
- Langdurige geschiedenis van overbelasting tijdens stoelgang
- Oudere leeftijd: Spieren en ligamenten in het rectum en de anus verzwakken van nature met de leeftijd. Andere nabijgelegen structuren in het bekkengebied worden ook losser met de leeftijd, wat bijdraagt aan de algemene zwakte in dat deel van het lichaam.
- Verzwakking van de anale sluitspier: Dit is de specifieke spier die de afgifte van ontlasting uit het rectum regelt.
- Eerder letsel aan de anale of bekkengebieden
- Schade aan zenuwen: Als de zenuwen die het vermogen van de rectum- en anusspieren om samen te trekken (krimpen) regelen, beschadigd zijn, kan rectale prolaps het gevolg zijn. Zenuwbeschadiging kan worden veroorzaakt door zwangerschap, moeilijke vaginale bevallingen, verlamming van de anale sluitspier, ruggenmergletsel, rugletsel/rugoperatie en/of andere operaties van het bekkengebied.
- Andere ziekten, aandoeningen en infecties: Rectale prolaps kan het gevolg zijn van diabetes, cystische fibrose, chronische obstructieve longziekte, hysterectomie en infecties in de darmen veroorzaakt door parasieten – zoals draadwormen en zweepwormen – en ziekten die het gevolg zijn van slechte voeding of van moeilijk verteerbaar voedsel.
Wat zijn de symptomen van rectale prolaps?
De symptomen van rectale prolaps zijn onder meer het gevoel van een uitstulping of het verschijnen van een roodachtige massa die zich buiten de anus uitstrekt. In het begin kan dit optreden tijdens of na de stoelgang en is het een tijdelijke aandoening. Echter, na verloop van tijd – vanwege een normale hoeveelheid staan en lopen – kan het uiteinde van het rectum zelfs spontaan uit het anale kanaal komen en moet het mogelijk met de hand terug in de anus worden geduwd.
Andere symptomen van rectale prolaps zijn pijn in de anus en het rectum en bloeding uit de binnenwand van het rectum. Dit zijn zelden levensbedreigende symptomen.
Fecale incontinentie is een ander symptoom. Fecale incontinentie verwijst naar lekkage van slijm, bloed of ontlasting uit de anus. Dit gebeurt als gevolg van het uitrekken van de anale spier door het rectum. Symptomen veranderen naarmate de rectale prolaps zelf vordert.
Diagnose en tests
Hoe wordt rectale prolaps gediagnosticeerd?
Eerst zal uw arts uw medische geschiedenis opnemen en een rectaal onderzoek uitvoeren. Mogelijk wordt u gevraagd om te “spannen” terwijl u op een commode zit om een echte stoelgang na te bootsen. Als u de verzakking kunt zien, kan uw arts de diagnose bevestigen en de behandeling plannen.
Andere aandoeningen, zoals urine-incontinentie, blaasprolaps en vaginale/uteriene prolaps, kunnen samen met rectale prolaps aanwezig zijn. Vanwege de verscheidenheid aan potentiële problemen werken urologen, urogynaecologen en andere specialisten vaak samen om evaluaties te delen en gezamenlijke behandelbeslissingen te nemen. Op deze manier kunnen operaties om elke combinatie van deze problemen te herstellen tegelijkertijd worden uitgevoerd.
Artsen kunnen verschillende tests gebruiken om rectale prolaps en andere bekkenbodemproblemen te diagnosticeren en om de beste behandeling voor u te bepalen. Tests die worden gebruikt om behandelbeslissingen te evalueren en te nemen, zijn onder meer:
- Anale elektromyografie (EMG): Deze test bepaalt of zenuwbeschadiging de reden is waarom de anale sluitspieren niet goed werken. Het onderzoekt ook de coördinatie tussen het rectum en de anale spieren.
- Anale manometrie: Deze test bestudeert de kracht van de anale sluitspieren. Een korte, dunne buis, die in de anus en het rectum wordt ingebracht, wordt gebruikt om de dichtheid van de sluitspier te meten.
- Anale echografie: Deze test helpt bij het evalueren van de vorm en structuur van de anale sluitspieren en het omliggende weefsel. Bij deze test wordt een kleine sonde in de anus en het rectum ingebracht om beelden van de sluitspieren te maken.
- Pudendal zenuw terminal motor latentie test: Deze test meet de functie van de pudenduszenuwen, die betrokken zijn bij de darmcontrole.
- Proctografie (ook wel defecografie): Deze test wordt gedaan op de afdeling radiologie. Bij deze test wordt een röntgenvideo gemaakt die laat zien hoe goed het rectum functioneert. De video laat zien hoeveel ontlasting het rectum kan bevatten, hoe goed het rectum de ontlasting vasthoudt en hoe goed het rectum de ontlasting loslaat.
- colonoscopie: Dit is een onderzoek van de dikke darm of dikke darm. Een flexibele buis met een camera wordt door de anus naar boven geleid naar de plaats waar de dikke darm samenkomt met de dunne darm. Dit helpt om visuele aanwijzingen te geven over de oorzaak van het probleem.
- Proctosigmoïdoscopie: Met deze test kan het slijmvlies van het onderste deel van de dikke darm worden bekeken, op zoek naar eventuele afwijkingen zoals ontsteking, tumor of littekenweefsel. Om deze test uit te voeren, wordt een flexibele buis met een camera aan het uiteinde in het rectum ingebracht tot aan de sigmoïde colon.
- Magnetische resonantie beeldvorming (MRI): Deze test wordt gedaan op de afdeling radiologie. Het wordt soms gebruikt om de bekkenorganen te evalueren.
Beheer en behandeling
Hoe wordt rectale prolaps behandeld?
In sommige gevallen van een zeer kleine, vroege verzakking kan de behandeling thuis beginnen met het gebruik van ontlastingverzachters en door het gevallen weefsel met de hand terug in de anus te duwen. Meestal is echter een operatie nodig om de verzakking te herstellen.
Er zijn verschillende chirurgische benaderingen. De keuze van de chirurg hangt af van de leeftijd van de patiënt, andere bestaande gezondheidsproblemen, de omvang van de verzakking, de resultaten van het (onderzoeks)onderzoek en de voorkeur en ervaring van de chirurg met bepaalde technieken.
Abdominale en rectale (ook wel perineale) chirurgie zijn de twee meest voorkomende benaderingen voor herstel van rectale prolaps.
Abdominale reparatiebenaderingen
Abdominale procedure verwijst naar het maken van een incisie in de buikspieren om de buikholte te bekijken en te opereren. Het wordt meestal uitgevoerd onder algemene anesthesie en is de benadering die het vaakst wordt gebruikt bij gezonde volwassenen.
De twee meest voorkomende vormen van abdominale reparatie zijn rectopexie (fixatie) [reattachment] van het rectum) en resectie (verwijdering van een darmsegment) gevolgd door rectopexie. Resectie heeft de voorkeur bij patiënten met ernstige constipatie. Rectopexie kan ook laparoscopisch worden uitgevoerd via kleine incisies in het sleutelgat, of robotisch, waardoor het herstel voor patiënten veel gemakkelijker wordt.
Rectale (perineale) reparatiebenaderingen
Rectale procedures worden vaak gebruikt bij oudere patiënten en bij patiënten met meer medische problemen. Spinale anesthesie of een ruggenprik (anesthesie die pijn in een bepaald deel van het lichaam blokkeert) kan bij deze patiënten worden gebruikt in plaats van algemene anesthesie. De twee meest voorkomende rectale benaderingen zijn de Altemeier- en Delorme-procedures:
- Altemeier-procedure: Bij deze procedure – ook wel een perineale proctosigmoidectomie genoemd – wordt het deel van het rectum dat uit de anus steekt afgesneden (geamputeerd) en worden de twee uiteinden weer aan elkaar genaaid. De overige structuren die het rectum helpen ondersteunen, worden weer aan elkaar genaaid in een poging om betere ondersteuning te bieden.
- Delorme-procedure: Bij deze procedure wordt alleen de binnenbekleding van het gevallen rectum verwijderd. De buitenste laag wordt dan gevouwen en vastgenaaid en de snijranden van de binnenvoering worden aan elkaar genaaid zodat het rectum zich nu in het anale kanaal bevindt.
Wat zijn de risico’s/complicaties die kunnen optreden na een rectale prolapsoperatie?
Zoals bij elke operatie zijn anesthesiecomplicaties, bloedingen en infecties altijd risico’s. Andere risico’s en complicaties van operaties om rectale prolaps te herstellen zijn onder meer:
- Gebrek aan genezing waar de twee uiteinden van de darm opnieuw verbinden. Dit kan gebeuren bij een operatie waarbij een deel van de darm wordt verwijderd en de twee uiteinden van de resterende darm opnieuw worden verbonden.
- Intra-abdominale of rectale bloeding
- Urineretentie (niet kunnen plassen)
- Medische complicaties van een operatie: hartaanval, longontsteking, diepe veneuze trombose (bloedstolsels)
- Terugkeer van de rectale prolaps
- Verslechtering of ontwikkeling van fecale incontinentie
- Verergering of ontwikkeling van constipatie
Na de operatie moeten constipatie en overbelasting worden vermeden. Vezels, vloeistoffen, ontlastingverzachters en milde laxeermiddelen kunnen worden gebruikt.
Vooruitzichten / Prognose
Hoe succesvol is een rectale prolapsoperatie?
Het succes kan variëren afhankelijk van de toestand van de ondersteunende weefsels en de leeftijd en gezondheid van de patiënt. Abdominale procedures zijn geassocieerd met een lagere kans op terugkeer van de prolaps, vergeleken met perineale procedures. Bij de meeste patiënten lost een operatie de verzakking echter op.
Hoe lang duurt het herstel van een rectale prolapsoperatie?
De gemiddelde opnameduur in het ziekenhuis is 2 tot 3 dagen, maar dit varieert afhankelijk van de andere gezondheidsproblemen van de patiënt. Volledig herstel kan meestal binnen een maand worden verwacht; patiënten moeten echter gedurende ten minste 6 maanden inspanning en zwaar tillen vermijden. In feite is de beste kans om te voorkomen dat verzakking terugkeert, een levenslange inspanning leveren om overbelasting en activiteiten die de buikdruk verhogen te voorkomen.
Discussion about this post