Nierbekkenontsteking (medische term: pyelonefritis) is een aandoening waarbij het nierbekken ontstoken raakt door infectie of andere irriterende processen. Het nierbekken is een trechtervormige structuur die de urine uit de filtereenheden van de nier opvangt en naar de urineleider leidt. De urineleider brengt de urine naar de blaas. Wanneer het nierbekken ontstoken raakt, kunnen de zwelling en irritatie de urinestroom belemmeren en pijn, koorts of zelfs nierschade veroorzaken als de ontsteking aanhoudt.
Hoe nierbekkenontsteking ontstaat
Een nierbekkenontsteking ontstaat meestal wanneer bacteriën de urinewegen binnendringen en zich omhoog verplaatsen van de urinebuis naar de blaas en vervolgens naar de nieren. De meest voorkomende bacterie die deze aandoening veroorzaakt is Escherichia coli, die normaal gesproken in de darmen leeft, maar een infectie kan veroorzaken wanneer deze het urinewegstelsel bereikt.
De infectie van Escherichia coli-bacteriën begint wanneer bacteriën zich verplaatsen van het gebied rond de anus naar de urethrale opening, wat de externe ingang van de urinewegen is. Dit zijn de stappen:
- Besmetting van het urethrale gebied – Fecaliën of water in het perineale gebied kunnen Escherichia coli bacteriën van de anus naar de huid in de buurt van de urethra brengen. Slechte hygiënepraktijken, van achter naar voren afvegen na het poepen of seksuele activiteit kunnen dit risico verhogen.
- Binnendringen via de plasbuis – De bacteriën hechten zich aan de cellen die de plasbuis bekleden en beginnen zich te vermenigvuldigen. Het bacteriële oppervlak heeft haarachtige structuren die fimbriae of pili worden genoemd. Deze helpen de bacteriën om zich stevig vast te houden aan de cellen van de urinewegen, zelfs als de urinestraal ze probeert weg te spoelen.
- Verspreiding naar de blaas – Als de bacteriën eenmaal de plasbuis zijn binnengedrongen, kunnen ze zich naar boven verplaatsen, naar de blaas, waar ze een ontsteking (blaasontsteking) veroorzaken. De warme, vochtige omgeving van de blaas biedt ideale omstandigheden voor de groei van bacteriën.
- Opstijging naar de nieren – Als de infectie in de blaas niet wordt behandeld, kunnen de bacteriën zich via de urineleiders naar het nierbekken en het nierweefsel verplaatsen. De beweging van de urine van de blaas naar de urineleiders kan soms bacteriën naar boven voeren, vooral als je vesicoureterale reflux hebt (een aandoening waarbij de urine terugstroomt naar de nieren).
- Als bacteriën het nierbekken bereiken, hechten ze zich aan de cellen die dit gebied bekleden en lokken ze een immuunreactie uit. Witte bloedcellen en ontstekingschemicaliën komen de infectie bestrijden, wat leidt tot zwelling, hitte en pijn.
Verschillende factoren verhogen het risico dat bacteriën de urinewegen binnendringen of zich vermenigvuldigen. Een blokkade in de urinewegen, zoals een niersteen of een vergrote prostaat, kan verhinderen dat de urine vrij kan stromen en een omgeving creëren waar bacteriën kunnen groeien. Een verzwakt immuunsysteem, ongecontroleerde diabetes of eerdere urineweginfecties kunnen de vatbaarheid ook vergroten. In sommige gevallen kunnen medische ingrepen met katheters of instrumenten die in contact komen met de urinewegen bacteriën in de nieren brengen.
Ontsteking kan ook het gevolg zijn van niet-infectieuze oorzaken. Terugvloeiing van urine uit de blaas in de urineleider (vesicoureterale reflux), allergische reacties op bepaalde geneesmiddelen of rechtstreeks letsel aan de nier kunnen het nierbekken irriteren en een ontsteking zonder infectie veroorzaken.
Symptomen van nierbekkenontsteking (pyelonefritis)
Het belangrijkste symptoom van nierbekkenontsteking is pijn in de flank of onderrug, die vaak plotseling optreedt en zich kan uitbreiden naar de buik of lies. De pijn komt meestal voor aan één kant van het lichaam, maar in ernstige gevallen kunnen beide nieren aangetast raken.
De pijn gaat vaak gepaard met koorts en koude rillingen. Een hoge lichaamstemperatuur weerspiegelt de poging van het lichaam om een infectie of ontsteking te bestrijden. Je kunt ook vermoeidheid, misselijkheid en braken voelen, die het gevolg zijn van de reactie van het lichaam op de infectie.
Vaak treden er ook veranderingen op bij het urineren. Het kan zijn dat je vaak en dringend moet plassen, dat je een branderige pijn hebt tijdens het plassen of dat je troebele, vies ruikende of met bloed bevlekte urine opmerkt. In sommige ernstige gevallen kan de hoeveelheid urine afnemen omdat de nieren tijdens de ontsteking niet goed kunnen functioneren.
Als pyelonefritis chronisch of onbehandeld wordt, kunnen de symptomen minder intens maar hardnekkiger worden en kan de nierfunctie geleidelijk afnemen.
Diagnose van nierbekkenontsteking
De diagnose wordt gesteld aan de hand van klinische evaluatie, laboratoriumonderzoek en beeldvormend onderzoek. Artsen vragen eerst naar de symptomen en de medische voorgeschiedenis, inclusief eerdere urineweginfecties, nierstenen of anatomische afwijkingen.
Een urineonderzoek is essentieel voor het opsporen van bacteriën, witte bloedcellen en bloed in de urine. Een urinekweek identificeert de specifieke bacterie die de infectie veroorzaakt en bepaalt welk antibioticum de bacterie effectief kan doden.
Een bloedtest helpt bij het evalueren van de mate van infectie en de nierfunctie door het aantal witte bloedcellen, het creatinineniveau en het ureumniveau te meten.
Beeldvormende technieken zoals echografie, computertomografie of magnetische resonantiebeeldvorming kunnen een niervergroting, nierobstructie, nierstenen of nierabcessen aantonen. In terugkerende of chronische gevallen kunnen artsen een cystourethrogram voor urinelozing of andere tests aanbevelen om te controleren op urinaire reflux.
Behandeling van nierbekkenontsteking
De behandeling hangt af van de oorzaak en de ernst van de ontsteking. Als infectie de oorzaak is, zijn antibiotica de belangrijkste behandeling. Een arts selecteert een antibioticum op basis van de resultaten van de urinekweek om ervoor te zorgen dat de bacteriën effectief worden verwijderd. De behandeling duurt meestal één tot twee weken, maar in gecompliceerde gevallen kan een langere therapie nodig zijn. Ernstige gevallen kunnen een ziekenhuisopname en intraveneuze antibiotica nodig maken.
Pijnstillende medicijnen en koortswerende middelen kunnen ongemak en koorts verminderen. Voldoende vochtinname helpt om bacteriën uit de urinewegen te spoelen en voorkomt uitdroging.
Als een obstructie zoals een niersteen of ureterale vernauwing de ontsteking veroorzaakt, kan een chirurgische of endoscopische ingreep nodig zijn om de normale urinestroom te herstellen.
Wanneer ontsteking het gevolg is van niet-infectieuze oorzaken, zoals reacties op medicijnen, verbeteren het staken van de medicatie en een ontstekingsremmende behandeling deze aandoening meestal.
Complicaties van nierbekkenontsteking
Onbehandelde nierbekkenontsteking kan leiden tot ernstige complicaties. Een aanhoudende infectie kan het nierweefsel beschadigen, wat kan leiden tot chronische nierziekte of nierfalen. De infectie kan zich in de bloedbaan verspreiden en sepsis veroorzaken – een levensbedreigende aandoening. Herhaalde ontstekingen kunnen ook littekenvorming in de nieren veroorzaken, waardoor ze minder goed bloed kunnen filteren en urine kunnen produceren.
Je moet onmiddellijk medische behandeling zoeken als je last hebt van aanhoudende pijn in de flank, koorts of branderig plassen. Een vroege diagnose en behandeling voorkomen complicaties en beschermen de nierfunctie.
Discussion about this post