Miltvuur

Overzicht

Anthrax is een zeldzame maar ernstige ziekte die wordt veroorzaakt door de sporenvormende bacterie Bacillus anthracis. Anthrax treft vooral vee en wilde dieren. Mensen kunnen besmet raken door direct of indirect contact met zieke dieren.

Er is geen bewijs dat miltvuur van persoon op persoon wordt overgedragen, maar het is mogelijk dat miltvuur huidlaesies besmettelijk kunnen zijn door direct contact of door contact met een besmet voorwerp (fomite). Gewoonlijk komen miltvuurbacteriën het lichaam binnen via een wond in de huid. U kunt ook besmet raken door besmet vlees te eten of de sporen in te ademen.

Symptomen zijn afhankelijk van hoe u bent geïnfecteerd en kunnen huidzweren, braken en shock omvatten. Een snelle behandeling met antibiotica kan de meeste miltvuurinfecties genezen. Geïnhaleerde miltvuur is moeilijker te behandelen en kan fataal zijn.

Symptomen van miltvuur

Er zijn vier veel voorkomende routes van miltvuurinfectie; elke route heeft verschillende symptomen. In de meeste gevallen ontwikkelen de symptomen zich binnen zes dagen na blootstelling aan de bacteriën. Het is echter mogelijk dat de symptomen van inademing van miltvuur meer dan zes weken duren voordat ze verschijnen.

Cutane miltvuur

Een huidgerelateerde (cutane) miltvuurinfectie komt uw lichaam binnen via uw huid, meestal door een snee of een andere pijnlijke plek. Het is verreweg de meest voorkomende route van de ziekte. Het is ook de mildste infectie. Met de juiste behandeling is miltvuur van de huid zelden dodelijk. Symptomen zijn onder meer:

• Een verhoogde, jeukende bult die lijkt op een insectenbeet die zich snel ontwikkelt tot een pijnloze zweer met een zwart midden
• Zwelling in de pijnlijke en nabijgelegen lymfeklieren
• Soms griepachtige symptomen zoals koorts en hoofdpijn

Gastro-intestinale miltvuur

Een gastro-intestinale miltvuurinfectie is het gevolg van het eten van onvoldoende verhit vlees van een besmet dier. Deze ziekte kan uw maag-darmkanaal aantasten, van uw keel tot uw dikke darm. Symptomen zijn onder meer:

• Misselijkheid
• Braken
• Buikpijn
• Hoofdpijn
• Verlies van eetlust
• Koorts
• Ernstige, bloederige diarree in de latere stadia van de ziekte
• Keelpijn en slikproblemen
• Gezwollen nek

Inademing miltvuur

Inademing miltvuur ontwikkelt zich wanneer u miltvuursporen inademt. Dit is de meest dodelijke vorm van de ziekte en is vaak dodelijk, zelfs bij behandeling. De eerste symptomen zijn onder meer:

• Griepachtige symptomen gedurende een paar uur of dagen, zoals keelpijn, lichte koorts, vermoeidheid en spierpijn
• Licht ongemak op de borst
• Kortademigheid
• Misselijkheid
• Bloed ophoesten
• Pijnlijk slikken
• Hoge koorts
• Moeite met ademhalen
• Shock – een acute medische aandoening waarbij de bloedsomloop instort
• Meningitis

Injectie miltvuur

Deze recentelijk geïdentificeerde route van miltvuurinfectie is tot dusver alleen in Europa gemeld. Het is opgelopen door het injecteren van illegale drugs. De eerste symptomen zijn onder meer:

• Roodheid op het gebied van injectie (zonder een gebied dat zwart wordt)
• Aanzienlijke zwelling
• Schok
• Meervoudig orgaanfalen
• Meningitis

Wanneer moet je naar een dokter?

Veel voorkomende ziekten beginnen met symptomen die op griep lijken. De kans dat uw zere keel en pijnlijke spieren te wijten zijn aan miltvuur, is extreem klein.

Als u denkt dat u mogelijk bent blootgesteld, bijvoorbeeld als u in een omgeving werkt waar miltvuur waarschijnlijk voorkomt, moet u onmiddellijk een arts raadplegen voor evaluatie en verzorging. Als u symptomen van de aandoening ontwikkelt na blootstelling aan dieren of dierlijke producten in delen van de wereld waar miltvuur veel voorkomt, zoek dan onmiddellijk medische hulp. Een vroege diagnose en behandeling zijn cruciaal.

Wat veroorzaakt miltvuur?

Anthrax-sporen worden gevormd door miltvuurbacteriën die van nature in de bodem voorkomen in de meeste delen van de wereld. De sporen kunnen jarenlang inactief blijven totdat ze hun weg naar een gastheer vinden. Veel voorkomende gastheren voor miltvuur zijn onder meer wild of gedomesticeerd vee, zoals schapen, runderen, paarden en geiten.

Anthrax komt veel voor in de ontwikkelingslanden, in plaatsen zoals Midden-Amerika en Zuid-Amerika, Afrika bezuiden de Sahara, Centraal-Azië en Zuidwest-Azië, Zuid-Europa en Oost-Europa, en het Caribisch gebied.

De meeste gevallen van miltvuur bij mensen komen voor als gevolg van blootstelling aan geïnfecteerde dieren of hun vlees of huiden.

Een van de weinige gevallen van overdracht zonder dieren was een bioterroristische aanslag die plaatsvond in de Verenigde Staten in 2001. Tweeëntwintig mensen ontwikkelden miltvuur nadat ze waren blootgesteld aan sporen die via de post waren verzonden, en vijf van de geïnfecteerden stierven.

Meer recentelijk hebben heroïnegebruikers in Europa bij twee afzonderlijke uitbraken miltvuur opgelopen door het injecteren van illegale drugs. In totaal stierven 40 mensen. Heroïne die in Europa wordt verkocht, is waarschijnlijk afkomstig uit gebieden waar van nature voorkomende miltvuur vaker voorkomt.

Risicofactoren

Om miltvuur op te lopen, moet u in direct contact komen met miltvuursporen. U loopt een hoger risico als u:

• Zijn in het leger en worden ingezet in een gebied met een hoog risico op blootstelling aan miltvuur
• Werk met miltvuur in een laboratoriumomgeving
• Behandel dierenhuiden, bont of wol uit gebieden met een hoge incidentie van miltvuur
• Werk in de diergeneeskunde, vooral als u met vee te maken heeft
• Behandel of kleed wilddieren – er zijn af en toe uitbraken van vee en wilde dieren zoals herten
• Injecteer illegale drugs, zoals heroïne

Complicaties van miltvuur

De meest ernstige complicaties van miltvuur zijn onder meer:

• Uw lichaam kan niet normaal op een infectie reageren, wat leidt tot schade aan meerdere orgaansystemen (sepsis)
• Ontsteking van de vliezen en vloeistof die de hersenen en het ruggenmerg bedekken, leidend tot massale bloeding (hemorragische meningitis) en overlijden

Preventie van miltvuur

Om infectie te voorkomen na blootstelling aan miltvuursporen, beveelt de Centers for Disease Control and Prevention het volgende aan:

• Een 60-daagse behandeling met antibiotica – ciprofloxacine, doxycycline en levofloxacine zijn goedgekeurd voor volwassenen en kinderen
• Een reeks van drie doses miltvuurvaccin
• In sommige gevallen behandeling met monoklonale antilichamen – raxibacumab en obiltoxaximab

Anthrax-vaccin

Voor bepaalde groepen mensen is een miltvuurvaccin beschikbaar. Het vaccin bevat geen levende bacteriën en kan niet tot infectie leiden. Het vaccin kan echter bijwerkingen veroorzaken, variërend van pijn op de injectieplaats tot ernstigere allergische reacties.

Het vaccin is niet bedoeld voor het grote publiek. In plaats daarvan is het gereserveerd voor militair personeel, wetenschappers die met miltvuur werken en mensen in andere risicovolle beroepen.

Vermijd besmette dieren

Als u in een land woont of reist waar miltvuur veel voorkomt en kuddedieren niet routinematig worden gevaccineerd, vermijd dan zoveel mogelijk contact met vee en dierenhuiden. Eet ook geen vlees dat niet goed is gekookt.

Zelfs in ontwikkelde landen is het belangrijk om voorzichtig met dode dieren om te gaan en voorzorgsmaatregelen te nemen bij het werken met of verwerken van geïmporteerde huiden, bont of wol.

Diagnose

Uw arts zal u vragen wat voor werk u doet, samen met andere vragen om de waarschijnlijkheid te bepalen dat u aan miltvuur bent blootgesteld. Uw arts zal andere ziekten die uw symptomen kunnen veroorzaken, zoals griep of longontsteking, moeten uitsluiten.

Tests

U kunt een snelle grieptest ondergaan om snel een geval van griep te diagnosticeren. Als andere tests negatief zijn, moet u mogelijk verdere tests ondergaan om specifiek op miltvuur te zoeken, zoals:

• Huidtesten. Een vloeistofmonster van een verdachte laesie op uw huid of een klein weefselmonster (biopsie) kan in een laboratorium worden getest op tekenen van miltvuur van de huid.
• Bloedtesten. U kunt een kleine hoeveelheid bloed laten afnemen die in een laboratorium wordt gecontroleerd op miltvuurbacteriën.
• Röntgenfoto van de borst of computertomografie (CT) -scan. Uw arts kan een röntgenfoto van de borstkas aanvragen of CT scan om te helpen bij het diagnosticeren van miltvuur inademing.
• Ontlasting testen. Om gastro-intestinale miltvuur te diagnosticeren, kan uw arts een monster van uw ontlasting controleren op miltvuurbacteriën.
• Lumbaalpunctie. Bij deze test steekt uw arts een naald in uw wervelkanaal en zuigt een kleine hoeveelheid vloeistof op. Een lumbaalpunctie wordt aanbevolen wanneer artsen systemische miltvuur vermoeden vanwege de mogelijkheid van meningitis.

Behandeling van miltvuur

De standaardbehandeling voor miltvuur is een antibioticum zoals ciprofloxacine (Cipro), doxycycline (Vibramycin) of levofloxacine. Welk enkel antibioticum of combinatie van antibiotica en de duur van de behandeling voor u het meest effectief zijn, hangt af van hoe u met miltvuur bent geïnfecteerd, uw leeftijd, uw algehele gezondheid en andere factoren. De behandeling is het meest effectief als deze zo snel mogelijk wordt gestart.

Sinds de aanslagen in de Verenigde Staten in 2001 hebben onderzoekers antitoxinetherapieën ontwikkeld – raxibacumab en obiltoxaximab – voor miltvuur door inademing. In plaats van achter de bacteriën aan te gaan die de ziekte veroorzaken, helpen deze medicijnen de gifstoffen die door de infectie worden veroorzaakt, te elimineren. Anthrax-immunoglobuline kan ook worden gebruikt om de toxines te neutraliseren. Deze medicijnen worden naast antibiotica gegeven en zijn voor artsen beschikbaar via Centers for Disease Control and Prevention.

Sommige gevallen van antrax-injectie zijn met succes behandeld met chirurgische verwijdering van geïnfecteerd weefsel.

Hoewel sommige gevallen van miltvuur reageren op antibiotica, is miltvuur bij geavanceerde inhalatie mogelijk niet. In de latere stadia van de ziekte hebben de bacteriën vaak meer gifstoffen geproduceerd dan medicijnen kunnen elimineren.

Samen met antibiotica kunnen mensen met miltvuur worden behandeld met intensieve ondersteunende zorg, waaronder ventilatoren, vloeistoffen en medicijnen om de bloedvaten aan te spannen en de bloeddruk te verhogen (vasopressoren).

Ik ga naar een dokter

Symptomen van miltvuur treden vaak plotseling op en kunnen zeer ernstig zijn. Als u weet dat u bent blootgesteld aan miltvuur of als u symptomen ontwikkelt na een mogelijke blootstelling, ga dan onmiddellijk naar de eerste hulp.