Nierarteriestenose: symptomen en behandeling

Nierarteriestenose (Engels: renal artery stenosis) is een vernauwing van één of meer slagaders die bloed naar de nieren vervoeren.

Vernauwing van de slagaders voorkomt dat normale hoeveelheden zuurstofrijk bloed de nieren bereiken. Uw nieren hebben voldoende bloedtoevoer nodig om afvalstoffen te filteren en overtollige vloeistoffen te verwijderen. Verminderde bloedtoevoer naar de nieren kan nierweefsel beschadigen en de bloeddruk in uw hele lichaam verhogen.

Symptomen van nierarteriestenose

Nierarteriestenose veroorzaakt vaak geen tekenen of symptomen totdat het vergevorderd is. Deze aandoening kan per ongeluk worden ontdekt tijdens het testen op andere ziekten. Uw arts kan ook een probleem vermoeden als u:

• Hoge bloeddruk die plotseling ontstaat of verergert zonder verklaring
• Hoge bloeddruk die begint vóór de leeftijd van 30 of na de leeftijd van 50

Naarmate de nierarteriestenose vordert, kunnen er andere tekenen en symptomen optreden, waaronder:

• Hoge bloeddruk die moeilijk onder controle te houden is
• Een suizend geluid als bloed door een vernauwd bloedvat stroomt (bruit), wat uw arts hoort via een stethoscoop die op uw nieren is geplaatst
• Verhoogde eiwitgehaltes in de urine of andere tekenen van een abnormale nierfunctie
• Verslechtering van de nierfunctie tijdens de behandeling van hoge bloeddruk
• Vloeistofoverbelasting en zwelling in de weefsels van uw lichaam
• Behandelingsresistent hartfalen

Wanneer moet u naar de dokter?

Maak een afspraak met een arts als u aanhoudende klachten of symptomen heeft waar u zich zorgen over maakt.

Oorzaken van nierarteriestenose

De twee belangrijkste oorzaken van nierarteriestenose zijn:

• Ophoping van plaque in de nierslagaders. Vetten, cholesterol en andere stoffen (plaque) kunnen zich ophopen in en op de wanden van de nierslagaders (atherosclerose). Naarmate deze afzettingen groter worden, kunnen ze verharden, de bloedstroom verminderen, littekens in de nieren veroorzaken en uiteindelijk de slagader vernauwen. Atherosclerose treedt op in veel delen van het lichaam en is de meest voorkomende oorzaak van nierarteriestenose.
• Fibromusculaire dysplasie. Bij fibromusculaire dysplasie groeit de spier in de slagaderwand abnormaal, vaak al vanaf de kindertijd. De nierslagader kan smalle delen hebben die afgewisseld worden met bredere delen, wat een kraalachtig uiterlijk geeft op afbeeldingen van de slagader.

  De nierarterie kan zo nauw worden dat de nier niet voldoende bloed krijgt en kan leiden tot hoge bloeddruk op jonge leeftijd. Dit probleem kan in één of beide nieren voorkomen. Deskundigen weten niet wat fibromusculaire dysplasie veroorzaakt, maar deze aandoening komt vaker voor bij vrouwen en kan iets zijn dat bij de geboorte aanwezig is (aangeboren).

Vernauwde nierslagaders en fibromusculaire dysplasie kunnen naast de nierslagaders ook andere slagaders in uw lichaam aantasten en complicaties veroorzaken.

In zeldzame gevallen is nierarteriestenose het gevolg van andere aandoeningen, zoals een ontsteking van de bloedvaten of een gezwel dat zich in de buik ontwikkelt en op de nierslagaders drukt.

Risicofactoren

De meeste gevallen van nierarteriestenose zijn het gevolg van vernauwde nierarteriën. Risicofactoren die vernauwde slagaderen in uw nieren en andere delen van uw lichaam waarschijnlijker maken, zijn onder andere:

• Veroudering
• Hoge bloeddruk
• Hoge cholesterol
• Suikerziekte
• Obesitas
• Roken en ander tabaksgebruik
• Een familiegeschiedenis van vroege hartziekten
• Gebrek aan lichaamsbeweging

Complicaties van nierarteriestenose

Mogelijke complicaties van nierarteriestenose zijn onder meer:

• Hoge bloeddruk
• Nierfalen, waarvoor behandeling met dialyse of een niertransplantatie nodig is
• Vochtretentie in uw benen, waardoor u gezwollen enkels of voeten krijgt
• Kortademigheid door een plotselinge ophoping van vocht in de longen

Diagnose van nierarteriestenose

Voor de diagnose van nierarteriestenose kan uw arts beginnen met:

• Een lichamelijk onderzoek waarbij uw arts met een stethoscoop naar de niergebieden luistert op geluiden die kunnen duiden op een vernauwing van de slagader naar de nieren
• Een overzicht van uw medische geschiedenis
• Bloed- en urineonderzoeken om uw nierfunctie te controleren
• Bloed- en urinetesten om de niveaus van hormonen te meten die de bloeddruk reguleren

Beeldvormende onderzoeken die vaak worden uitgevoerd om nierarteriestenose te diagnosticeren, zijn onder meer:

• Doppler-echografie. Hoogfrequente geluidsgolven helpen uw arts de slagaders en nieren te zien en hun functie te controleren. Deze procedure helpt uw ​​arts ook blokkades in de bloedvaten te vinden en de ernst ervan te meten.
• CT-scan. Tijdens een CT-scan maakt een röntgenapparaat dat is gekoppeld aan een computer een gedetailleerd beeld dat dwarsdoorsneden van de nierslagaders laat zien. U krijgt mogelijk een kleurstofinjectie om de bloedstroom te laten zien.
• Magnetische resonantie angiografie (MRA). MRA gebruikt radiogolven en sterke magnetische velden om gedetailleerde 3D-beelden van de nierarteriën en nieren te produceren. Een kleurstofinjectie in de slagaderen schetst bloedvaten tijdens beeldvorming.
• Nierarteriografie. Dit speciale type röntgenonderzoek helpt uw ​​arts de blokkade in de nierslagaders te vinden en soms het vernauwde deel te openen met een ballon en/of stent. Voordat een röntgenfoto wordt gemaakt, injecteert uw arts een kleurstof in de nierslagaders via een lange, dunne buis (katheter) om de slagaders te omlijnen en de bloedstroom duidelijker weer te geven. Deze test wordt voornamelijk uitgevoerd als het waarschijnlijk is dat u ook een kleine buis (stent) in uw bloedvat moet plaatsen om het te verwijden.

Voorbereiding op een afspraak met een arts

Bij nierarteriestenose wordt u mogelijk doorverwezen naar een nefroloog of cardioloog, vooral als uw bloeddruk moeilijk onder controle te krijgen is of als de nierfunctie verslechtert.

Hieronder vindt u informatie die u kan helpen bij de voorbereiding op uw afspraak en die u kan helpen bij de vragen die uw arts u zal stellen.

Wat u kunt doen om u voor te bereiden

Om u voor te bereiden op uw afspraak:

• Schrijf de symptomen op die u ervaart, inclusief symptomen die niet gerelateerd lijken te zijn aan de reden waarom u de afspraak heeft gemaakt.
• Maak een lijst van alle medicijnen, vitamines en voedingssupplementen die u gebruikt, inclusief de dosering.
• Geef uw arts belangrijke medische informatie, zoals uw huidige of vroegere rookgedrag of het gebruik van andere tabaksproducten.
• Vraag een familielid of vriend om met u mee te gaan. Soms kan het lastig zijn om alle informatie die u tijdens een afspraak krijgt te onthouden. Iemand die met u meegaat, kan zich iets herinneren dat u gemist of vergeten bent.
• Maak een lijstje met vragen die u aan uw arts kunt stellen.

Bij nierarteriestenose kunt u uw arts het volgende vragen:

• Wat is de meest waarschijnlijke oorzaak van mijn symptomen?
• Welke soorten tests heb ik nodig? Vereisen deze tests speciale voorbereiding?
• Is deze medische aandoening tijdelijk of langdurig?
• Wat gebeurt er met mijn nier?
• Welke behandelingen zijn er en welke methode raadt u aan?
• Wat zijn de bijwerkingen?
• Ik heb ook andere medische aandoeningen. Hoe kan ik deze aandoeningen samen behandelen?
• Moet ik me aan dieetbeperkingen houden? En wat betreft activiteitsbeperkingen?
• Wat is het juiste niveau voor mijn bloeddruk? Wat kan ik doen om deze te verlagen?

Wat de dokter u kan vragen

Uw arts kan u vragen stellen zoals:

• Wanneer begon u symptomen te ervaren?
• Bent u een roker of gebruikt u andere tabaksproducten?
• Lijkt er iets te zijn dat uw symptomen verbetert of verergert?
• Kent u uw gemiddelde bloeddrukwaarden?
• Is uw nierfunctie gemeten?
• Heeft iemand in uw familie een voorgeschiedenis van hoge bloeddruk of nierziekte?

Behandeling van nierarteriestenose

Behandeling voor nierarteriestenose omvat veranderingen in levensstijl, medicatie en een chirurgische ingreep om de bloedstroom naar de nieren te herstellen. Soms is een combinatie van behandelingen de beste aanpak. Afhankelijk van uw algehele gezondheid en symptomen, heeft u mogelijk geen specifieke behandeling nodig.

Veranderingen in levensstijl

Als uw bloeddruk matig of ernstig verhoogd is, kan een gezonde levensstijl (beperk zout, eet gezond voedsel en zorg voor regelmatige fysieke activiteit) helpen uw bloeddruk onder controle te houden.

Medicatie

Hoge bloeddruk — zelfs wanneer deze voornamelijk gerelateerd is aan nierarteriestenose — kan vaak succesvol behandeld worden met medicijnen. Het vinden van de juiste medicatie of combinatie van medicijnen kan tijd en geduld vergen.

Enkele medicijnen die vaak worden gebruikt om hoge bloeddruk in verband met nierarteriestenose te behandelen, zijn:

• Angiotensine-converterende enzym (ACE)-remmers en angiotensine II-receptorblokkers (ARB's), die helpen de bloedvaten te ontspannen en de vorming of effecten van een natuurlijke lichaamseigen chemische stof genaamd angiotensine II blokkeren, die de bloedvaten vernauwt
• Diuretica, die uw lichaam helpen overtollig natrium en water te verwijderen
• Bètablokkers en alfa-bètablokkers, die ervoor kunnen zorgen dat uw hart langzamer en minder krachtig klopt of dat de bloedvaten wijder worden (verwijden), afhankelijk van welke medicatie u gebruikt
• Calciumantagonisten, die de bloedvaten helpen ontspannen.

Als atherosclerose de onderliggende oorzaak is van nierarteriestenose, kan uw arts ook aspirine en een cholesterolverlagend medicijn aanbevelen. Welke medicijnen het beste voor u zijn, hangt af van uw individuele situatie.

Chirurgische procedures

Bij bepaalde mensen kan een chirurgische ingreep worden aanbevolen om de bloedstroom door de nierslagader te herstellen en zo de bloedstroom naar de nieren te verbeteren.

Resultaten van klinische onderzoeken waarin medicatie werd vergeleken met nierangioplastiek en stenting, lieten geen verschil zien tussen deze twee behandelmethoden voor het verlagen van hoge bloeddruk en het verbeteren van de nierfunctie bij patiënten met matige nierarteriestenose. Chirurgische ingrepen om het vat te openen, moeten worden overwogen voor mensen die niet goed reageren op medicijnen alleen, die geen medicatie kunnen verdragen, die vaak vocht vasthouden en die behandelingsresistent hartfalen hebben.

Chirurgische ingrepen om nierarteriestenose te behandelen kunnen het volgende omvatten:

• Nierangioplastiek en stentplaatsing. Bij deze chirurgische ingreep verwijden artsen de vernauwde nierslagader en plaatsen ze een apparaat (stent) in uw bloedvat dat de wanden van het bloedvat openhoudt en een betere bloedstroom mogelijk maakt.
• Nierarterie-bypassoperatie. Tijdens een bypassoperatie transplanteren artsen een vervangend bloedvat naar de nierslagader om een ​​nieuwe route te maken voor bloed om de nieren te bereiken. Soms betekent dit dat de nierslagader wordt verbonden met een bloedvat van ergens anders, zoals de lever of milt. Deze operaties worden meestal uitgevoerd als angioplastiek niet succesvol is, of wanneer er behoefte is aan aanvullende chirurgische ingrepen.

Leefstijl en verzorging thuis

Als onderdeel van uw behandelplan voor nierarteriestenose kan uw arts u aanraden om bepaalde veranderingen in uw levensstijl door te voeren:

• Zorg voor een gezond gewicht. Als uw gewicht toeneemt, stijgt ook uw bloeddruk. Als u overgewicht hebt, kan afvallen helpen om uw bloeddruk te verlagen.
• Beperk de hoeveelheid zout in uw voeding. Zout en zoute voedingsmiddelen zorgen ervoor dat uw lichaam vocht vasthoudt. Dit proces kan het volume van uw bloed vergroten en op zijn beurt uw bloeddruk verhogen.
• Wees fysiek actief. Regelmatig fysiek actief zijn kan u helpen gewicht te verliezen, uw risico op hartziekten te verlagen, uw cholesterol te verlagen en uw bloeddruk te verlagen. Raadpleeg uw arts voordat u met een trainingsprogramma begint, vooral als u een hoge bloeddruk hebt en in het verleden niet actief bent geweest.
• Verminder emotionele stress. Het verlagen van stressniveaus kan uw bloeddruk verlagen.
• Drink alcohol met mate. Te veel alcohol drinken kan de bloeddruk verhogen.
• Rook geen tabak. Tabak beschadigt de wanden van bloedvaten en versnelt het proces van verharding van de slagaders. Als u rookt, vraag dan uw arts om u te helpen stoppen.