Q-koorts: symptomen, oorzaken en behandeling

Overzicht

Q-koorts is een infectie veroorzaakt door de bacterie Coxiella burnetii. Q-koorts is meestal een milde ziekte met griepachtige symptomen. Veel mensen hebben helemaal geen symptomen. Bij een klein percentage van de mensen kan de infectie jaren later weer de kop opsteken. Deze dodelijkere vorm van Q-koorts kan uw hart, lever, hersenen en longen beschadigen.

Q-koorts wordt overgedragen op mensen door dieren, meestal schapen, geiten en runderen. Als u stofdeeltjes op het boerenerf inademt die zijn verontreinigd door besmette dieren, kunt u besmet raken. Beroepen met een hoog risico zijn onder meer landbouw, diergeneeskunde en dieronderzoek.

Milde gevallen van Q-koorts verdwijnen snel met een antibioticabehandeling. Maar als Q-koorts terugkeert, moet u mogelijk minstens 18 maanden antibiotica gebruiken.

Symptomen van Q-koorts

Veel mensen die besmet zijn met Q-koorts vertonen nooit symptomen. Als u symptomen heeft, zult u deze waarschijnlijk tussen drie en dertig dagen na blootstelling aan de bacteriën opmerken. Symptomen kunnen zijn:

• Hoge koorts, tot 105 graden F (41 graden C)
• Ernstige hoofdpijn
• Vermoeidheid
• Rillingen
• Hoesten
• Misselijkheid
• Braken
• Diarree
• Gevoeligheid voor licht

Oorzaken van Q-koorts

Q-koorts wordt veroorzaakt door de bacterie Coxiella burnetii. Deze bacterie komt veel voor bij schapen, geiten en runderen. Deze bacterie kan ook huisdieren infecteren, waaronder katten, honden en konijnen.

Deze dieren brengen de bacteriën over via hun urine, uitwerpselen, melk en geboorteproducten – zoals de placenta en vruchtwater. Wanneer deze stoffen drogen, worden de bacteriën erin onderdeel van het boerenstof dat in de lucht zweeft. De infectie wordt meestal via hun longen op mensen overgedragen wanneer ze vervuild boerenstof inademen.

Risicofactoren

Bepaalde factoren kunnen uw risico op besmetting met de Q-koortsbacterie verhogen, waaronder:

• Bezetting. Bij bepaalde beroepen loopt u een hoger risico omdat u als onderdeel van uw werk wordt blootgesteld aan dieren en dierlijke producten. Risicoberoepen zijn onder meer diergeneeskunde, vleesverwerking, veehouderij en dieronderzoek.
• Plaats. Als u alleen maar in de buurt van een boerderij of landbouwfaciliteit bent, loopt u mogelijk een hoger risico op Q-koorts, omdat de bacteriën lange afstanden kunnen afleggen, met stofdeeltjes in de lucht.
• Je geslacht. Mannen hebben meer kans op het ontwikkelen van symptomatische acute Q-koorts.
• Tijd van het jaar. Q-koorts kan op elk moment van het jaar optreden, maar het aantal infecties bereikt meestal een piek in april en mei.

Risicofactoren voor chronische Q-koorts

Het risico om uiteindelijk de meer dodelijke vorm van Q-koorts te ontwikkelen is verhoogd bij mensen die:

• Hartklepziekte
• Bloedvatafwijkingen
• Verzwakt immuunsysteem
• Verminderde nierfunctie

Complicaties van Q-koorts

Herhaling van Q-koorts kan uw hart, lever, longen en hersenen aantasten en complicaties veroorzaken, zoals:

• Endocarditis. Een ontsteking van het membraan in uw hart, endocarditis kan uw hartkleppen ernstig beschadigen. Endocarditis is de meest dodelijke complicatie van Q-koorts.
• Longproblemen. Sommige mensen met Q-koorts krijgen een longontsteking. Deze ziekte kan leiden tot acute ademnood, een medisch noodgeval waarbij u niet genoeg zuurstof krijgt.
• Zwangerschapsproblemen. Chronische Q-koorts verhoogt het risico op een miskraam, laag geboortegewicht, vroeggeboorte en doodgeboorte.
• Lever schade. Sommige mensen met Q-koorts krijgen hepatitis, een ontsteking van de lever die de werking ervan verstoort.
• Meningitis. Q-koorts kan meningitis veroorzaken, een ontsteking van het membraan rond uw hersenen en ruggenmerg.

Preventie van Q-koorts

Het Q-koortsvaccin is in Australië ontwikkeld voor mensen met risicovolle beroepen.

Of u nu een hoog risico op Q-koorts heeft of niet, het is belangrijk om alleen gepasteuriseerde melk en gepasteuriseerde melkproducten te gebruiken. Pasteurisatie is een proces waarbij bacteriën worden gedood.

Diagnose

Om Q-koorts vast te stellen, zal uw arts een of meer bloedonderzoeken uitvoeren, samen met aanvullende onderzoeken als er een vermoeden is van chronische Q-koorts.

Labotests

Het kan zijn dat uw arts uw bloed wil controleren op antilichamen tegen het Coxiella burnetii-antigeen en op tekenen van leverschade.

Beeldvormingstests

• Röntgenfoto van de borst. Q-koorts kan bij sommige mensen longontsteking veroorzaken. Een röntgenfoto van de borstkas kan worden gebruikt om te zien of uw longen er gezond uitzien.
• Echocardiografie. Als chronische Q-koorts wordt vermoed, kan uw arts een echocardiogram maken om te controleren op problemen met uw hartkleppen.

Behandeling van Q-koorts

Q-koorts wordt behandeld met het antibioticum doxycycline. Hoe lang u het geneesmiddel inneemt, hangt af van het feit of u al dan niet acute of chronische Q-koorts heeft. Bij acute infecties duurt de antibioticabehandeling twee tot drie weken.

Mensen met chronische Q-koorts moeten meestal minimaal 18 maanden een combinatie van antibiotica gebruiken. Zelfs na een succesvolle chronische Q-koortsbehandeling, moet u jarenlang teruggaan voor vervolgonderzoeken voor het geval de infectie terugkeert.

Milde of niet-symptomatische gevallen van acute Q-koorts verbeteren vaak zonder behandeling. Als u echter symptomen van Q-koorts heeft of als u zwanger bent, wordt een antibioticabehandeling aanbevolen. Uw behandelplan kan variëren als u doxycycline niet kunt gebruiken.

Als u endocarditis met Q-koorts heeft, moet u mogelijk een operatie ondergaan om beschadigde hartkleppen te vervangen.

Ik ga naar een dokter

Uw arts kan u doorverwijzen naar een specialist in infectieziekten.

Hier is wat informatie om u voor te bereiden op uw afspraak met de dokter.

Wat je kunt doen

• Houd rekening met eventuele beperkingen vóór de afspraak. Vraag bij het maken van de afspraak of u van tevoren iets moet doen, zoals het beperken van uw dieet.
• Noteer eventuele symptomen die u ervaart, zelfs als ze geen verband lijken te houden met de reden waarom u de afspraak hebt gepland.
• Noteer belangrijke persoonlijke informatie, inclusief zaken als recente levensveranderingen of grote spanningen.
• Maak een lijst van alle medicijnen, vitamines of supplementen die u momenteel gebruikt of kort geleden heeft ingenomen.
• Schrijf een lijst met vragen op om uw arts te vragen.

Door een lijst met vragen op te stellen, kunt u het meeste uit uw afspraaktijd halen. Voor Q-koorts zijn enkele basisvragen die u uw arts kunt stellen:

• Wat is de meest waarschijnlijke oorzaak van mijn symptomen?
• Welke soorten tests heb ik nodig? Hebben deze tests een speciale voorbereiding nodig?
• Is deze toestand tijdelijk of langdurig?
• Welke behandelingen zijn er beschikbaar en welke raadt u aan?
• Welke soorten bijwerkingen kan ik van de behandeling verwachten?
• Zijn er alternatieven voor de primaire benadering die u voorstelt?
• Ik heb andere gezondheidsproblemen. Hoe kan ik deze aandoeningen het beste samen beheren?

Naast de vragen die u heeft voorbereid om aan uw arts te stellen, kunt u tijdens uw afspraak op elk moment vragen stellen als u iets niet begrijpt.

Wat uw arts kan vragen

Uw arts zal u waarschijnlijk een aantal vragen stellen. Als u klaar bent om ze te beantwoorden, kan er tijd worden gereserveerd om punten te bespreken waaraan u meer tijd wilt besteden. Uw arts kan vragen:

• Wanneer begon u voor het eerst symptomen te ervaren?
• Heeft u de hele tijd symptomen of komen ze en gaan ze?
• Lijkt er iets om uw symptomen te verbeteren of te verergeren?
• Bent u ooit gediagnosticeerd met hartklepproblemen of heeft u een hartoperatie ondergaan?
• Bent u onlangs blootgesteld aan een boerenerf of vee-omgeving?
• Bent u de afgelopen weken in aanraking gekomen met pasgeboren dieren?
• Woon je in de buurt van een groot landbouwgebied?
• Ben je zwanger?
• Heeft u onlangs naar het buitenland gereisd?