Gevoelloosheid in de dijen en zwakte in de benen kunnen het gevolg zijn van verschillende medische aandoeningen die de zenuwen, de bloedcirculatie, de spieren of de metabolische functie beïnvloeden. Dit artikel legt de oorzaken van deze aandoening uit en geeft informatie over diagnose en behandeling.
Oorzaken van gevoelloosheid in de dijen en beenzwakte
1. Perifere neuropathie
Perifere neuropathie treedt op wanneer perifere zenuwen beschadigd zijn, meestal als gevolg van diabetes, infecties, toxines of trauma. Hoge bloedsuikerspiegels bij diabetespatiënten veroorzaken chemische veranderingen in de zenuwen, waardoor hun functie wordt aangetast en de bloedvaten worden beschadigd die de zenuwen voeden, wat leidt tot een slechte zenuwgezondheid. Andere oorzaken, zoals alcoholmisbruik of vitaminetekorten, kunnen op vergelijkbare wijze de zenuwfunctie beïnvloeden door het celherstel en de afgifte van voedingsstoffen te verstoren.
Tekenen en symptomen:
Perifere neuropathie begint vaak met een tintelend gevoel of gevoelloosheid in de voeten en kan zich uitbreiden naar de benen. Bijkomende symptomen zijn onder meer brandende pijn, spierzwakte en soms verlies van coördinatie tussen de ledematen. De symptomen verergeren vaak 's nachts en kunnen gepaard gaan met evenwichtsproblemen.
Diagnose:
Artsen diagnosticeren perifere neuropathie door het beoordelen van de medische geschiedenis, lichamelijk onderzoek en specifieke tests zoals elektromyografie (EMG) om de zenuwfunctie te beoordelen. Bloedonderzoek kan onderliggende oorzaken identificeren, zoals diabetes, vitaminetekorten of onevenwichtigheden in de schildklier.
Behandeling van perifere neuropathie:
De behandeling richt zich op het beheersen van de onderliggende oorzaak. Voor diabetes is het beheersen van de bloedsuikerspiegel van cruciaal belang. Pijnstillers, zoals gabapentine of pregabaline, worden vaak voorgeschreven om ongemak te beheersen, en vitaminesupplementen kunnen helpen als er sprake is van een vitaminetekort. Fysiotherapie kan helpen bij het verbeteren van de spierkracht en het evenwicht.
2. Lumbale spinale stenose
Lumbale spinale stenose is de vernauwing van ruimtes in de wervelkolom, waardoor er druk ontstaat op de zenuwen die door de onderrug naar de benen lopen. Deze aandoening wordt meestal veroorzaakt door leeftijdsgebonden degeneratie, wat leidt tot de groei van botsporen, verdikte ligamenten of hernia's.
Tekenen en symptomen:
Mensen met lumbale spinale stenose voelen vaak gevoelloosheid, tintelingen en zwakte in beide benen, vooral na langdurig lopen of staan. De symptomen worden meestal verlicht door te gaan zitten of voorover te buigen, omdat deze houding tijdelijk de druk op de wervelkolomzenuwen vermindert.
Diagnose:
De diagnose is gebaseerd op lichamelijk onderzoek en beeldvormende onderzoeken zoals röntgenfoto's, MRI's of CT-scans. Deze methoden zullen elke vernauwing van het wervelkanaal of hernia's aan het licht brengen.
Behandeling van lumbale spinale stenose:
Milde gevallen kunnen worden behandeld met fysiotherapie, ontstekingsremmende medicijnen of epidurale steroïde-injecties. In ernstigere gevallen kunnen chirurgische opties zoals het verwijderen van een deel van de wervel (laminectomy) worden overwogen om de zenuwen te decomprimeren.
3. Meralgia paresthetica
Meralgia paresthetica is het gevolg van de compressie van de laterale femorale huidzenuw, die sensatie geeft aan de buitenkant van de dij. Veelvoorkomende oorzaken zijn zwaarlijvigheid, zwangerschap, strakke kleding of trauma. De compressie verstoort de overdracht van zenuwsignalen, wat leidt tot gevoelloosheid en pijn.
Tekenen en symptomen:
Het belangrijkste symptoom van meralgia paresthetica is een brandend of tintelend gevoel aan de buitenkant van de dij. In sommige gevallen kan dit gebied gevoelloos aanvoelen, waarbij de symptomen verergeren bij langdurig staan of lopen.
Diagnose:
De diagnose wordt gesteld met een lichamelijk onderzoek gericht op de dij en het bekken, en tests om andere oorzaken van gevoelloosheid van de dij uit te sluiten. Soms worden zenuwgeleidingsonderzoeken of EMG-tests uitgevoerd om de diagnose te bevestigen.
Behandeling van meralgia paresthetica:
Behandelingsopties omvatten het dragen van losse kleding, gewichtsverlies en niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's) voor pijnverlichting. In aanhoudende gevallen kunnen corticosteroïde-injecties worden uitgevoerd om de ontsteking te verminderen. Een operatie is zelden noodzakelijk, maar kan een optie zijn als conservatieve behandelingen falen.
4. Ischias
Ischias treedt op wanneer de heupzenuw, die van de onderrug naar elk been loopt, samengedrukt of geïrriteerd raakt, vaak als gevolg van een hernia of een uitloper van het bot. Deze compressie interfereert met de zenuwfunctie en veroorzaakt pijn en gevoelloosheid langs het zenuwpad.
Tekenen en symptomen:
Ischias treft meestal één kant van het lichaam, maar kan af en toe beide benen treffen als beide zenuwwortels zijn aangetast. Symptomen zijn onder meer scherpe pijn, gevoelloosheid of zwakte die zich langs de dij en het been verspreidt. De pijn kan verergeren bij bewegingen zoals hoesten of langdurig zitten.
Diagnose:
De diagnose wordt uitgevoerd door middel van beoordeling van de medische geschiedenis, lichamelijk onderzoek en beeldvormende tests zoals MRI- of CT-scans om de onderliggende oorzaak van compressie van de heupzenuw te identificeren.
Behandeling van ischias:
De initiële behandelmethoden omvatten fysiotherapie, NSAID's of spierverslappers om pijn te verlichten. In ernstige gevallen kunnen injecties met corticosteroïden of een operatie om de hernia te verwijderen worden aanbevolen.
5. Multiple sclerose (MS)
Multiple sclerose is een auto-immuunziekte waarbij het immuunsysteem de beschermende bedekking (myeline) van zenuwvezels in de hersenen en het ruggenmerg aanvalt. Deze schade verstoort de communicatie tussen de hersenen en het lichaam, wat leidt tot wijdverbreide neurologische symptomen.
Tekenen en symptomen:
MS kan gevoelloosheid, tintelingen of zwakte in de benen veroorzaken, vaak gepaard gaand met vermoeidheid, evenwichtsproblemen en spierspasmen. De symptomen kunnen komen en gaan (relapsing-remitting MS) of geleidelijk verergeren.
Diagnose:
De diagnose wordt uitgevoerd door middel van MRI, analyse van het ruggenmergvocht en evoked potentiële tests om abnormale zenuwreacties te detecteren. Een grondige medische geschiedenis en neurologisch onderzoek helpen MS te onderscheiden van andere aandoeningen.
Behandeling van multiple sclerose:
Er is geen remedie voor multiple sclerose, maar de behandeling is gericht op het beheersen van de symptomen en het vertragen van de ziekteprogressie. Ziektemodificerende therapieën (DMT's) zoals interferon-injecties kunnen het aantal terugvallen verminderen. Fysiotherapie en medicijnen zoals baclofen kunnen worden gebruikt om spierstijfheid en spasticiteit te verminderen.
6. Vasculaire insufficiëntie (perifere aderziekte – PAD)
Perifere aderziekte (PAD) treedt op wanneer vetophopingen zich ophopen in de slagaders, waardoor de bloedtoevoer naar de ledematen wordt verminderd. Deze verminderde bloedcirculatie berooft de spieren en zenuwen van zuurstof en voedingsstoffen, wat leidt tot pijn en gevoelloosheid, vooral tijdens lichamelijke activiteit.
Tekenen en symptomen:
PAD veroorzaakt vaak krampen in de benen, vermoeidheid en gevoelloosheid tijdens het lopen. De symptomen verbeteren met rust, maar kunnen in gevorderde stadia overgaan in pijn in rust, zweren of koude benen.
Diagnose:
De diagnose wordt gesteld door middel van een lichamelijk onderzoek, de enkel-brachiale index (ABI)-test om de bloeddrukverschillen tussen armen en benen te meten, en beeldvormende tests zoals echografie of angiografie om de bloedstroom te beoordelen.
Behandeling van perifere vaatziekte:
Veranderingen in levensstijl, zoals stoppen met roken, sporten en een hartgezond dieet volgen, zijn essentieel. Medicijnen om de bloedstroom te verbeteren of het cholesterolgehalte onder controle te houden, worden vaak voorgeschreven. In ernstige gevallen kan angioplastie of een bypass-operatie nodig zijn.
7. Vitaminetekorten (bijvoorbeeld vitamine B12-tekort)
Vitamine B12 is essentieel voor de gezondheid van de zenuwen en de productie van rode bloedcellen. Een tekort aan vitamine B12 verstoort de productie van myeline, wat de zenuwen isoleert, wat leidt tot zenuwbeschadiging en verminderde werking. Andere tekortkomingen, zoals vitamine D-tekort of vitamine E-tekort, kunnen ook bijdragen aan zenuwsymptomen.
Tekenen en symptomen:
Een vitamine B12-tekort kan gevoelloosheid, tintelingen of zwakte in de benen veroorzaken, samen met vermoeidheid, evenwichtsproblemen en soms mentale verwarring of geheugenproblemen.
Diagnose:
Bloedonderzoek kan een vitaminetekort bevestigen. Een grondige beoordeling van de voeding en evaluatie van absorptieproblemen, zoals pernicieuze anemie, helpen de oorzaak te achterhalen.
Behandeling van vitaminetekort:
Vitamine B12-supplementen (oraal of injecteerbaar) worden gebruikt om de symptomen in de loop van de tijd te verbeteren. Dieetaanpassingen en multivitaminen kunnen toekomstige tekorten voorkomen.
Conclusie
Gevoelloosheid en zwakte in de benen kunnen aan verschillende oorzaken worden toegeschreven, variërend van zenuwbeschadiging tot problemen met de bloedsomloop. Vroege herkenning en diagnose zijn essentieel om complicaties te voorkomen en de functie te herstellen. Behandelingen variëren per oorzaak, maar combineren vaak levensstijlaanpassingen, fysiotherapie, medicijnen en soms chirurgische ingrepen. Het raadplegen van een zorgverlener is van cruciaal belang voor een op maat gemaakte evaluatie en behandeling op basis van de exacte oorzaak.
Discussion about this post