Overzicht
Wat is de aorta?
De aorta is een rietvormige slagader. Het begint in de kamer linksonder in je hart (ventrikel). Vanaf daar strekt het zich een korte afstand naar je hoofd uit voordat het naar beneden buigt. De aorta loopt door je borst- en buikholte en eindigt bij je bekken.
Paren kleinere bloedvaten vertakken zich vanaf verschillende punten van de aorta. Deze takken breiden het bereik van de aorta uit naar spieren, zenuwen en organen door het hele lichaam.
Hoe groot is de aorta?
De aorta is het grootste bloedvat in uw lichaam. Het is meer dan 1 voet lang en een inch in diameter op het breedste punt. Terwijl de aorta zich een weg baant naar je bekken, wordt de diameter kleiner tot twee centimeter.
Waar is de aorta van gemaakt?
Het is een complexe structuur met drie lagen weefsel. Waaronder:
- Binnenlaag (tunica intima): Dit is de buis waardoor het bloed stroomt. Het bevat glad spierweefsel, bindweefsel en endotheelcellen. Deze speciale cellen zorgen ervoor dat bloed zuurstof en voedingsstoffen kan transporteren zonder te worden opgenomen totdat het de juiste plek bereikt.
- Middelste laag (tunica media): Deze laag is gemaakt van glad spierweefsel, elastine en collageen (eiwitten). Deze stoffen zorgen ervoor dat de aorta kan voldoen aan de veranderende bloedstroombehoeften van uw lichaam. Als er meer bloed nodig is, wordt de aorta wijder. Als er minder bloed nodig is, versmalt het.
- Buitenlaag (tunica adventitia): De buitenste laag verankert de aorta op zijn plaats. Het maakt ook verbinding met nabijgelegen zenuwen en weefsel.
Functie
Wat is de functie van de aorta?
De aorta is het belangrijkste vat waardoor zuurstofrijk bloed van het hart naar de rest van het lichaam stroomt. Het levert ook voedingsstoffen en hormonen. De vertakkingen van de aorta zorgen ervoor dat deze stoffen de inwendige organen en het nabijgelegen ondersteunende weefsel bereiken.
Waarom is de functie van de aorta zo belangrijk?
De aorta is de primaire bron van zuurstof en essentiële voedingsstoffen voor veel organen. Als ziekte of letsel de bloedstroom door dit vat beïnvloedt, kunnen binnen enkele minuten levensbedreigende complicaties optreden.
Waaronder:
-
Aorta aneurysma.
- Interne bloeding (bloeding).
- Aortadissectie.
-
Nierfalen.
-
Hartinfarct.
Anatomie
Wat is de anatomie van de aorta?
De aorta heeft veel secties, waaronder de:
- Aorta wortel: Sectie die hecht aan het hart. Dit is het breedste deel van de aorta.
- Aortaklep: Drie weefselflappen (folders) die open- en dichtklappen om zuurstofrijk bloed uit het hart te laten ontsnappen.
- Oplopende aorta: Opwaartse curve die optreedt kort nadat de aorta het hart verlaat.
- Aortaboog: Gebogen segment dat de aorta zijn rietachtige vorm geeft. Het overbrugt de stijgende en dalende aorta.
- Aflopende aorta: Lang, recht segment dat loopt van uw borst (thoracale aorta) naar uw buikgebied (abdominale aorta).
Wat zijn de takken van de aorta?
Veel kleinere bloedvaten vertakken zich van de aorta, waaronder:
Oplopende aorta takken
-
Kransslagaders leveren bloed aan spierweefsel in uw hart.
takken van de aortaboog
- Brachiocephalische stam, die vertakt in de rechter subclavia (levert de rechterarm) en rechter halsslagader (voorziet de hersenen en de rechterkant van het hoofd en de nek).
- Linker subclavia-slagader levert je linkerarm en de achterkant van je hersenen.
- Linker halsslagader levert uw hersenen en de linkerkant van het hoofd en de nek.
Aflopende takken van de thoracale aorta
- Bronchiale slagaders leveren de bronchiolen, structuren diep in de longen.
- Mediastinale slagaders leveren het mediastinum, een ruimte tussen de longen die de luchtpijp, de slokdarm en meer huisvest.
- Slokdarmslagaders leveren de slokdarm, een buis die de keel verbindt met de bovenkant van de maag.
- Pericardiale slagaders leveren het hartzakje, een beschermende zak die het hart smeert.
- Superieure phrenic slagaders leveren de borstwervels, het ruggenmerg en spieren, gewrichten en huid van de middenrug.
Aflopende vertakkingen van de abdominale aorta
- Inferieure phrenic slagaders leveren uw middenrif.
- Coeliakie-stamslagaders leveren de organen van uw maag-darmstelsel, waaronder de maag, lever, milt en pancreas.
-
Superior en inferieure mesenteriale slagaders leveren uw darmen.
-
Nierslagaders leveren uw nieren.
- Gonadale slagaders leveren eierstokken bij vrouwen en testikels bij mannen.
- Lumbale slagaders voorzien de lendenwervels, het ruggenmerg, de spieren, gewrichten en de huid van uw onderrug.
- Mediane sacrale slagaders leveren het laagste deel van uw wervelkolom (staartbeen) en de bovenkant van uw bekken.
-
De iliacale slagaders voeden de onderste ledematen.
Voorwaarden en aandoeningen
Welke aandoeningen kunnen mijn aorta beïnvloeden?
Ziekten, defecten en verwondingen kunnen het vermogen van de aorta om zijn werk te doen, beïnvloeden. Deze voorwaarden omvatten:
Ziekte van de aortaklep
Ziekten van de aortaklep zijn onder meer:
- Aorta regurgitatie (lekkende hartklep): De aortaklepbladen klikken niet helemaal dicht. Hierdoor stroomt het bloed terug naar het hart in plaats van naar je lichaam.
- Aortastenose: De aortaklep wordt stijf en smal, waardoor de bloedstroom naar uw lichaam wordt beperkt.
- Bicuspide aortaklepziekte: De aortaklep heeft slechts twee klepbladen in plaats van drie. Dit defect is aanwezig bij de geboorte, maar kan pas op volwassen leeftijd symptomen veroorzaken.
Aneurysmata, dissecties en breuken
Enkele van de meest voorkomende problemen die van invloed zijn op de aorta zijn:
- Buikslagaderaneurysma: Een zwakke, uitpuilende plek in de aorta die optreedt als deze door de buikstreek gaat.
- Verwijde aortawortel: Abnormale verwijding van de wortel van de aorta.
- Thoracale aorta-aneurysma: Uitstulping in de aorta die optreedt als deze door de borstkas gaat.
- Doordringende aortazweer: Vetophopingen (plaques) die het weefsel van de binnenste laag van de aorta afbreken om de middelste laag te bereiken.
- Aortadissectie: Een scheur in de binnenwand van de aorta. Hierdoor sijpelt bloed in de ruimte tussen de middelste en binnenste lagen.
- Gescheurde aorta: Scheur die zich door alle lagen van het aortawandweefsel uitstrekt. Hierdoor stroomt zuurstofrijk bloed het lichaam in.
Hartafwijkingen aanwezig bij geboorte
Sommige aangeboren hartaandoeningen beïnvloeden de aorta, waaronder:
- Coarctatie van de aorta: Wanneer de aorta abnormaal smal is. Hierdoor werkt het hart harder dan het zou moeten om het bloed naar het lichaam te pompen.
- Hypoplastisch linkerhartsyndroom (HLHS): Een combinatie van hartafwijkingen die de linkerkant van het hart aantasten. Kinderen met HLHS hebben een aorta die te smal is om te functioneren.
- Onderbroken aortaboog: Zeldzame aandoening waarbij de aorta zich niet goed ontwikkelt. Het beïnvloedt de bloedstroom naar het lichaam en moet kort na de geboorte worden behandeld.
- Patent ductus arteriosus (PDA): Opening tussen de aorta en de longslagader die na de geboorte niet vanzelf sluit. Hierdoor stroomt zuurstofrijk bloed naar de longen.
Andere soorten aortaziekte
Aanvullende aorta-aandoeningen, waarvan sommige zeldzaam zijn, zijn onder meer:
- aorta atherosclerose: Plaques die zich ontwikkelen op de binnenwanden van de aorta.
- Aorta-infectie: Zeldzame aandoening die optreedt wanneer de aorta geïnfecteerd raakt.
- Aortitis: Ontsteking in de wanden van de aorta. Deze zeldzame aandoening ontwikkelt zich eerder bij mensen met auto-immuunziekten die gezond weefsel aanvallen.
- Aortatrauma: Ernstige verwondingen die de aorta scheuren of beschadigen. Deze verwondingen kunnen het gevolg zijn van vallen van grote hoogte, aanrijdingen met hoge snelheid of door uit een auto worden geslingerd.
- Muurschildering trombus: Bloedstolsels die de bloedstroom door grote bloedvaten beïnvloeden, zoals de aorta.
- Arteritis van Takayasu: Ontsteking die de takken van de aorta aantast die bloed aan de armen, nek en hersenen leveren.
Is aortaziekte genetisch bepaald?
Bepaalde aorta-aandoeningen, waaronder aneurysma’s en dissecties, kunnen in families voorkomen.
Genetische aandoeningen, vooral die van het bindweefsel, kunnen ook leiden tot aortaziekte. Waaronder:
- Autosomaal dominante polycysteuze nierziekte.
-
DiGeorge-syndroom.
-
Ehlers-Danlos-syndroom.
- Loeys-Dietz-syndroom.
-
Marfan syndroom.
-
Turner syndroom.
-
Williams-syndroom.
Zorg
Loop ik risico op aortaziekte?
Uw risico op een aorta-aneurysma, ruptuur of dissectie neemt toe met de leeftijd. Deze problemen komen vaker voor bij oudere volwassenen.
Het risico op bepaalde aandoeningen van de aorta neemt ook toe als u een chronische aandoening heeft die bloedvaten beschadigt. Waaronder:
-
Chronische obstructieve longziekte (COPD).
-
Suikerziekte.
-
Hoge bloeddruk.
-
Hoge cholesterol.
-
Slaapapneu.
-
Spanning.
Bijkomende risicofactoren zijn onder meer:
- Man zijn.
- Te veel alcohol drinken.
-
Roken of andere tabaksproducten gebruiken.
Betekent het risico op aortaziekte dat mijn gezondheid in gevaar is?
Niet altijd. Aandoeningen zoals kleine aneurysma’s verergeren soms niet. Anderen hebben symptomen die geleidelijk opkomen.
Als de symptomen van de aortaziekte voortschrijden, kunnen zorgverleners preventieve therapieën aanbevelen. Endovasculaire aneurysmareparatie is bijvoorbeeld een niet-chirurgische procedure die bloedvaten versterkt om scheuren of dissectie te voorkomen. Dit is een van de vele opties die u beschermen tegen complicaties.
Hoe kan ik aortaziekte voorkomen?
Sommige aandoeningen, waaronder aangeboren afwijkingen, genetische ziekten en trauma, zijn moeilijk te voorkomen. Maar er zijn stappen die u kunt nemen om andere soorten aortaziekte te voorkomen.
Preventie kan zijn:
- Gezonde leefgewoonten aannemen. Deze omvatten het eten van een voedzaam dieet en fysiek actief zijn.
- Volg de onderhoudsinstructies voor chronische aandoeningen die bloedvaten beschadigen. Uw zorgverlener kan medicijnen voorschrijven om hoge bloeddruk en cholesterol te verlagen of de bloedsuikerspiegel onder controle te houden.
- Beperk alcoholische dranken tot één of twee per dag of vermijd ze helemaal.
-
Omgaan met stress.
-
Stoppen met roken of andere tabaksproducten.
Kan ik nog iets anders doen om levensbedreigende complicaties te voorkomen?
Als u risico loopt op aortaziekte of zorgverleners een klein probleem detecteren, kan regelmatige controle helpen.
Diensten kunnen beeldvormende onderzoeken en beoordelingen door een specialist in vaatziekten omvatten. Geavanceerde software, samen met de expertise van de specialist, helpt bij het bepalen van de kans op complicaties. Ook kan de specialist u laten weten of preventieve behandeling noodzakelijk is.
Beeldvormende onderzoeken kunnen zijn:
-
CT-scan.
-
Magnetische resonantie beeldvorming (MRI).
-
Angiografie.
Uw aorta is een lang bloedvat dat essentieel is voor uw welzijn. Het zorgt voor een constante toevoer van zuurstof en voedingsstoffen naar uw organen. Er zijn veel aandoeningen die de werking van de aorta kunnen beïnvloeden. Sommige kunnen u in gevaar brengen voor levensbedreigende complicaties. Maar als u een aortaziekte heeft of risico loopt, betekent dit niet altijd dat uw gezondheid in gevaar is. Door goed voor jezelf te zorgen en indien nodig een specialist te raadplegen, kunnen veel mensen complicaties voorkomen.
Discussion about this post