Nieuwste medicijnen bij de behandeling van dementie

Dementie, en met name de ziekte van Alzheimer, brengt aanzienlijke uitdagingen met zich mee voor patiënten, zorgverleners en gezondheidszorgsystemen. Recente ontwikkelingen op het gebied van farmacologische behandelingen zijn erop gericht de progressie van de ziekte te wijzigen in plaats van alleen de symptomen te verlichten. Dit artikel geeft informatie over de nieuwste geneesmiddelen die zijn goedgekeurd voor de behandeling van dementie, hun werkingsmechanismen, behandelresultaten en mogelijke bijwerkingen.

Nieuwste medicijnen bij de behandeling van dementie

1. Kisunla (donanemab)

Kisunla, ook bekend als donanemab, is een op amyloïd gericht monoklonaal antilichaam dat is ontworpen voor personen met de ziekte van Alzheimer in een vroeg stadium. Dit geneesmiddel werkt door zich te binden aan amyloïde plaques in de hersenen, waardoor de verwijdering ervan wordt vergemakkelijkt. Dit medicijn richt zich op een specifieke vorm van amyloïde, bekend als N-terminaal afgeknotte amyloïde-bèta (Aβ) plaques, waarvan wordt aangenomen dat ze een cruciale rol spelen in de ontwikkeling van de ziekte van Alzheimer.

Behandelingsresultaten

Kisunla werd in juli 2024 goedgekeurd door de Food and Drug Administration (FDA) van de VS nadat klinische onderzoeken de werkzaamheid ervan hadden aangetoond bij het vertragen van cognitieve achteruitgang. In een cruciale fase 3-studie met meer dan 1.700 deelnemers verminderde Kisunla de cognitieve achteruitgang met ongeveer 35% in vergelijking met placebo gedurende 18 maanden. Opmerkelijk:

• Bijna 47% van de deelnemers die met het Kisunla-medicijn werden behandeld, vertoonde na één jaar geen klinische progressie.
• Dit medicijn verminderde de hoeveelheid amyloïde plaques aanzienlijk met gemiddeld 84% na 18 maanden.
• Deelnemers ervaarden een 39% lager risico om door te gaan naar de volgende fase van dementie vergeleken met degenen die placebo kregen.

Bijwerkingen

De meest voorkomende bijwerkingen van het Kisunla-medicijn zijn:

• Amyloïde-gerelateerde beeldafwijkingen (ARIA): Deze afwijkingen kunnen zich manifesteren als zwelling van de hersenen (ARIA-E) of microbloedingen (ARIA-H), wat tot ernstige complicaties kan leiden.
• Infusiegerelateerde reacties: Symptomen kunnen zijn: hoofdpijn, misselijkheid en koude rillingen.
• Allergische reacties: Tijdens of kort na de infusie kunnen ernstige allergische reacties optreden.

Patiënten worden gedurende ten minste 30 minuten na de infusie gecontroleerd op eventuele bijwerkingen.

2. Lecanemab

Lecanemab is een ander op amyloïd gericht monoklonaal antilichaam dat zich richt op oplosbare protofibrillen van amyloïd-bèta. Door zich aan deze protofibrillen te binden, kan het geneesmiddel lecanemab de aggregatie ervan in plaques, die kenmerkend zijn voor de ziekte van Alzheimer, voorkomen.

Behandelingsresultaten

In zijn klinische fase 3-onderzoeken vertoonde lecanemab een bescheiden maar significante impact op de cognitieve achteruitgang:

• Patiënten die lecanemab kregen, vertoonden een vermindering van de klinische achteruitgang, gemeten op verschillende schalen, vergeleken met placebo.
• Dit medicijn bereikte een gemiddeld verschil in de scoreverbetering van de Clinical Dementia Rating-Sum of Boxes (CDR-SB) van -0,45 over een periode van 18 maanden.
• Dit medicijn vertoonde ook een vermindering van de amyloïdbelasting, zoals bevestigd door PET-beeldvorming.

Bijwerkingen

Vaak voorkomende bijwerkingen van lecanemab zijn onder meer:

• ARIA: komt voor bij ongeveer 10% van de patiënten die met lecanemab worden behandeld, vooral bij degenen die drager zijn van het APOE ε4-genotype.
• Infusiereacties: Deze reacties waren over het algemeen mild en omvatten symptomen zoals duizeligheid en vermoeidheid.
• Sinusitis en orthostatische hypotensie: deze bijwerkingen werden opgemerkt, maar kwamen in lage frequenties voor vergeleken met placebogroepen.

3. ALZ-801

ALZ-801 is een oraal medicijn dat zich richt op een eerdere vorm van amyloïde-bèta die zich ophoopt in de hersenen van patiënten met de ziekte van Alzheimer. Dit medicijn verzacht de toxische effecten op omliggende neuronen zonder dat intraveneuze toediening nodig is.

Behandelingsresultaten

Hoewel dit nog steeds wordt onderzocht, suggereren vroege onderzoeken dat het ALZ-801-medicijn voordelen kan bieden ten opzichte van bestaande behandelingen:

• Voorlopige resultaten duiden op een lagere incidentie van ARIA vergeleken met intraveneuze anti-amyloïde therapieën.
• De orale formulering zou de toegankelijkheid en therapietrouw onder patiënten kunnen verbeteren.

Bijwerkingen

Omdat het ALZ-801-medicijn nog steeds klinische onderzoeken ondergaat, worden gedetailleerde bijwerkingen niet volledig gerapporteerd. Uit eerste onderzoeken blijkt echter dat dit medicijn een gunstige veiligheid kan hebben in vergelijking met traditionele intraveneuze therapieën.

4. AXS-05

AXS-05 is een nieuwe behandeling, gebaseerd op bestaande antidepressiva, gericht op het beheersen van agitatie geassocieerd met de ziekte van Alzheimer. Dit medicijn combineert dextromethorfan en bupropion om de activiteit van neurotransmitters gerelateerd aan stemming en gedrag te moduleren.

Behandelingsresultaten

Het medicijn AXS-05 is veelbelovend gebleken bij het verminderen van agitatiesymptomen bij Alzheimerpatiënten:

• Klinische onderzoeken rapporteerden significante verbeteringen in de agitatiescores vergeleken met placebo.

Bijwerkingen

Mogelijke bijwerkingen van het AXS-05-medicijn zijn onder meer:

• Duizeligheid en vermoeidheid: Vaak gemeld onder gebruikers.
• Maagdarmstoornissen: zoals misselijkheid en constipatie.

AXS-05 wacht momenteel op verdere proefresultaten voor bredere goedkeuring.

Er worden nog steeds nieuwe behandelingen onderzocht en getest. Patiënten, zorgverleners en beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg moeten op de hoogte blijven van de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van farmacologische therapieën. Hoewel geneesmiddelen als Kisunla en lecanemab veelbelovende voordelen bieden bij het vertragen van cognitieve achteruitgang, brengen ze ook risico's met zich mee die zorgvuldige overweging en monitoring vereisen. Patiënten moeten altijd beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg raadplegen voor behandelingsopties die zijn afgestemd op de individuele behoeften.