Het beheersen van de overvloed aan fysieke symptomen bij multiple sclerose (MS) is geen sinecure. Het is dus geen wonder dat emotionele en psychologische symptomen, zoals depressie, verdriet en woede, vaak op de achtergrond raken.
Het probleem hiermee is dat emotionele veranderingen bij MS vaak verweven zijn met hoe iemand zich fysiek voelt. Daarom, door de emotionele symptomen die u of een geliefde ervaart te negeren of niet te erkennen, kunnen uw fysieke symptomen zelfs verergeren – een dubbele klap.
Hier zijn enkele van de meest voorkomende psychologische toestanden of emoties die worden gezien bij mensen met MS. Probeer, onder begeleiding van uw zorgverlener, elk probleem aan te pakken en aan te pakken – u kunt en verdient het om u goed te voelen.
Depressie
Depressie komt vaak voor bij MS en kan voortkomen uit de ziekte zelf en/of uit de gevolgen van het leven met een invaliderende, onvoorspelbare neurologische aandoening.
Symptomen
Hoewel iedereen zich soms “blauw”, verdrietig of neerslachtig voelt (dit is normaal), komen de symptomen van depressie bijna elke dag voor. Met andere woorden, depressiesymptomen zijn min of meer constant en ernstig genoeg om uw dagelijks functioneren te verstoren en/of uw relaties, zowel op het werk als thuis, te verstoren.
De twee meest klassieke symptomen van depressie zijn je bijna altijd verdrietig of prikkelbaar voelen en je interesse verliezen in activiteiten die je ooit leuk vond.
Andere symptomen zijn onder meer:
- Een verandering in eetlust
- Slaapproblemen
- Ongewone opwinding/rusteloosheid of traagheid (vaak opgemerkt door anderen)
- Gebrek aan energie
- Zich overweldigend schuldig, hopeloos of waardeloos voelen
- Geheugen- of denkproblemen
- Suïcidale gedachten
Behandeling
Als u denkt dat u last heeft van symptomen van depressie, raadpleeg dan uw zorgverlener. Het goede nieuws is dat depressie een zeer behandelbare aandoening is.
Naast medicatie wordt depressie vaak behandeld met de volgende therapieën:
- Praattherapie, zoals psychotherapie of cognitieve gedragstherapie
- Gezonde leefgewoonten (bijv. regelmatige lichaamsbeweging, goede slaappatronen en evenwichtige, voedzame maaltijden)
- Complementaire therapieën, zoals ontspanningstherapie, acupunctuur en lichttherapie
Uiteindelijk is een veelzijdige benadering van de behandeling van depressie de beste keuze – en kan zelfs sommige van uw andere MS-symptomen, zoals vermoeidheid en pijn, helpen verlichten.
Als u zelfmoordgedachten heeft, zoek dan medische noodhulp of bel de National Suicide Prevention Hotline op 1-800-273-8255. U kunt ook de National Crisis Hotline bellen op 1-800-273-TALK of “ANSWER” sms’en naar 839863.
Rouw
Hoewel de meeste mensen verdriet associëren met het verliezen van een geliefde, is het volkomen normaal om te rouwen om een diagnose van MS, evenals de “verliezen” die worden veroorzaakt door MS. Deze verliezen kunnen fysiek zijn (bijv. verlies van mobiliteit of energie) of cognitief (bijv. verlies van mentale bekwaamheid), maar ook mentaal of emotioneel (bijv. een afnemend gevoel van welzijn en identiteit).
Symptomen
Naast een gevoel van verlies, kunnen andere symptomen of tekenen van verdriet bij MS zijn:
- Ontkenning
- Isolatie
- Woede
- Depressie
- Angst en frustratie
- Angst of zorgen
- Prikkelbaarheid
Behandeling
Verdriet is een normale reactie – dus omgaan met of omgaan met je verdriet is waarschijnlijk een meer geschikte term dan behandeling. Bij het omgaan met uw verdriet is het belangrijk om rekening te houden met de ernst van uw symptomen.
Als u zich bijvoorbeeld zo angstig of verdrietig voelt dat u moeite heeft om naar uw werk te gaan of huishoudelijke taken uit te voeren, dan is het tijd om uw zorgverlener te raadplegen. Mogelijk hebt u behandeling nodig – medicatie en gesprekstherapie – voor klinische depressie of gegeneraliseerde angststoornis.
Aan de andere kant, als je je hier en daar prikkelbaar of angstig voelt (wat betekent dat het niet extreem of aanhoudend is), kan het nuttig zijn om gezonde copingstrategieën te gebruiken – een dagboek bijhouden, sporten, lid worden van een ondersteunings- of zelfhulpgroep of een mind-body therapie, zoals mindfulness-meditatie.
Woede
Ongeacht of je MS hebt of niet, boosheid is een normaal gevoel. De woede kan echter toenemen bij mensen met MS.
Sommige deskundigen zijn van mening dat er een biologische verklaring is voor je woede – dat MS-gerelateerde schade aan bepaalde delen van de hersenen tot woede leidt.
Anderen geloven dat woede ontstaat als gevolg van het leven met zo’n onvoorspelbare ziekte – een ziekte die mensen berooft van hun vermogen om dingen te doen (bijv. Visus- of mobiliteitsproblemen) en dagelijkse uitdagingen en lasten oplevert (bijv. moeite met het schrijven van een cheque of het zorgen voor uw kinderen).
Symptomen
Het is belangrijk om in gedachten te houden dat niet iedereen die boos is, in een “woede” is en van het handvat vliegt. Sommige mensen zijn in stilte boos – ze hebben de neiging zichzelf te isoleren en in stilte te roken of passief-agressief te handelen tegenover anderen. In andere gevallen is woede eigenlijk een symptoom van depressie.
Woede kan zich ook manifesteren als fysieke symptomen en tekenen, zoals:
- hoofdpijn
- Hartkloppingen of een beklemmend gevoel op de borst
- Verhoogde bloeddruk
- tintelingen
- Ongewone vermoeidheid
Behandeling
Net als bij het omgaan met veel andere emotionele veranderingen bij MS, vereist het verlichten van je woede vaak meerdere strategieën – misschien lid worden van een MS-ondersteuningsgroep, woedebeheersingslessen volgen, gezinsbegeleiding volgen en ontspanningstechnieken toepassen, zoals yoga of tai chi, en andere.
Bezig en afgeleid zijn is een andere manier om je woede te bestrijden. Als je je overdag verveelt of geïsoleerd bent, kunnen boze gevoelens etteren en overkoken. Overweeg een hobby te zoeken, jezelf te laten ontsnappen in een boek of film, of regelmatig uitstapjes te plannen met een geliefde of vriend.
Om een acute situatie te verdrijven – wanneer je je op dit moment boos voelt – probeer je energie los te laten door een wandeling te maken, op een kussen te slaan of een schreeuw te uiten.
Als je eenmaal gekalmeerd bent, kun je proberen je gevoelens en frustraties op te schrijven en ze op papier te verwerken – een dagboek bijhouden kan een krachtig hulpmiddel zijn om negatieve emoties los te laten en stress te beheersen.
Pseudobulbair effect
Pseudobulbar affect (PBA), ook bekend als emotionele labiliteit of emotionele incontinentie, is een term die verwijst naar oncontroleerbare uitbarstingen van lachen en/of huilen. Deze uitbarstingen zijn echt onmogelijk voor een persoon om te beheersen en kunnen zeer verontrustend zijn voor de getroffen persoon, evenals voor de dierbaren van die persoon.
Symptomen
Het is belangrijk op te merken dat met PBA het uiterlijk lachen of huilen van een persoon niet noodzakelijk correleert met hun onderliggende stemming of met iets in hun omgeving. Met andere woorden, een persoon met PBA kan hysterisch lachen, maar dat betekent niet dat ze zich van binnen gelukkig voelen of dat iets grappigs deze uitbarsting heeft veroorzaakt.
Behandeling
PBA kan een uitdagend symptoom zijn om te behandelen en vereist vaak medicatie, zoals een van de volgende:
- Een medicijn genaamd Nuedexta, een combinatie van oraal (via de mond) medicijn dat zowel dextromethorfan als kinidine bevat
- Een tricyclisch antidepressivum, zoals Elavil (amitriptyline)
- Een selectieve serotonineheropnameremmer (SSRI), zoals Luvox (fluvoxamine)
Gedragsveranderingen
Een persoon met MS kan gedragsveranderingen vertonen, soms zelfs ongepast gedrag, zoals impulsiviteit en sociale en/of seksuele ontremming.
Hoewel dit alarmerend kan zijn, is het belangrijk om in gedachten te houden dat deze ontremming een weerspiegeling is van iemands ziekte. Er wordt aangenomen dat het optreedt als gevolg van MS-gerelateerde schade aan het deel van de hersenen dat impulsen regelt.
Symptomen
Naast impulsiviteit, slecht beoordelingsvermogen en/of ontremming, kunnen andere gedragsveranderingen zijn:
- Agressie
- Ongeduld
- Apathie
Het is ook interessant om op te merken dat onderzoek suggereert dat gedragsveranderingen cognitieve en functionele beperkingen bij mensen met MS kunnen voorspellen. Dit is logisch – je kunt je voorstellen dat impulsief handelen of apathie uiten kan resulteren in werkloosheid, relatieproblemen en problemen met het uitvoerend functioneren.
Behandeling
Behandeling van impulsiviteit en ontremming brengt vaak een alomvattende aanpak met zich mee – een die medicatie, psychotherapie en gezinsbegeleiding kan omvatten.
Leven met MS is ongetwijfeld een emotionele achtbaan – van de dieptepunten van het omgaan met soms ondraaglijke symptomen tot de hoogtepunten van het vinden van een medicijn of strategie die u helpt zich weer goed te voelen en te functioneren.
Voor nu, doe je best om dag voor dag te nemen, zoek steun bij je MS-dokter en dierbaren, en blijf sterk en standvastig in je copingcapaciteiten. Uiteindelijk geeft het hebben van MS je waarschijnlijk een dieper gevoel van wat belangrijk is in het leven.
Discussion about this post