Tardieve dyskinesie (TD) is een oncontroleerbare bewegingsstoornis. Het wordt veroorzaakt door medicijnen die worden gebruikt om psychische aandoeningen te behandelen, met name medicijnen die de dopaminereceptoren in de hersenen blokkeren.
Dopamine is een chemische stof in de hersenen die ons helpt bij het reguleren van emoties, maar het is ook verantwoordelijk voor het motorisch functioneren. Dopamine-blokkerende medicijnen, zoals antipsychotica, kunnen uw spierbewegingen beïnvloeden. Dit leidt tot symptomen van TD, waaronder abnormale en repetitieve lichaamsbewegingen van het gezicht, de romp of armen en benen.
Dit artikel geeft een overzicht van tardieve dyskinesie, de tekenen en symptomen ervan, hoe de symptomen vorderen en wat een diagnose betekent voor mensen met de aandoening.
Eerste tekenen van tardieve dyskinesie
Tardieve dyskinesie kan het gevolg zijn van medicijnen die de neurotransmitter (chemische boodschapper) dopamine in de hersenen blokkeren.
Sommige van deze medicijnen worden voorgeschreven om psychiatrische of neurologische aandoeningen te behandelen. In sommige gevallen krijgen patiënten met gastro-intestinale (GI) stoornissen ook antipsychotica (neuroleptica) voorgeschreven voor symptoombestrijding.
Mensen die medicijnen gebruiken waarvan bekend is dat ze dopamine in de hersenen blokkeren, moeten mogelijk worden geobserveerd op vroege tekenen van tardieve dyskinesie. Als u of een geliefde een medicijn gebruikt dat TD kan veroorzaken, overleg dan met uw zorgverlener over manieren om vroege symptomen te herkennen.
Vroege symptomen van tardieve dyskinesie zijn mogelijk nauwelijks merkbaar voor de getroffen persoon.
Enkele van de eerste tekenen van TD zijn onvrijwillige en aanhoudende bewegingen van het gezicht, zoals:
- Lip smakken
- Tong uitsteken
- Grappige gezichten trekken
- Schokkende hand-, arm- en beenbewegingen
- Draaien van de nek
- Oog knipperend
- Mondzuigende bewegingen
- grimassen
Tardieve dyskinesie van de romp en ledematen kan zich voordoen als:
- Snelle, schokkende bewegingen van de armen, benen of romp
- Zijwaarts zwaaien
- Wiebelende vingers
Ongeveer een op de vier mensen die langdurig antipsychotica gebruiken, ontwikkelt TD-symptomen en in sommige gevallen kunnen ze permanent zijn. De medicijnen kunnen echter nodig zijn om de progressie van psychische aandoeningen zoals schizofrenie te behandelen en te voorkomen.
Als u symptomen ervaart, bespreek dan de behandelingsopties met uw zorgverlener.
Milde, matige en ernstige symptomen
De hierboven genoemde symptomen zijn in het begin vaak mild. Na verloop van tijd kunnen ze echter verergeren en meer matig en ernstig worden. In veel gevallen kunnen de symptomen slopend worden.
Omdat de bewegingen onvrijwillig zijn, kunnen ze leiden tot ernstige en pijnlijke krampen van de betrokken spiergroepen. Ernstige symptomen kunnen het ook moeilijk maken om te praten of te slapen.
Deze ernstigere symptomen kunnen ook leiden tot schaamte, sociaal isolement, angst of depressie.
TD is progressief, maar is gelukkig meestal niet levensbedreigend.
Beoordeling en diagnose
Een diagnose van tardieve dyskinesie kan optreden nadat de symptomen gedurende ten minste een maand na het stoppen van de medicatie aanhouden.
Het meest gebruikelijke beoordelingssysteem om de symptomen en ernst van tardieve dyskinesie te beoordelen, is de Abnormal Involuntary Movement Scale (AIMS).
De AIMS is een schaal van 12 items om de aanwezigheid van bewegingen van gezicht, romp en ledematen te beoordelen bij mensen die antipsychotica gebruiken. De schaal beoordeelt ook de algehele ernst van de bewegingen, het bewustzijn van de patiënt van de bewegingen en het niveau waarop de bewegingen de patiënt onbekwaam maken.
De AIMS is een relatief eenvoudige test die door clinici wordt gebruikt om een snelle beoordeling en diagnose van tardieve dyskinesie te geven. Sommigen bevelen patiënten aan om de AIMS te gebruiken voordat ze met antipsychotica beginnen en dan weer drie maanden na het innemen van de medicijnen.
Andere diagnostische tests kunnen een computertomografie (CT) -scan en magnetische resonantiebeeldvorming (MRI) omvatten om andere ziekten uit te sluiten.
Tardieve dyskinesie diagnosticeren tijdens COVID-19
Tardieve dyskinesie wordt gekenmerkt door abnormale bewegingen van gezicht, mond en tong. Het onvermogen om mensen persoonlijk of terwijl ze gezichtsmaskers dragen tijdens de COVID-19-pandemie te beoordelen, maakt het voor zorgverleners een grotere uitdaging om gezichtsuitdrukkingen te onderzoeken en tardieve dyskinesie op de juiste manier te diagnosticeren.
Overzicht
Tardieve dyskinesie wordt gekenmerkt door onwillekeurige en repetitieve bewegingen van het gezicht, de romp en de ledematen. Vroege tekenen zijn misschien niet merkbaar, maar ze kunnen zijn: smakken op de lippen, uitpuilen van de tong, grimassen, knipperen met de ogen en schokkende lichaamsbewegingen.
Tardieve dyskinesie kan uw kwaliteit van leven beïnvloeden en stress veroorzaken. Het kan zijn dat u last heeft van hoe anderen uw bewegingen waarnemen. Om deze reden kan TD uw sociale leven en werkomgeving verstoren. Praat met uw zorgverlener over de invloed van tardieve dyskinesie op u en kijk of er een manier is om uw symptomen te verlichten.
Als u psychologische effecten ervaart, zoals depressie of angst, vanwege uw tardieve dyskinesie, overweeg dan om met een therapeut te praten of lid te worden van een steungroep. Contact maken met anderen die begrijpen wat je ervaart, kan helpen om ermee om te gaan.
Discussion about this post