Overzicht
Wat is dysartrie?
Dysartrie is een spraakstoornis die optreedt als gevolg van spierzwakte. Motorische spraakstoornissen zoals dysartrie zijn het gevolg van schade aan het zenuwstelsel. Veel neuromusculaire aandoeningen (ziekten die de zenuwen aantasten die bepaalde spieren aansturen) kunnen leiden tot dysartrie. Bij dysartrie raken de spieren die worden gebruikt om te spreken beschadigd, verlamd of verzwakt.
Welke invloed heeft dysartrie op mij?
Als u dysartrie heeft, kunt u moeite hebben met het vormen en uitspreken van woorden. Andere mensen kunnen moeite hebben met het begrijpen van wat u zegt. Spraakproblemen kunnen problemen veroorzaken in sociale situaties, banen en op school.
Dysartrie treft veel delen van het lichaam die nodig zijn voor spraak, waaronder:
- Tong.
- Strottenhoofd (stembox).
- Omliggende spieren.
Wat zijn de soorten dysartrie?
Het type dysartrie hangt af van het aangetaste deel van het zenuwstelsel:
- Centrale dysartrie: Veroorzaakt door schade aan de hersenen.
- Perifere dysartrie: Veroorzaakt door schade aan wat de organen nodig hebben voor spraak.
Dysartrie kan ontwikkelings- of verworven zijn:
- ontwikkelingsgericht dysartrie treedt op als gevolg van hersenbeschadiging, hetzij voordat een baby wordt geboren of bij de geboorte. Cerebrale parese kan bijvoorbeeld dysartrie veroorzaken. Kinderen hebben de neiging om ontwikkelingsdysartrie te hebben.
- Verworven dysartrie treedt op als gevolg van hersenbeschadiging later in het leven. Een beroerte, een hersentumor of de ziekte van Parkinson kan bijvoorbeeld leiden tot dysartrie. Volwassenen hebben de neiging om dysartrie te hebben gekregen.
Hoe vaak komt dysartrie voor?
Onderzoekers weten niet precies hoe vaak dysartrie is. Het komt vaker voor bij mensen met bepaalde neurologische aandoeningen, zoals:
- Amyotrofische laterale sclerose (ALS): Tot 30% van de mensen met ALS (de ziekte van Lou Gehrig) heeft dysartrie.
- Multiple sclerose (MS): Ongeveer 25% tot 50% van de mensen met MS krijgt op een bepaald moment dysartrie.
- Ziekte van Parkinson: Dysartrie treft 70 tot 100% van de mensen met de ziekte van Parkinson.
- Hartinfarct: Ongeveer 8% tot 60% van de mensen met een beroerte heeft dysartrie.
- Traumatische hersenschade: Ongeveer 10% tot 65% van de mensen met traumatisch hersenletsel heeft dysartrie.
Is dysartrie hetzelfde als apraxie?
Apraxie is een andere motorische spraakaandoening. Het is vergelijkbaar met dysartrie, omdat beide problemen met spiertonus of motorische planning (het plan en de handeling van het bewegen van spieren) met zich meebrengen. Bij apraxie hebben mensen een normale spierfunctie, maar hebben ze moeite met het maken van vrijwillige bewegingen zoals spreken. Er is een probleem om de boodschap van de hersenen naar de spieren te krijgen die de spieren vertelt te bewegen.
Andere spraakstoornissen kunnen verband houden met dysartrie:
- Dysfagie: Moeite met slikken, wat een symptoom kan zijn van dysartrie.
- Afasie: Moeite met het begrijpen van anderen of het uitleggen van uw gedachten.
Symptomen en oorzaken
Wat veroorzaakt dysartrie?
De oorzaken van dysartrie zijn afhankelijk van het type aandoening. Beide typen kunnen bij de geboorte voorkomen of zich later in het leven ontwikkelen.
Centrale dysartrie kan het gevolg zijn van elke ziekte of verwonding die tot hersenbeschadiging leidt. Enkele voorbeelden zijn:
-
Hersentumors.
-
Dementie.
- Bijwerkingen van bepaalde medicijnen, zoals sedativa en anti-epileptica.
-
Hartinfarct.
-
Traumatische hersenschade.
Neuromusculaire ziekten kunnen ook centrale dysartrie veroorzaken:
-
Amyotrofische laterale sclerose (ALS of de ziekte van Lou Gehrig).
-
Cerebrale parese.
-
De ziekte van Huntington.
-
Multiple sclerose.
-
Spierdystrofie.
-
Myasthenia gravis.
-
Ziekte van Parkinson.
Perifere dysartrie ontwikkelt zich door schade aan de spraakorganen die de manier waarop een persoon klinkt verandert. Oorzaken zijn onder meer:
- Aangeboren (geboren met) structurele problemen.
- Chirurgie aan het hoofd, de nek, de tong of het strottenhoofd.
- Trauma aan het gezicht of de mond.
Wat zijn de symptomen van dysartrie?
Het belangrijkste symptoom van dysartrie is een verandering in de manier waarop je praat. Mensen kunnen u misschien moeilijk begrijpen omdat u:
- Spreek sneller, langzamer of zachter dan bedoeld.
- Spraak hebben die onduidelijk, mompelend, robotachtig of schokkerig wordt.
- Moeite hebben met het bewegen van uw lippen, kaak of tong.
- Geluid hees, ademend of nasaal.
Diagnose en tests
Hoe wordt dysartrie gediagnosticeerd?
Uw zorgverlener zal u vragen naar uw medische geschiedenis en een lichamelijk onderzoek doen. Een logopedist kan u ook evalueren om erachter te komen hoe ernstig het probleem is. Deze aanbieders zullen uw vermogen om te ademen controleren en uw lippen, tong en gezicht bewegen. Mogelijk moet u enkele bewegings- en taaltaken uitvoeren, zoals:
- Bijt op je onderlip.
- Blaas een kaarsje uit.
- Graaf.
- Herhaal woorden en zinnen.
- Zingen.
- Steek je tong uit.
Welke tests kan ik nodig hebben om dysartrie te diagnosticeren?
Andere tests die u mogelijk nodig heeft, zijn onder meer:
-
MRI- of CT-scans van de nek en hersenen.
- Evaluatie van uw vermogen om te slikken.
-
Elektromyografie om de elektrische functie van uw spieren en zenuwen te testen.
- Bloedonderzoek (om te zoeken naar tekenen van infectie of ontsteking).
Beheer en behandeling
Hoe wordt dysartrie behandeld?
Uw zorgverlener zal een behandelplan voor u opstellen op basis van de ernst van uw symptomen. Mensen met dysartrische spraak hebben baat bij logopedie om de communicatie te verbeteren. Logopedisten kunnen ook met uw familie en dierbaren samenwerken om hen te helpen beter met u te communiceren.
Tijdens logopedische sessies kunt u leren:
- Oefeningen om de mondspieren te versterken.
- Manieren om spraak te vertragen.
- Strategieën om luider te spreken, zoals meer ademhalen.
- Manieren om te zeggen klinkt duidelijk.
- Bewegingen om veilig te kauwen en te slikken.
- Verschillende communicatietechnieken, zoals gebaren of schrijven.
Als de aandoening ernstig is, hebt u mogelijk een apparaat nodig om met mensen te communiceren. Deze apparaten omvatten een letter- of fotobord of een speciale computer met een toetsenbord en berichtendisplay.
preventie
Zijn er aandoeningen waardoor ik een hoger risico heb op dysartrie?
Elke aandoening die de hersenen beïnvloedt, kan uw risico op dysartrie verhogen. Neem contact op met uw zorgverlener als u een neuromusculaire aandoening, hersentumor of hersenletsel heeft. Zij zullen uw risico op dysartrie bespreken en u helpen het te beheersen.
Vooruitzichten / Prognose
Wat zijn enkele tips om met dysartrie te praten?
Als u dysartrie heeft, kunnen deze tips u helpen beter te communiceren:
- Spreek langzaam en luid.
- Begin met een onderwerpwoord, zodat luisteraars weten waar je over wilt praten.
- Vermijd praten als u zich moe voelt.
- Pauzeer regelmatig.
- Gebruik kortere zinnen.
- Controleer of uw luisteraars het begrijpen.
- Schrijf of teken als je moeite hebt met praten.
Welke tips kunnen anderen gebruiken om met mij in gesprek te gaan?
Uw familie, vrienden en geliefden kunnen deze strategieën gebruiken om de communicatie met u te verbeteren. Zij zouden moeten:
- Praat met je in een rustige omgeving met goede verlichting.
- Let goed op je als je praat.
- Laat het je weten als ze niet begrijpen wat je zegt.
- Herhaal wat ze wel begrepen hebben, zodat je niet bij het begin hoeft te beginnen.
- Stel ja of nee vragen om u te helpen communiceren.
- Moedig je aan om te schrijven of te wijzen als je problemen hebt.
Leven met
Wanneer moet ik mijn zorgverlener zien over dysartrie?
Als spreken moeilijk wordt, neem dan contact op met uw zorgverlener. Zoek onmiddellijk medische hulp als u last krijgt van verstikking, herhaaldelijk hoesten of longontsteking.
Wat moet ik nog meer aan mijn zorgverlener vragen als ik dysartrie heb?
Als u dysartrie heeft of moeite heeft met spreken, vraag dan uw zorgverlener:
- Wat veroorzaakt de dysartrie?
- Welke behandelingen zijn er?
- Zal logopedie mij helpen?
- Is een operatie een optie?
- Hoe kan ik mijn spreekvaardigheid verbeteren?
- Moet ik een communicatieapparaat gebruiken?
Als u dysartrie heeft, een spraakstoornis die onduidelijke spraak veroorzaakt, kunnen mensen u moeilijk verstaan. Logopedie kan u helpen beter te leren communiceren en uw kwaliteit van leven te verbeteren. Logopedisten kunnen uw vrienden en familieleden ook helpen communicatiestrategieën te leren. Als u problemen heeft met duidelijk spreken of het bewegen van uw lippen, tong en kaak, deel uw zorgen dan met uw zorgverlener.
Discussion about this post