Gamma-glutamyltransferase (GGT) en alanine-aminotransferase (ALT) zijn twee belangrijke enzymen die in de lever worden gevonden. Verhoogde niveaus van deze enzymen kunnen leverschade, galwegen of metabole stoornissen aangeven. Veel mensen ontdekken dat ze hoge GGT- en ALT -niveaus hebben na routinematige bloedtesten, waardoor ze zich zorgen maken over de oorzaken en implicaties van deze resultaten. Dit artikel legt de redenen uit over verhoogde GGT en ALT, gezondheidsrisico's, diagnostische methoden en effectieve behandelingsmethoden.
Wat zijn GGT en ALT?
GGT (gamma-glutamyltransferase) is een enzym dat voornamelijk in de lever wordt gevonden, maar het is ook aanwezig in de pancreas, nieren en galwegen. Dit enzym speelt een cruciale rol in aminozuurtransport en glutathionmetabolisme. Wanneer levercellen worden beschadigd, wordt GGT vrijgegeven in de bloedbaan, waardoor het een hoofdindicator is voor de leverfunctie en de gezondheid van de galwegen.
Alt (Alanine Aminotransferase) is een enzym voornamelijk in de lever. Alt helpt aminozuren om te zetten in energie. In tegenstelling tot GGT, die kan worden verhoogd door factoren die niet gerelateerd zijn aan schade van levercellen (bijv. Problemen met alcohol of galwegen), neemt ALT -niveau voornamelijk toe wanneer er directe schade is aan levercellen, zoals bij aandoeningen zoals hepatitis of leverontsteking. Wanneer levercellen beschadigd of ontstoken zijn, wordt ALT in het bloed afgegeven en wordt leverproblemen aangegeven.
Normaal niveau versus hoog niveau
De normale reeksen voor GGT- en ALT -niveaus kunnen enigszins variëren, afhankelijk van het laboratorium, maar in het algemeen:
- Normaal GGT -bereik: ongeveer 9-48 U/L (eenheden per liter) voor volwassenen. GGT -niveaus kunnen bij mannen iets hoger zijn in vergelijking met vrouwen.
- Normaal ALT -bereik: meestal 7-56 U/L voor volwassenen.
Het is belangrijk op te merken dat deze waarden kunnen verschillen op basis van factoren zoals leeftijd, geslacht en individuele gezondheidsproblemen.
Hoge GGT -niveaus worden meestal boven 48 U/L voor volwassenen beschouwd, hoewel de drempel enigszins kan variëren door het laboratorium. Verhoogde GGT suggereert vaak lever- of galwegenproblemen, alcoholgebruik of bepaalde medicijnen die de lever beïnvloeden.
Hoge ALT -niveaus worden in het algemeen boven 56 U/L voor volwassenen beschouwd, afhankelijk van het laboratorium. Verhoogd ALT duidt op schade aan levercellen, gewoonlijk gekoppeld aan aandoeningen zoals hepatitis, leververvetting of leverbeschadiging.
Veel voorkomende oorzaken van hoge GGT- en ALT -niveaus
Levergerelateerde oorzaken
1. Alcoholische leverziekte
Chronisch alcoholgebruik leidt tot oxidatieve stress en ontsteking in levercellen. Alcoholmetabolisme genereert acetaldehyde – een giftige verbinding die hepatocyten beschadigt. Na verloop van tijd veroorzaakt deze schade een verhoogde permeabiliteit van membranen van de levercel, wat leidt tot enzymlekkage in de bloedbaan.
GGT is vaak verhoogd dan ALT bij alcoholgerelateerde leverziekte. Ongeveer 70% van de chronische alcoholdrinkers heeft een verhoogde GGT -niveaus.
2. Niet-alcoholische leververvetting
Overmaat vetophoping in levercellen treedt op als gevolg van insulineresistentie, hoge inname van voedingsvetten en verhoogde lipogenese (vetproductie) in de lever. Wanneer de lever niet effectief vetten kan verwerken en exporteren, bouwen triglyceriden op in hepatocyten. Dit proces leidt tot lipotoxiciteit, die ontstekingen, oxidatieve stress en hepatocytenletsel veroorzaakt, waardoor uiteindelijk het ALT- en GGT -niveau verhoogt.
Niet-alcoholische leververvetting vindt plaats bij ongeveer 25% van de bevolking van ons land, waardoor het een van de meest voorkomende chronische leveraandoeningen is. De risicofactoren voor deze ziekte zijn obesitas, diabetes type-2, hoge bloeddruk, hoog cholesterol, metabool syndroom en een zittende levensstijl. Genetische aanleg en bepaalde voedingsgewoonten, zoals het consumeren van overmatig bewerkte voedingsmiddelen of suikerhoudende dranken, kunnen ook de kans op het ontwikkelen van deze ziekte vergroten.
3. Hepatitis (A, B, C, Auto -immuun)
Hepatitisvirussen vallen levercellen aan, waardoor direct hepatocytenletsel veroorzaakt en een immuunrespons veroorzaakt. Dit resulteert in celnecrose en lekkage van ALT en GGT in het bloed.
Hepatitis B en C kunnen leiden tot chronische leverziekte indien onbehandeld.
4. Levercirrose
Chronische leverschade leidt tot fibrose (littekenweefselvorming), die de normale leverfunctie verstoort en leverzymlekkage veroorzaakt. Cirrose vermindert de bloedstroom in de lever, wat leidt tot verdere celstress en enzymverhoging.
Oorzaken van levercirrose zijn chronisch alcoholgebruik, virale hepatitis, leververvetting met leverzalen. Symptomen zijn vermoeidheid, geelzucht, zwelling in benen en buik.
5. Levertumoren of leverkanker
Kankercellen verstoren de normale leverweefselstructuur, wat leidt tot verhoogde celomzet en enzymafgifte in de bloedbaan.
Verhoogde ALT- en GGT -niveaus kunnen wijzen op leverkanker. Beeldtests zoals CT -scans of MRI's zijn vereist voor bevestiging.
Biliaire en pancreas veroorzaakt
1. Galblaasziekte (galstenen, galwegenobstructie)
Blokkering van galwegen voorkomt galstroom, wat leidt tot galophoping en hepatocytenschade. Dit resulteert in verhoogde GGT- en ALT -niveaus.
Symptomen zijn geelzucht, rechter bovenbuikpijn, misselijkheid.
2. Pancreatitis
Ontsteking van de alvleesklier kan de compressie van galwegen of terugstroom van pancreasenzymen in de lever veroorzaken, wat leidt tot hepatocytenletsel en verhoogde enzymspiegels.
Pancreatitis kan bij iedereen optreden, maar bepaalde groepen lopen een hoger risico. Mensen die overmatige alcohol consumeren, galstenen hebben of last hebben van hoge triglycerideniveaus hebben meer kans om pancreatitis te ontwikkelen. Bovendien kunnen personen met een familiegeschiedenis van deze ziekte, mensen met auto -immuunziekten of mensen die specifieke medicijnen gebruiken ook een verhoogd risico lopen. Chronische pancreatitis komt vaker voor bij mannen, met name tussen de 30 en 40 jaar.
Metabole en systemische oorzaken
1. Obesitas en metabool syndroom
Overmaat vetophoping in de lever draagt bij aan insulineresistentie, die leverontsteking en enzymlekkage bevordert.
Deze aandoening wordt geassocieerd met diabetes type-2 en hoge bloeddruk.
2. Diabetes en insulineresistentie
Chronische hoge bloedsuikerspiegel verhoogt de oxidatieve stress en ontsteking in levercellen, wat leidt tot hepatocytendisfunctie en enzymverhoging.
3. Hemochromatose
Overmatige ijzerafzettingen in leverweefsels genereren reactieve zuurstofspecies (ROS), wat leidt tot oxidatieve stress en hepatocytenletsel, wat resulteert in verhoogde ALT en GGT.
Medicatie en toxine-gerelateerde oorzaken
1. Acetaminophen (paracetamol) overdosis
Hoge doses acetaminophen putten glutathion uit – een belangrijke antioxidant in de lever. Dit resulteert in oxidatieve schade, leverceldood en afgifte van enzym.
2. Antibiotica, statines en anti-verplaatsing medicijnen
Sommige medicijnen veroorzaken hepatotoxiciteit door directe celtoxiciteit of immuun-gemedieerd leverbeschadiging, waardoor ALT- en GGT-niveaus worden verhoogd.
3. Toxic chemische blootstelling (pesticiden, zware metalen)
Industriële gifstoffen en zware metalen veroorzaken oxidatieve stress, ontsteking en hepatocytenschade, wat leidt tot enzymhoogte.
Symptomen en gezondheidsrisico's van verhoogde GGT en ALT
– Vermoeidheid en zwakte: een gemeenschappelijk symptoom van chronische leverziekte. Vermogen levermetabolisme leidt tot verminderde energieproductie.
– Geld van de huid en ogen: een symptoom van significante leverdisfunctie. Dit symptoom treedt op als gevolg van de opbouw van bilirubine wanneer de leverfunctie daalt.
– Buikpijn en zwelling: dit symptoom wordt veroorzaakt door leverontsteking, vloeistofaccumulatie (ascites) of galwegenobstructie.
– Donkere urine en bleke ontlasting: geef de galstroomobstructie aan. Dit symptoom is het gevolg van verminderde galuitscheiding, wat leidt tot bilirubine -accumulatie in de urine en verminderde galpigmenten in ontlasting.
-Langetermijnrisico's: leverfibrose, cirrose en een verhoogd risico op hart- en vaatziekten.
Diagnose en medische evaluatie
1. Bloedtests
– Leverfunctiepaneeltests (ALT, AST, GGT, ALP, bilirubine niveaus).
– Aanvullende tests: hepatitismarkers, ijzerstudies, vastende bloedsuikerspiegel.
2. Imaging -tests
-Echografie: eerstelijns beeldvormingstest voor lever- en galblaasbeoordeling.
– CT/MRI: gebruikt als tumoren, leverlever of cirrose worden vermoed.
3. Leverbiopsie
– Aanbevolen voor onduidelijke oorzaken van enzym verhoging of vermoedelijke ernstige leverziekte.
Behandelingsopties
Lifestyle -veranderingen
– Verminder alcoholinname: zelfs matig alcohol drinken kan GGT- en ALT -niveaus beïnvloeden.
-Eet een levervriendelijk dieet: vermijd bewerkte voedingsmiddelen; Consumeer fruit, groenten en magere eiwitten.
– Regelmatig oefenen: helpt bij het beheer van obesitas en metabole aandoeningen.
Medicatie en medische interventies
– Behandeling van onderliggende aandoeningen: antivirale middelen voor de behandeling van hepatitis; Insuline voor diabetes.
– Medicijnen aanpassen: raadpleeg uw arts als een medicijn wordt verdacht van het veroorzaken van hoge enzymspiegels.
U moet naar een dokter gaan als:
- ALT- en GGT -niveaus blijven enkele maanden hoog.
- Symptomen zoals geelzucht, zwelling of ernstige vermoeidheid treden op.
- U hebt een geschiedenis van leverziekte of risicofactoren zoals obesitas of alcoholgebruik.
Verhoogde GGT- en ALT -niveaus kunnen een vroege waarschuwingssignaal zijn van leverziekte of metabole problemen. Inzicht in de oorzaak en het opzoeken van tijdig medisch advies zal u helpen deze effectief te behandelen en complicaties te voorkomen.
Discussion about this post