Harttamponade Oorzaken, symptomen en behandelingen

Harttamponnade is een levensbedreigende aandoening waarbij een ophoping van vocht in de pericardiale zak de normale functie van het hart verstoort.

De vloeistof die tamponnade veroorzaakt, is meestal ofwel een typische pericardiale effusie (dat wil zeggen, de ophoping van een abnormale hoeveelheid vocht in de pericardiale zak) of een bloeding in de pericardiale zak. Harttamponnade kan acuut verschijnen, of het kan zich vrij geleidelijk ontwikkelen. In beide gevallen zijn de symptomen meestal behoorlijk opvallend, en de oplossing van de symptomen vereist de snelle verwijdering van het overtollige vocht uit de pericardiale zak.

Hoe wordt harttamponade geproduceerd?

Harttamponnade treedt op wanneer verhoogde druk in de pericardiale zak, veroorzaakt door de overtollige vloeistof, voldoende wordt om de vulling van het hart tijdens diastole te beperken. Omdat het hart zich niet meer volledig kan vullen, wordt er bij elke hartslag minder bloed uitgestoten en moet het hart veel harder werken om in de behoeften van het lichaam te voorzien. Bovendien heeft het zuurstofrijke bloed dat vanuit de longen naar het hart terugkeert de neiging om een ​​back-up te maken, waardoor congestie in de longen en aderen ontstaat.

De hoeveelheid pericardiale vloeistof die nodig is om tamponnade te produceren, hangt af van hoe snel de vloeistof zich heeft opgehoopt. Als de pericardiale vloeistof snel toeneemt, heeft het pericardium geen tijd om te “rekken”, en de druk in de pericardiale ruimte kan enorm toenemen, zelfs met een relatief kleine hoeveelheid vloeistof. Aan de andere kant, als het pericardvocht geleidelijker ophoopt (bijvoorbeeld over een periode van dagen of weken), heeft het pericardium de tijd om uit te rekken om de extra vloeistof op te vangen. In dit geval kan de druk in de pericardiale ruimte niet aanzienlijk toenemen totdat de pericardiale effusie behoorlijk groot is geworden, tot het punt waarop het pericardium niet verder kan worden uitgerekt.

Wat zijn de oorzaken van harttamponade?

Harttamponnade kan worden veroorzaakt door een van de aandoeningen die pericardiale effusie veroorzaken. Waaronder:

• pericarditis
• syndroom van Dressler
• Infecties (viraal, bacterieel of schimmel)
• Auto-immuunziekten zoals lupus
• Borsttrauma als gevolg van een ongeval of chirurgisch trauma
• Kanker
• Bestralingstherapie op de borst
• Hypothyreoïdie
• Aortadissectie
• Geneesmiddelen (vooral hydralazine, isoniazide en procaïnamide)

Wat zijn de symptomen van harttamponade?

Het type en de ernst van de symptomen hangen af ​​van het feit of de tamponade zich acuut of geleidelijk heeft ontwikkeld. Acute tamponnade wordt meestal geproduceerd door borsttrauma, hartchirurgie of andere invasieve hartprocedures, zoals hartkatheterisatie of door aortadissectie. In al deze omstandigheden kan bloed de pericardiale zak binnen enkele seconden of minuten vullen, waardoor een snel en ernstig hartprobleem ontstaat. Omdat de overtollige vloeistof (dat wil zeggen bloed) in de pericardiale zak zich snel ophoopt onder deze omstandigheden, kan tamponade ontstaan, zelfs met een relatief kleine hoeveelheid pericardiale vloeistof. Symptomen zijn onmiddellijk opvallend en ernstig. Pijn op de borst, ernstige kortademigheid en tachycardie en hartkloppingen komen vaak voor. Zeer lage bloeddruk kan optreden, samen met een abnormaal koele huid, blauwachtige huidverkleuring en verminderde urineproductie.

Harttamponnade die het gevolg is van andere aandoeningen dan trauma, medische procedures of aortadissectie, ontwikkelt zich meestal iets geleidelijker, meestal gedurende dagen of weken. De pleurale effusies in deze “subacute” gevallen zijn meestal veel groter dan in acute gevallen, omdat het hartzakje meestal de tijd heeft om uit te rekken om de meer geleidelijke vochtophoping op te vangen. Symptomen zijn ook minder dramatisch. Patiënten met een subacute tamponade ervaren over het algemeen een vol gevoel of ongemak op de borst, gemakkelijk vermoeidheid, kortademigheid met minimale activiteit en oedeem in de benen en voeten. Maar hoewel de symptomen zich minder dramatisch kunnen ontwikkelen dan bij acute tamponnade, kunnen ze uiteindelijk behoorlijk ernstig worden. Deze meer geleidelijke vorm van harttamponnade kan ook fataal worden en een snelle behandeling is nog steeds noodzakelijk.

Hoe wordt de harttamponade gediagnosticeerd?

De arts zal gewoonlijk harttamponnade vermoeden door te luisteren naar de symptomen van de patiënt, door de klinische omstandigheden (zoals de vermoedelijke aanwezigheid van een van de medische aandoeningen waarvan bekend is dat ze tamponnade veroorzaken) en door het lichamelijk onderzoek. Aanvullende aanwijzingen kunnen worden verkregen met een thoraxfoto en een elektrocardiogram. Zodra deze aandoening wordt vermoed, kan de diagnose gemakkelijk worden bevestigd met een echocardiogram.

Klinisch is het soms moeilijk om het verschil te zien tussen harttamponnade en een vergelijkbare aandoening die constrictieve pericarditis wordt genoemd, omdat de symptomen en het lichamelijk onderzoek bij deze twee aandoeningen vrij gelijkaardig zijn. Meestal kan echocardiografie echter gemakkelijk onderscheid maken tussen deze twee aandoeningen.

Hoe wordt harttamponade behandeld?

De behandeling van harttamponnade is om het overtollige pericardiale vocht uit de pericardiale zak te verwijderen. Het verwijderen van vloeistof verlicht onmiddellijk de druk in de pericardiale zak en stelt het hart in staat zijn normale functie te hervatten.

Het verwijderen van pericardiale vloeistof wordt meestal bereikt door middel van een pericardiocentese, dat wil zeggen, het afvoeren van de vloeistof via een flexibele katheter die in de pericardiale ruimte wordt ingebracht.Als alternatief kan vloeistofverwijdering worden bereikt door middel van een chirurgische drainageprocedure. Chirurgische drainage wordt meestal gedaan als, naast het aftappen van de vloeistof, om diagnostische redenen een biopsie van het hartzakje nodig is. Als de pericardiale effusie terugkeert nadat deze is gedraineerd, kan een pericardiectomie (chirurgische verwijdering van het hartzakje) nodig zijn om verdere recidieven te voorkomen.

Pericardiale tamponade is een levensbedreigende aandoening die wordt veroorzaakt door een ophoping van vocht in de pericardiale zak, waardoor een vernauwing van het hart ontstaat. Omdat het verwijderen van de overtollige pericardiale vloeistof de hartfunctie onmiddellijk herstelt, is het belangrijk om deze aandoening snel te diagnosticeren en te behandelen.