Overzicht
Wat is osteoradionecrose (ORN)?
Osteoradionecrose (ORN) is een aandoening waarbij bot is afgestorven als gevolg van blootstelling aan straling. Het is een bijwerking van bestralingen voor kanker in het hoofd of de nek. ORN kan zich maanden of jaren na de bestralingsbehandeling voor kanker ontwikkelen. Symptomen zijn onder meer pijn, zwelling en zweren.
Hoe beïnvloedt bestraling de gezondheid van de botten?
De straling beschadigt de bloedtoevoer naar het bot en dit maakt het moeilijker om te genezen van een operatie (zoals het verwijderen van een tand), trauma of infectie. Zonder een goed werkende bloedtoevoer zijn het bot en het omliggende weefsel:
- Kan infectie niet weerstaan
- Kan niet goed genezen en een groeiend gebied begint af te sterven
Vooral de kaak loopt gevaar vanwege de onvermijdelijke blootstelling van het bot aan straling bij de behandeling van hoofd-halskanker en ook vanwege natuurlijke bacteriën in de mond. De blootstelling aan straling maakt het moeilijker om de tandheelkundige gezondheid te behouden en schade aan tanden en tandvlees kan een infectie zijn die vervolgens ORN veroorzaakt.
In de mond wordt de schade door straling gewoonlijk duidelijk door:
- Bot dat door het tandvlees wordt blootgesteld
- Herhaalde episodes van zwelling van de kaak en ongemak
- Een weefselgebied dat niet geneest
ORN treft meestal de onderkaak (onderkaak), maar kan ook voorkomen in de bovenkaak (maxilla), de voorkant van de wervelkolom of in elk ander bot dat wordt blootgesteld aan significante straling.
Wat zijn de niet-chirurgische behandelingsopties voor osteoradionecrose (ORN)?
Momenteel geaccepteerde managementpraktijken voor matige mandibulaire ORN zijn:
- Geef antibiotica als er een infectie in het bot is.
- Debride (verwijder) beschadigd en/of dood bot en omringend weefsel.
- Start hyperbare zuurstof (HBO) therapie. HBO omvat het inademen van zuivere zuurstof in een onder druk staande duikkamer. Deze gespecialiseerde kamer bevordert de genezing doordat er meer zuurstof in het bloed kan oplossen, waardoor er meer zuurstof aan de weefsels wordt afgegeven. HBO wordt vaak gebruikt als eerstelijnsbehandeling voor ORN, maar er is discussie over hoe effectief het is. De behandeling bestaat gewoonlijk uit dagelijkse “duiken” voor in totaal 30 tot 40 duiksessies gedurende meerdere opeenvolgende weken.
Wat is een gratis flapreconstructie?
“Free flap”, ook bekend als “free tissue transfer”, is een term voor een procedure waarbij weefsel en de bloedtoevoer (slagader en ader) operatief worden verwijderd uit een deel van het lichaam en overgebracht naar een ander deel van het lichaam voor het doel van de wederopbouw. Het is het equivalent van transplantatiechirurgie, maar omdat het uit het eigen lichaam van de patiënt komt, zijn er geen langdurige medicijnen nodig na de operatie.
Uit welke delen van het lichaam komt het weefsel voor vrije flapreconstructie?
Gratis flappen kunnen worden genomen uit veel delen van het lichaam die een goede bloedtoevoer hebben. De gebieden waar flappen worden genomen, zijn die waar op de donorplaats weinig langetermijneffecten worden waargenomen. Chirurgen nemen in wezen “reserveonderdelen” van andere delen van het lichaam om de reconstructie uit te voeren.
Voor reconstructie van de onderkaak is de typische donorweefselplaats de fibula (het lange dunne bot in het onderbeen). Meer recentelijk is het gebied van de bovendij een donorplaats geworden voor op de juiste wijze geselecteerde patiënten.
Welk type patiënt is het meest geschikt voor vrije flapreconstructie met weefsel van de fibula?
De fibula wordt meestal beschouwd als de weefselbron voor een typische flap wanneer:
- Niet-chirurgische methoden, zoals antibiotica en HBO, hebben de kaak niet genezen
- Het kaakbot is ernstig beschadigd of gebroken (gebroken) en een volledige vervanging van het kaakbot is nodig
Het verwijderen van de fibula is voorbehouden aan deze patiënten omdat volledige vervanging van de kaak (volledige verwijdering en reconstructieve chirurgie) een zeer lange (soms meer dan 12 uur) en moeilijke operatie is. Deze operatie vereist meestal een grote incisie in de nek om toegang te krijgen tot de kaak voor verwijdering en reconstructie, een tracheotomie (vanwege zwelling) en een voedingssonde. Het verblijf in het ziekenhuis is gemiddeld minimaal 7 tot 10 dagen.
Welk type patiënt is het meest geschikt voor een vrije flapreconstructie met weefsel uit het bovenbeengebied?
Weefsel uit het dijgebied wordt doorgaans beschouwd als de bron voor een vrije flap wanneer:
- De osteoradionecrose is matig van ernst
- Verschillende cursussen van HBO en antibiotica zijn geprobeerd en mislukten en de patiënt heeft nog steeds blootliggend kaakbot, zwelling en ongemak
- De osteoradionecrose is ernstiger, de patiënt zal waarschijnlijk niet reageren op HBO en hij of zij heeft nog steeds een goede hoeveelheid gezond bot om een stabiele kaak te behouden
Het chirurgische proces voor het oogsten van weefsel uit het dijgebied wordt anterolaterale dij (ALT) fascia lata reddingsflapprocedure genoemd. Anterolaterale dij-fascia-flappen komen van het voorste buitendeel van het bovenbeen en omvatten de sterke voering over de spier, fascia lata genaamd, die een zeer goede bloedtoevoer heeft. Het doel van ALT-fascia-flapchirurgie voor osteoradionecrose (ook bekend als “mandibulaire redding”) is om een gezonde dekking en sterke bloedtoevoer naar het resterende kaakbot te bieden nadat het dode bot is verwijderd en zo verder verlies te voorkomen.
Welk type patiënt is geen goede kandidaat voor de anterolaterale dij (ALT) vrije flap procedure?
Patiënten die niet als kandidaten voor de ALT-vrije-flap-benadering moeten worden beschouwd, zijn onder meer:
- Patiënten met ernstige trismus (kaakkramp)
- Patiënten met chronische zenuwpijn (niet veroorzaakt door infectie) in het gebied dat behandeling nodig heeft
- Patiënten bij wie onvoldoende gezond bot aanwezig is om de kaaksterkte te behouden
Bij deze patiënten is de grotere fibula-vrije flapreconstructie vereist.
Proceduredetails
Hoe wordt de anterolaterale dij (ALT) vrije flap chirurgische procedure uitgevoerd?
Omdat een volledige reconstructie van de kaak niet nodig is, kan de operatie meestal via de mond worden uitgevoerd met minimale of geen nekincisies.
Eerst wordt beschadigd weefsel en bot verwijderd uit het te behandelen gebied. Vervolgens wordt een flap fascia – bindweefsel gevonden onder de huid samen met de bloedvaten (slagader en ader) – verwijderd van de dij en overgebracht naar het aangetaste gebied in de mond. De bloedvaten van de flap worden vastgenaaid aan de bloedvaten die zich al in het gebied bevinden, om een nieuwe bloedtoevoer te creëren. De flap is vastgemaakt aan het omringende slijmvlies of is soms bedekt met een huidtransplantaat uit hetzelfde deel van de dij.
Wat gebeurt er na de anterolaterale dij (ALT) vrije flap procedure?
Na de operatie heeft u medicijnen nodig om de pijn onder controle te houden. Na een ALT-fasciavrije flapreconstructie blijft u meestal één tot drie dagen in het ziekenhuis. U krijgt onmiddellijk daarna een vloeibaar dieet en drie of vier weken lang een mechanisch zacht dieet – wat inhoudt dat u alleen zachte dingen eet die minimaal kauwen vereisen. Omdat u meteen begint te eten en er minimale zwelling is bij de procedure, is er geen tracheotomie of voedingssonde nodig.
Voordat u het ziekenhuis verlaat, leert u hoe u uw wonden en de drain in uw dijbeen moet verzorgen. De drain verwijdert de opeenhoping van overtollig vocht en bloed uit het gebied. Het blijft ongeveer een week zitten.
U wordt aangemoedigd om te lopen terwijl u nog in het ziekenhuis bent, meestal vanaf de dag na de operatie. Het kan zijn dat u in het begin hulp nodig heeft. De afstand van uw wandelingen moet langzaam worden vergroot nadat u naar huis bent gegaan. De kracht in uw been komt geleidelijk terug. De sterkte en functie van de dij op lange termijn wordt niet beïnvloed door het nemen van de vrije flap. U krijgt een litteken op uw been op de plaats waar de flap is verwijderd.
Risico’s / voordelen
Wat zijn de voordelen van vrije flapreconstructie?
Vergeleken met de meer traditionele hyperbare zuurstofbehandeling (HBO) bespaart een vrije flapreconstructie tijd en is er minder hinder voor de patiënt. Hyperbare zuurstofbehandeling omvat doorgaans 40 sessies van maximaal drie uur, “duiken” genoemd, gedurende een periode van enkele weken.
Bovendien hebben gecontroleerde studies die HBO vergeleken met placebo bij patiënten met osteoradionecrose geen significant verschil in uitkomsten aangetoond. Als gevolg hiervan is er veel discussie over de werkzaamheid van deze behandeling voor matige osteoradionecrose.
Daarentegen blijkt uit vroege ervaring met ALT-fascia-flappen dat ze zeer effectief zijn in het stoppen van osteoradionecrose bij de juiste geselecteerde patiënten. Patiënten die een ALT-flapprocedure ondergaan, keren meestal binnen een week terug naar hun normale activiteiten – behalve het eten van voedsel dat moet worden gekauwd.
Wat zijn de mogelijke complicaties van de reconstructieve procedure van de vrije flap?
Bloedstolsels die zich in de eerste 48 uur na de procedure ontwikkelen, zijn de meest voorkomende oorzaak van het falen van de flap. Soms is een tweede procedure om het stolsel te verwijderen succesvol en wordt het flapje bewaard. Als de bloedstroom niet kan worden hersteld, moet de flapprocedure worden herhaald.
Een andere mogelijke complicatie is infectie. Infecties kunnen optreden in de dij waar de flap is verwijderd of op de plaats waar het weefsel wordt overgebracht.
Herstel en Outlook
Wat is de uitkomst (prognose) voor patiënten die een gratis flapprocedure ondergaan?
De reconstructieprocedure met vrije flap is zeer effectief geweest bij het tot stand brengen van een nieuwe bloedstroom naar het overgedragen weefsel en het stoppen van osteoradionecrose, waarbij meer dan 95 procent van de patiënten verdere reconstructieve chirurgie heeft vermeden.
aanvullende details
Over bestralingstherapie en tandheelkundige gezondheid
Tandheelkundige ingrepen na bestraling verhogen het risico op osteoradionecrose. Raadpleeg uw radiotherapeut-oncoloog als u een tand moet laten verwijderen of een andere belangrijke tandheelkundige ingreep moet ondergaan. Het is goed om tandheelkundig werk te laten doen voordat u bestralingstherapie krijgt.
Discussion about this post