De wijsheid van de meest elementaire EHBO-behandeling in twijfel trekken
Gedurende vele jaren is in de medische hulpdiensten (EMS) de voorkeursbehandeling voor bewusteloze patiënten die ademen, om ze in de stabiele zijligging te plaatsen. Het idee is om te voorkomen dat braken (maaginhoud) in de longen terechtkomt, een aandoening die bekend staat als aspiratie. In medisch spraakgebruik wordt de herstelpositie de laterale liggende positie genoemd, of soms wordt het de laterale decubituspositie genoemd. In bijna alle gevallen wordt eerstehulpverleners geadviseerd om de patiënt op zijn of haar linkerzij te leggen en dit regelmatig de linker laterale ligpositie te noemen.
![vrouw zet man in herstelpositie](https://www.verywellhealth.com/thmb/L4MZmycL7LVcPprF5LrXwQBVWiA=/5244x3201/filters:no_upscale():max_bytes(150000):strip_icc()/Recovery-56a2f6293df78cf7727b4d8e.jpg)
Hoe het werkt (vermoedelijk)
Het idee van de herstelpositie is om de maaginhoud te laten wegvloeien voor het geval er iets wordt uitgebraakt. De bovenkant van de slokdarm (de voedselpijp) bevindt zich direct naast de bovenkant van de luchtpijp (de luchtpijp). Als er iets uit de slokdarm opborrelt, kan het gemakkelijk zijn weg naar de longen vinden, waardoor de patiënt in wezen verdrinkt of wat bekend staat als aspiratiepneumonie (een infectie van de longen door vreemd materiaal).
Het probleem met de stabiele zijligging is hetzelfde als bij veel andere EHBO-behandelingen: het klinkt in theorie goed, maar niemand weet of het echt werkt. Er is niet veel geld in eerste hulp, tenzij voor de behandeling een medicijn of een speciaal apparaat nodig is. Iemand positioneren om te voorkomen dat ze aspireren is helemaal gratis. Omdat er niets te winnen valt, doen maar heel weinig mensen onderzoek naar zaken als de stabiele zijligging.
Ondersteunend bewijs (er is niet veel)
We hebben precies één onderzoek kunnen vinden waarin werd gekeken naar de effectiviteit van verschillende lichaamshoudingen op aspiratie. De studie is gebrekkig in die zin dat het niet echt lichaamshoudingen als een soort behandeling vergeleek. In plaats daarvan vergeleek deze studie de uitkomsten van patiënten die een overdosis hadden genomen en hadden overgegeven voordat iemand daar was. De auteurs keken hoe de patiënt werd gevonden en vergeleken hoe goed elk ervan op de lange termijn uitkwam.
In dat onderzoek was de stabiele zijligging beter dan wanneer de bewusteloze persoon plat op zijn of haar rug lag, ook wel rugligging genoemd. De beste optie om de luchtwegen te beschermen – althans volgens deze ene studie – was echter als de patiënt op zijn of haar buik lag. Het blijkt dat als je plat ligt met de afvoer (je mond) op het laagste punt, het spul dat uit je darmen komt niet in je longen terechtkomt.
Wie weet?
Zo eenvoudig is het natuurlijk niet. Ze bestudeerden toeval, niet een behandelingskeuze gemaakt door reddingswerkers. De meesten van ons zouden aarzelen om onze patiënt volledig omver te werpen. Om te beginnen moet je de ademhaling en luchtwegen van een patiënt kunnen controleren als de patiënt zo ziek is. Het is heel moeilijk om dat te doen als het gezicht van je patiënt in de grond wordt geduwd. Zand inademen is niet veel beter dan lunch opzuigen, voor zover het overlevingsvermogen gaat.
Een overdosis is meer dan kotsen
Een andere studie over het positioneren van een overdosispatiënt maakt de zaken nog wat gecompliceerder. Alleen omdat een patiënt te veel pillen heeft ingeslikt, wil nog niet zeggen dat hij of zij alle potentieel gevaarlijke stoffen volledig heeft opgenomen. Er zitten bijna altijd onverteerde capsules en tabletten in de buik. Een andere groep onderzoekers mat het effect van lichaamspositionering op hoe snel die onverteerde pildelen in de bloedbaan terechtkwamen. Het wordt absorptie genoemd en het blijkt dat onze lichaamshouding veel invloed heeft op hoe snel we verteren.
In deze studie kwam de linker laterale decubitus bovenaan uit. Rugligging was echt de winnaar, maar zelfs deze auteurs gaven toe dat het opborrelen van de maaginhoud in je longen het doel van het vertragen van de absorptie in de eerste plaats teniet deed. De patiënt op zijn buik leggen was het slechtst om de overdosis te vertragen. In buikligging namen patiënten de pillen veel sneller op.
Wat als de patiënt een hartziekte heeft?
Alsof het water niet troebel genoeg was, is er nog een mogelijke complicatie om te overwegen. Patiënten met een vorm van hartziekte die congestief hartfalen (CHF) wordt genoemd, verdragen de stabiele zijligging helemaal niet goed. Deze mensen hebben problemen om het bloed door het hart te laten pompen en als ze op hun zij liggen, raakt het hart meer verstopt dan normaal.
Een derde groep onderzoekers vergeleek 14 gezonde vrijwilligers met 14 CHF-patiënten (die ook vrijwilligers waren). Patiënten met CHF veranderden niet veel wanneer ze van zittend naar buikligging of rugligging gingen. Aan hun zijde hadden ze echter kortademigheid en veel ongemak.
Wat het voor jou betekent
Je bent nu misschien meer in de war dan toen je aan dit artikel begon, maar dat is het punt. Veel van de behandelingen die in eerste hulp worden gegeven, zijn gebaseerd op theorie in plaats van op bewijs. Als het zinvol is, is dat hoe het is gedaan. Soms kloppen de theorieën niet. Soms wordt het bewijs verkeerd gelezen en verandert de manier waarop eerste hulp wordt verleend, om vervolgens weer terug te keren zodra er weer bewijs is gepubliceerd. Reanimatie is een perfect voorbeeld van de manier waarop eerstehulppraktijken eb en vloed zijn met de combinatie van politiek, mode en een groeiend aantal bewijzen.
In tegenstelling tot reanimatie is de praktijk om bewusteloze patiënten in de stabiele zijligging te brengen in decennia niet veranderd. Dat kan zijn omdat aspiratie bij de meeste patiënten niet zo vaak voorkomt. In feite is aspiratie vooral een probleem bij oudere dementiepatiënten die moeite hebben met slikken.
De stabiele zijligging wordt op een zeer nauwkeurige manier aangeleerd. In sommige EHBO-handboeken – en ook meer geavanceerde teksten – legt de hulpverlener de patiënt op zijn of haar zij met één been gebogen en het hoofd op een arm. De echte wereld is niet precies. Begrijpen wat je moet bereiken is belangrijker dan hoe je het doet. Houd spullen uit de longen van uw patiënten. Als dat betekent dat je ze bijna helemaal op hun buik rolt, dan is dat maar zo. Zorg ervoor dat u naar hun ademhaling kijkt en als ze stoppen, rol ze dan terug en begin met reanimeren.
Discussion about this post