Overzicht
Wat is de hypofyse?
De hypofyse is een klier ter grootte van een erwt die is verbonden met de basis van de hersenen. Het wordt gevonden achter de neus en de sinus sphenoid (luchtruimte achter het gezicht), direct onder een andere belangrijke en verwante structuur, de hypothalamus.
Een klier is een orgaan dat speciale stoffen maakt en afgeeft, zoals hormonen, die op andere organen en weefsels inwerken om ze te laten werken. De hypofyse wordt de “hoofdklier” genoemd omdat zijn hormonen de balans regelen van de hormonen die door de meeste andere klieren in het lichaam worden aangemaakt. Op deze manier regelt de hypofyse veel processen, zoals groei, ontwikkeling en voortplanting. Het regelt ook de functie van bepaalde organen, zoals de nieren, borsten en baarmoeder.
De hypofyse heeft drie delen of lobben, elk met een eigen taak in het lichaam. De voorkwab, de hypofysevoorkwab, vormt ongeveer 80% van de klier en bevindt zich het dichtst bij de voorkant van het hoofd. Het is zijn taak om veel “signalerende” hormonen aan te maken en in de bloedbaan af te geven. Deze hormonen gaan door het bloed naar andere klieren en organen, waar ze de organen en klieren het signaal geven om te beginnen of te stoppen met werken.
De tussenkwab scheidt slechts één hormoon af. Dit hormoon beïnvloedt de huidpigmentatie.
Het achterste deel van de klier, de achterste hypofyse, maakt zelf geen hormonen aan. In plaats daarvan bevat het zenuwuiteinden van hersencellen die uit de hypothalamus komen. Deze hersencellen maken de hormonen, die vervolgens naar de achterste hypofyse gaan en worden opgeslagen voor later gebruik.
De hypothalamus en de hypofyse werken hand in hand. De hypothalamus maakt hormonen die op hun beurt de hypofyse het signaal geven om zijn hormonen vrij te geven.
Wat is een hypofyseadenoom?
Een hypofyseadenoom is een groei of tumor op de hypofyse. De meeste hypofyseadenomen zijn langzaam groeiend en goedaardig, wat betekent dat ze geen kanker zijn en zich niet verspreiden naar andere delen van het lichaam. Naarmate ze groter worden, kunnen ze echter druk uitoefenen op nabijgelegen structuren, zoals de zenuwen die de ogen met de hersenen verbinden, en symptomen veroorzaken. Dit staat bekend als het ‘massa-effect’.
Een groot adenoom kan ook normale hypofysecellen verpletteren en ervoor zorgen dat ze niet goed werken, wat leidt tot een aandoening die hypopituïtarisme wordt genoemd. Deze aandoening kan een lage bloeddruk, vermoeidheid en veranderingen in uw geslachtsdrift en functie veroorzaken. Het kan er ook voor zorgen dat je je minder goed in staat voelt om met stress om te gaan.
Hypofyse-adenomen worden gelabeld op basis van hun grootte. Tumoren kleiner dan 1 cm worden microadenomen genoemd. Tumoren groter dan 1 cm worden macroadenomen genoemd. Veel adenomen veroorzaken symptomen door extra hormonen in de bloedbaan af te geven, maar niet alle adenomen maken hormonen aan.
Sommige, niet-functionerende of nulceladenomen genoemd, maken geen hormonen aan. Ongeveer een derde van alle hypofysetumoren zijn niet-functionerende adenomen. Ze worden meestal groot en worden gevonden omdat ze symptomen veroorzaken vanwege het massa-effect.
Hoe vaak komen hypofyseadenomen voor?
Hypofyse-adenomen vormen 10% tot 15% van alle tumoren die zich in de schedel ontwikkelen. Ze komen voor bij ongeveer 77 van de 100.000 mensen, hoewel wordt aangenomen dat ze op een bepaald moment in hun leven bij maar liefst 20% van de mensen voorkomen. Veel hypofyseadenomen, vooral microadenomen, veroorzaken echter geen ernstige symptomen en worden nooit gevonden. Macroadenomen komen ongeveer twee keer zo vaak voor als microadenomen. Hypofyse-adenomen kunnen op elke leeftijd voorkomen, maar komen vaker voor bij mensen van in de 30 of 40 jaar. Ze worden zelden gevonden bij mensen jonger dan 20 jaar. Vrouwen krijgen vaker adenomen dan mannen.
Symptomen en oorzaken
Wat veroorzaakt hypofyse-adenomen?
De exacte oorzaak van hypofyseadenomen is niet bekend. Sommige zijn echter in verband gebracht met toevallige veranderingen in DNA, het materiaal in een cel waaruit onze genen zijn opgebouwd. (Genen zijn de aanwijzingen voor het maken van de eiwitten die de functie van een cel regelen.) Deze veranderingen zorgen ervoor dat de cellen in de hypofyse abnormaal worden en uit de hand lopen, waardoor een tumor ontstaat. De veranderingen kunnen van ouders op hun kinderen worden doorgegeven (erfelijkheid), maar gebeuren meestal vanzelf ergens in het leven van een persoon.
Wat zijn de symptomen van een hypofyseadenoom?
De symptomen van hypofyse-adenomen variëren afhankelijk van het type hormoon dat door de tumor wordt afgegeven of het massale effect op nabijgelegen structuren. Het hebben van te veel hormonen kan leiden tot bepaalde aandoeningen of syndromen, waaronder:
- Gigantisme bij kinderen en acromegalie bij volwassenen door te veel groeihormoon (GH)
- Ziekte van Cushing door te veel adrenocorticotroop hormoon (ACTH), dat de bijnieren aanzet tot het maken van steroïde hormonen
- Hyperthyreoïdie door te veel thyreoïdstimulerend hormoon (TSH)
Enkele algemene symptomen van hypofyseadenomen zijn:
- hoofdpijn
- Visieproblemen (dubbelzien, verlies van gezichtsvermogen)
- Misselijkheid of braken
- Gedragsveranderingen, waaronder vijandigheid, depressie en angst
- Veranderingen in de reukzin
- neusdrainage
- seksuele disfunctie
- Onvruchtbaarheid
- Vermoeidheid (extreme vermoeidheid)
- Onverklaarbare gewichtstoename of -verlies
- Pijnlijke gewrichten of spierzwakte
- vroege menopauze
- Veranderingen in je maandstonden (vrouwen)
Diagnose en tests
Hoe worden hypofyseadenomen gediagnosticeerd?
Als uw arts denkt dat u een hypofyseadenoom heeft, zal hij of zij uw symptomen en uw medische achtergrond volledig beoordelen en een lichamelijk onderzoek uitvoeren. Er kunnen laboratoriumtests worden uitgevoerd om de hormoonspiegels in uw bloed te controleren. Een beeldvormende test, zoals een MRI- of CT-scan*, kan een groei op de hypofyse aantonen. Deze tests kunnen de diagnose van een hypofyseadenoom bevestigen. Als u problemen heeft met uw gezichtsvermogen, kan de arts u ook een gezichtsveldtest laten doen om uw oogfunctie te controleren. Soms worden hypofyse-adenomen per ongeluk gevonden wanneer een MRI of CT wordt gedaan voor een andere aandoening.
*Een MRI gebruikt een grote magneet, radiogolven en een computer om duidelijke beelden van het lichaam te maken. CT gebruikt computers om veel röntgenfoto’s te combineren tot dwarsdoorsneden van de binnenkant van het lichaam.
Beheer en behandeling
Hoe worden hypofyse-adenomen behandeld?
Hypofyse-adenomen worden meestal behandeld met chirurgie, medicijnen, bestraling of een combinatie van deze therapieën.
Chirurgie: Artsen kunnen de tumor vaak verwijderen met endoscopische chirurgie, waarbij ze de hypofyse bereiken met behulp van zeer kleine hulpmiddelen en een camera die in een kleine opening door de neus en sinussen wordt gestoken. Deze benadering wordt de transsphenoidale techniek genoemd. In gevallen waarin deze benadering niet kan worden gebruikt, moet de arts de schedel openen om bij de hypofyse en het adenoom te komen.
Medisch management: Bij sommige soorten hypofyseadenomen kan de tumor worden behandeld met medicijnen die de tumor doen krimpen en de symptomen verlichten.
straling: Bestralingstherapie maakt gebruik van hoogenergetische röntgenstralen om kankercellen te doden en tumoren te verkleinen. Een speciale vorm van bestralingstherapie, stereotactische radiochirurgie genaamd, gebruikt een hoge dosis straling die vanuit meer dan één richting precies op het adenoom is gericht om te voorkomen dat de tumor groeit.
In sommige gevallen kan de arts ervoor kiezen om jaarlijkse tests te gebruiken om te controleren of het adenoom niet groeit, terwijl hij de patiënt in de gaten houdt voor eventuele symptomen. Dit kan gebeuren bij kleine tumoren die geen ernstige symptomen veroorzaken en bij mensen met andere ernstige medische aandoeningen.
preventie
Kunnen hypofyseadenomen worden voorkomen?
Hypofyseadenomen kunnen niet worden voorkomen.
Vooruitzichten / Prognose
OutlookWat zijn de vooruitzichten voor mensen met hypofyseadenomen?
De vooruitzichten zijn afhankelijk van de grootte en het type adenoom dat u heeft. Wanneer de behandeling de tumor vernietigt, kunnen de meeste patiënten met goedaardige adenomen terugkeren naar een volledig, normaal leven. Adenomen kunnen terugkeren, wat betekent dat u opnieuw moet worden behandeld. Ongeveer 18% van de patiënten met niet-functionerende adenomen en 25% van de patiënten met prolactinomen, het meest voorkomende type hormoonafgevende adenomen, zal op een gegeven moment meer behandeling nodig hebben. In sommige gevallen resulteert de behandeling van adenoom in lage hormoonspiegels en moet u hormoongeneesmiddelen gebruiken om te vervangen wat u bent kwijtgeraakt.
Leven met
Wanneer moet ik mijn zorgverlener bellen?
Bel uw zorgverlener als u problemen heeft met uw gezichtsvermogen, hoofdpijn heeft die niet weggaat of steeds terugkomt, of als u een van de andere symptomen van een hypofyseadenoom heeft.
Discussion about this post