Geneesmiddelen die worden gebruikt om misselijkheid te behandelen

Misselijkheid is een veel voorkomend symptoom dat kan worden veroorzaakt door verschillende factoren, zoals gastro-intestinale stoornissen, bewegingsziekte, zwangerschap of als bijwerking van bepaalde medicijnen. In dit artikel bespreken we verschillende anti-emetische medicijnen die worden gebruikt om misselijkheid te behandelen, samen met hun gebruik, indicaties, contra-indicaties, doseringen en bijwerkingen.

Geneesmiddelen die worden gebruikt om misselijkheid te behandelen

1. Serotonine (5-HT3) receptorantagonisten

Deze medicijnen werken door serotoninereceptoren in de hersenen en het maagdarmkanaal te blokkeren, wat helpt om het gevoel van misselijkheid te verminderen en braken te voorkomen.

Handelsnamen: Ondansetron (Zofran), Granisetron (Kytril), Dolasetron (Anzemet), Palonosetron (Aloxi)

Gebruik en indicaties: Deze medicijnen worden voornamelijk gebruikt om misselijkheid en braken veroorzaakt door chemotherapie, bestralingstherapie en operaties te voorkomen.

Contra-indicaties: Patiënten met een bekende overgevoeligheid voor dit geneesmiddel of een van zijn bestanddelen dienen deze medicijnen te vermijden. Voorzichtigheid is geboden bij patiënten met een voorgeschiedenis van QT-verlenging, verstoorde elektrolytenbalans en patiënten die andere medicijnen gebruiken die het QT-interval kunnen verlengen.

Medicatiedosering: De dosering varieert afhankelijk van het specifieke medicijn, de leeftijd van de patiënt en de oorzaak van misselijkheid. De gebruikelijke dosering voor volwassenen van oraal ondansetron voor door chemotherapie veroorzaakte misselijkheid en braken is bijvoorbeeld tweemaal daags 8 mg.

Bijwerkingen: Vaak voorkomende bijwerkingen zijn hoofdpijn, obstipatie en duizeligheid. Minder vaak voorkomende maar ernstigere bijwerkingen zijn onder meer QT-verlenging, wat kan leiden tot levensbedreigende hartritmestoornissen.

2. Dopamine (D2) receptorantagonisten

Deze medicijnen werken door dopamine-receptoren in de hersenen te blokkeren, wat het gevoel van misselijkheid vermindert en braken voorkomt.

Handelsnamen: Prochlorperazine (Compazine), Metoclopramide (Reglan), Promethazine (Phenergan), Haloperidol (Haldol)

Gebruik en indicaties: Deze medicijnen worden gebruikt om verschillende soorten misselijkheid te behandelen, waaronder postoperatieve misselijkheid en braken, misselijkheid als gevolg van gastro-intestinale stoornissen en bewegingsziekte.

Contra-indicaties: Deze medicijnen zijn gecontra-indiceerd bij patiënten met overgevoeligheid voor het geneesmiddel of een van de bestanddelen ervan, evenals bij patiënten met een voorgeschiedenis van epileptische aanvallen, de ziekte van Parkinson of bepaalde bloedaandoeningen. Metoclopramide wordt niet aanbevolen voor gebruik bij patiënten met gastro-intestinale obstructie of perforatie.

Medicatiedosering: De dosering varieert afhankelijk van het specifieke medicijn, de leeftijd van de patiënt en de oorzaak van misselijkheid. De typische dosis voor volwassenen van oraal prochlorperazine voor misselijkheid is bijvoorbeeld drie tot vier keer per dag 5-10 mg.

Bijwerkingen: Vaak voorkomende bijwerkingen zijn slaperigheid, duizeligheid en een droge mond. Minder vaak voorkomende maar ernstigere bijwerkingen zijn onder meer extrapiramidale symptomen (onwillekeurige spierbewegingen), tardieve dyskinesie en maligne neurolepticasyndroom.

3. H1-receptorantagonisten

Deze medicijnen werken door histaminereceptoren in de hersenen te blokkeren, wat helpt om het gevoel van misselijkheid te verminderen en braken te voorkomen.

Handelsnamen: Dimenhydrinaat (Dramamine), Meclizine (Antivert), Difenhydramine (Benadryl)

Gebruik en indicaties: Deze medicijnen worden voornamelijk gebruikt om bewegingsziekte te voorkomen en te behandelen, en om op korte termijn verlichting te bieden voor milde tot matige misselijkheid.

Contra-indicaties: Deze medicijnen zijn gecontra-indiceerd bij patiënten met een bekende overgevoeligheid voor het geneesmiddel of een van de bestanddelen ervan. Deze medicijnen moeten met voorzichtigheid worden gebruikt bij patiënten met glaucoom, urineretentie of patiënten die andere medicijnen gebruiken die sedatie kunnen veroorzaken.

Medicatiedosering: De dosering varieert afhankelijk van het specifieke medicijn, de leeftijd van de patiënt en de oorzaak van misselijkheid. De typische dosering voor volwassenen van oraal dimenhydrinaat voor bewegingsziekte is bijvoorbeeld 50-100 mg elke 4-6 uur, niet meer dan 400 mg in een periode van 24 uur.

Bijwerkingen: Vaak voorkomende bijwerkingen zijn slaperigheid, duizeligheid en een droge mond. Minder vaak voorkomende maar ernstigere bijwerkingen zijn verwardheid, wazig zien en moeite met urineren.

4. Neurokinine-1 (NK1) receptorantagonisten

Deze medicijnen werken door neurokinine-1-receptoren in de hersenen te blokkeren, wat helpt om het gevoel van misselijkheid te verminderen en braken te voorkomen.

Handelsnamen: Aprepitant (Emend), Fosaprepitant (Ivemend), Rolapitant (Varubi)

Gebruik en indicaties: Deze medicijnen worden gebruikt in combinatie met andere anti-emetica om misselijkheid en braken veroorzaakt door chemotherapie te voorkomen, vooral wanneer sterk emetogene middelen worden gebruikt.

Contra-indicaties: Patiënten met een bekende overgevoeligheid voor het geneesmiddel of een van de bestanddelen ervan moeten deze medicijnen vermijden. Deze medicijnen moeten met voorzichtigheid worden gebruikt bij patiënten die andere medicijnen gebruiken die worden gemetaboliseerd door het CYP3A4-enzym, omdat NK1-receptorantagonisten kunnen interageren met deze geneesmiddelen.

Medicatiedosering: De dosering varieert afhankelijk van het specifieke medicijn en de leeftijd van de patiënt. De gebruikelijke dosis oraal aprepitant voor volwassenen voor door chemotherapie veroorzaakte misselijkheid en braken is bijvoorbeeld 125 mg op dag 1, gevolgd door 80 mg op dag 2 en 3.

Bijwerkingen: Vaak voorkomende bijwerkingen zijn vermoeidheid, obstipatie en diarree. Minder vaak voorkomende maar ernstigere bijwerkingen zijn onder meer levertoxiciteit en geneesmiddelinteracties met andere medicijnen.

5. Cannabinoïde-receptoragonisten

Deze medicijnen werken door cannabinoïde-receptoren in de hersenen te activeren, wat helpt om het gevoel van misselijkheid te verminderen en braken te voorkomen.

Handelsnamen: Dronabinol (Marinol), Nabilone (Cesamet)

Gebruik en indicaties: Deze medicijnen worden gebruikt om misselijkheid en braken veroorzaakt door chemotherapie te behandelen wanneer andere anti-emetica niet effectief zijn geweest.

Contra-indicaties: Patiënten met een bekende overgevoeligheid voor het geneesmiddel of een van de bestanddelen ervan moeten deze medicijnen vermijden. Deze geneesmiddelen zijn gecontra-indiceerd bij patiënten met een voorgeschiedenis van middelenmisbruik of psychiatrische stoornissen, omdat ze deze aandoeningen kunnen verergeren.

Medicatiedosering: De dosering varieert afhankelijk van het specifieke medicijn en de leeftijd van de patiënt. De typische dosis orale dronabinol voor volwassenen voor door chemotherapie veroorzaakte misselijkheid en braken is bijvoorbeeld 5 mg/m2, toegediend 1-3 uur vóór de chemotherapie en vervolgens elke 2-4 uur daarna, niet meer dan 6 doses in een periode van 24 uur .

Bijwerkingen: Vaak voorkomende bijwerkingen zijn duizeligheid, slaperigheid en euforie. Minder vaak voorkomende maar ernstiger bijwerkingen zijn verwardheid, hallucinaties en afhankelijkheid.

Er zijn talloze medicijnen beschikbaar om misselijkheid te behandelen, waarbij elke medicijnklasse unieke werkingsmechanismen en indicaties biedt. Door de verschillende opties te begrijpen, kan de zorgverlener de behandeling afstemmen op de individuele patiënt en zorgen voor de meest effectieve behandeling van misselijkheid. Patiënten dienen hun symptomen en medische geschiedenis met een beroepsbeoefenaar in de gezondheidszorg te bespreken om het meest geschikte anti-emeticum voor hun specifieke behoeften te bepalen.