Organische ziekte is de term die wordt gebruikt om elke gezondheidstoestand te beschrijven waarin sprake is van een waarneembaar en meetbaar ziekteproces, zoals ontsteking of weefselbeschadiging. Een organische ziekte is een ziekte die gevalideerd en gekwantificeerd kan worden door middel van gestandaardiseerde biologische maatregelen die bekend staan als biomarkers.
In tegenstelling tot een niet-organische (functionele) aandoening, is een organische ziekte een aandoening waarbij er detecteerbare fysieke of biochemische veranderingen zijn in de cellen, weefsels of organen van het lichaam. Een niet-organische ziekte daarentegen is een ziekte die zich manifesteert met symptomen, maar waarvan het ziekteproces ofwel onbekend is, ofwel niet kan worden gemeten met de huidige wetenschappelijke middelen.
Voorbeelden van organische ziekten
De term organische ziekte is een overkoepelende classificatie voor veel verschillende soorten ziekten. Ze kunnen gelokaliseerd zijn (wat betekent dat ze een specifiek deel van het lichaam aantasten) of systemisch (die meerdere orgaansystemen aantasten). Ze kunnen worden geërfd of veroorzaakt door externe of omgevingskrachten. Sommige organische ziekten zijn overdraagbaar en worden van de ene persoon op de andere overgedragen, terwijl andere niet-overdraagbaar zijn.
Enkele van de bredere categorieën en soorten organische ziekten zijn:
-
-
Auto-immuunziekten waarbij het immuunsysteem van het lichaam zijn eigen cellen en weefsels aanvalt, zoals:
Type 1 diabetes - Multiple sclerose (MS)
- Reumatoïde artritis
- Lupus
- Psoriasis
-
Kanker waarbij abnormale cellen zich ongecontroleerd vermenigvuldigen en gezonde cellen inhalen, zoals:
Borstkanker - Melanoma
- Leukemie
- lymfoom
- longkanker
- Colorectale kanker
- Ontstekingsziekten die acute of progressieve schade aan cellen en weefsels veroorzaken, zoals:
artrose - Pelvic inflammatory disease (PID)
- virale meningitis
- atherosclerose
- Fibromyalgie
-
Infectieziekten waarbij een bacterie, virus, schimmel, parasiet of andere microbe tussen individuen wordt overgedragen, zoals:
hiv - Hepatitis C
- Zika-virus
- Tuberculose
- Influenza
-
Voorbeelden van functionele stoornissen
Een niet-organische ziekte wordt meestal functioneel genoemd, wat betekent dat er ziektesymptomen zijn, maar geen duidelijke maatregelen om een diagnose te stellen. Functionele stoornissen werden in het verleden grotendeels als psychosomatisch beschouwd. Tegenwoordig erkennen we dat veel van deze aandoeningen onderscheidende kenmerken hebben die ze definiëren, ongeacht iemands emotionele toestand.
Pruritus (jeuk) is zo’n voorbeeld van een functioneel symptoom. Op zichzelf wordt het niet geassocieerd met een fysieke of biochemische verandering, maar het blijft een zeer reële en tastbare sensatie. Hetzelfde geldt voor vermoeidheid, chronische hoofdpijn of slapeloosheid. De afwezigheid van meetbare biomarkers betekent niet dat ze niet bestaan; het vertelt ons gewoon dat de oorzaken onbekend zijn (idiopathisch).
In de afgelopen jaren werden ziekten zoals epilepsie, migraine en de ziekte van Alzheimer ooit beschouwd als functionele stoornissen. Tegenwoordig is dat niet meer het geval.
Veel functionele stoornissen worden tegenwoordig geclassificeerd op basis van hun symptomatische profiel. Voorbeelden zijn:
- Prikkelbare darm syndroom (PDS)
- Chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS)
- Fibromyalgie
- Temporomandibulaire gewrichtspijn (TMJ)
- Gastro-oesofageale refluxstoornis (GERD)
- Interstitiële cystitis
Functionele versus psychosomatische symptomen
Psychiatrische ziekten worden ook grotendeels als functioneel beschouwd, omdat we de onderliggende oorzaak niet gemakkelijk kunnen identificeren. Deze omvatten klinische depressie, bipolaire stoornis, schizofrenie, aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD), obsessief-compulsieve stoornis (OCS) en posttraumatisch stresssyndroom (PTSS).
Een psychiatrische aandoening is echter niet hetzelfde als een psychosomatische. Psychosomatische symptomen zijn die waarvan wordt aangenomen dat ze zijn afgeleid van de stress en spanningen van het dagelijks leven. Ze worden gedreven door iemands mentale of emotionele toestand en manifesteren zich vaak met symptomen van rugpijn, hoofdpijn, vermoeidheid, hoge bloeddruk, indigestie, kortademigheid, duizeligheid en impotentie.
Functionele symptomen verschillen van psychosomatische in die zin dat het wegnemen van de emotionele stress de ernst van de symptomen kan verminderen, maar ze niet volledig kan wissen.
Discussion about this post