Post-intensive care-syndroom (PICS): symptomen, oorzaken en behandelingen

Iedereen die een kritieke ziekte overleeft die opname op een intensive care-afdeling (ICU) rechtvaardigde, is vatbaar voor het ontwikkelen van post-intensive care-syndroom (PICS).

Overzicht

Wat is het post-intensive care-syndroom (PICS)?

Post-intensive care-syndroom (PICS) is een verzameling fysieke, mentale en emotionele symptomen die aanhouden nadat een patiënt de intensive care-afdeling (ICU) heeft verlaten.

Door de vooruitgang in de geneeskunde van de afgelopen decennia, overleven nu meer mensen kritieke ziekten. Artsen waren vroeger meer gericht op de onmiddellijke kortetermijnresultaten van deze patiënten. Meer recentelijk hebben medische professionals hun aandacht verlegd naar de langetermijnresultaten van overlevenden van kritieke ziekten. Wat ze ontdekten, is dat hoewel de overleving op de IC verbeterde, patiënten weken, maanden en zelfs jaren niet terugkeerden naar hun vroegere niveau van functioneren. Patiënten ontwikkelden geest-, lichaams- en emotionele symptomen die verband hielden met hun kritieke ziekte en behandeling op de IC.

Wie krijgt het post-intensive care-syndroom (PICS)?

Iedereen die een kritieke ziekte overleeft die opname op een intensive care-afdeling (ICU) rechtvaardigde, is vatbaar voor het ontwikkelen van post-intensive care-syndroom (PICS).

Naast de ernstig zieke IC-overlevende, kunnen de familie en geliefden (“de verzorgers”) die de benodigde zorg en ondersteuning bieden, ook enkele van dezelfde mentale en emotionele symptomen van PICS ontwikkelen. Deze aandoening wordt PICS-familie (PICS-F) genoemd.

PICS heeft invloed op de kwaliteit van leven van zowel de patiënt als de familie.

Symptomen en oorzaken

Wat zijn de symptomen van het post-intensive care-syndroom (PICS)?

Patiënten met PICS kunnen nieuwe of verslechterende (cognitieve), emotionele en/of lichamelijke symptomen in de hersenen hebben. De symptomen beginnen na de kritieke ziekte, houden aan na ontslag van de IC en kunnen weken, maanden en zelfs jaren aanhouden.

Hersenen (cognitieve) symptomen:

Verminderd geheugen, denkproblemen
Moeite met praten
Vergeetachtigheid
Slechte concentratie
Problemen met organiseren en oplossen van problemen

Emotionele symptomen:

Posttraumatische stressstoornis (nachtmerries, ongewenste herinneringen)
Ongerustheid
Depressie
Verminderde motivatie

Lichamelijke symptomen:

Spier zwakte
Vermoeidheid
Verminderde mobiliteit
Moeite met ademhalen
Slapeloosheid

Symptomen van PICS-F bij zorgverleners kunnen zijn:

Angst en/of depressie
Overweldigd voelen
Spanning
Post-traumatische stress-stoornis
Rouw
Veranderingen in slaap

Wat veroorzaakt het post-intensive care-syndroom (PICS)?

Post-intensive care-syndroom (PICS) is het gevolg van de combinatie van factoren. De zorg op de IC kan intens zijn vanwege de ernstige medische aandoeningen zelf (zoals ademhalingsfalen, sepsis); gebruik van levensverlengende apparatuur (zoals endotracheale buizen, mechanische ventilatoren); en gebruik van kalmerende middelen, pijnstillers en andere medicijnen die geestverruimende (inclusief waanvoorstellingen) effecten hebben. Blootstelling van de patiënt aan al deze unieke stressoren kan veel aspecten van het leven van de IC-overlevende beïnvloeden.

Diagnose en tests

Hoe wordt het post-intensive care-syndroom (PICS) gediagnosticeerd?

Artsen gebruiken screeningtests voor cognitieve stoornissen om mentale functies te evalueren. Stress- en angststoornissen en depressie kunnen ook worden beoordeeld met screeningvragenlijsten. Lichamelijke zwakte als gevolg van de langdurige bedrust en ziekte wordt gemakkelijk gediagnosticeerd met lichamelijk onderzoek en medische geschiedenis. Pijn en delirium worden ook zorgvuldig beoordeeld.

Beheer en behandeling

Hoe wordt het post-intensive care-syndroom (PICS) behandeld?

Het zorgteam zal vele benaderingen gebruiken om PICS te voorkomen en te behandelen. Waaronder:

Gebruik van lichte of minimale sedatie.
Het verstrekken van de laagste dosis die nodig is om pijn te beheersen.
Monitoring voor en beheer van delirium.
De patiënt zo snel mogelijk in beweging krijgen op de IC. Ook na het IC-verblijf kunnen fysiotherapeuten en ergotherapeuten de zwakte blijven verminderen en het lichamelijk functioneren verbeteren.
Aanbeveling van pulmonale (long) of cardiovasculaire (hart) revalidatie (indien van toepassing) vanwege de hoge prevalentie van ademhalings- en cardiovasculaire aandoeningen bij patiënten na ontslag op de IC.
Behandeling van depressie, angst en posttraumatische stressstoornis met een combinatie van medicijnen, psychologische en gedragstherapieën.
Vermijden van hypoglykemie (lage bloedsuikerspiegel) en hypoxemie (lage zuurstofspiegels).
Het aanmoedigen van patiënt en naasten om een IC-dagboek bij te houden.
Verzorgen van follow-up counseling met een psycholoog of psychiater voor patiënten met emotionele symptomen.
Adviseren van de patiënt om voldoende te slapen en gezond te eten.

Hoe kunnen familieleden hun naaste met het post-intensive care-syndroom (PICS) helpen?

Gezinsleden kunnen de effecten van PICS helpen verminderen door hun gezinslid te helpen ‘gericht’ te blijven en lichaamsbeweging aan te moedigen, te beginnen op de IC.

Praat over de huidige datum en tijd en bekende mensen, plaatsen en actuele gebeurtenissen.
Breng foto’s of favoriete items van thuis mee.
Houd een IC-dagboek bij om te helpen omgaan met angst, depressie en posttraumatische stressstoornis.
Lees verhalen voor aan het bed.
Doe mee aan activiteiten zoals kaartspellen of puzzels.
Stimuleer slaap tijdens de nacht en activiteit gedurende de dag.
Vraag het zorgteam om u te leren hoe u kunt helpen met lichaamsbeweging en zorg aan het bed.

Hoe kunnen familieleden met het post-intensive care-syndroom (PICS-F) zichzelf helpen?

Praat met het zorgteam over het zorgplan.
Probeer een normale dagelijkse routine voort te zetten door goed te eten, te rusten en te sporten.
Zoek steun bij familie of vrienden.
Deelnemen aan bedzorg.
Familieleden met aanhoudende emotionele symptomen moeten mogelijk een professionele hulpverlener, psycholoog of psychiater raadplegen.

De meeste ziekenhuizen bieden maatschappelijk werkers, casemanagers en aalmoezeniers om patiënten en hun families te ondersteunen bij hun kritieke ziekte. Vraag uw zorgteam om meer informatie.