Wat is serumferritine?

Een serum-ferritinetest meet de hoeveelheid ferritine in uw bloed. Deze bloedtest geeft indirect informatie of er te veel of te weinig ijzer in je lichaam aanwezig is.

Ook bekend als een “ferritine-test” of een “serum-ferritine-niveau”, is de test sinds de jaren zeventig beschikbaar. Het is een test die vaak wordt gebruikt om te controleren op mogelijke bloedarmoede door ijzertekort.

Doel van een serumferritinetest

Wat is ferritine?

Een serum-ferritinetest meet de hoeveelheid ferritine in uw bloed. Ferritine is een soort eiwit dat ijzer bindt en opslaat in uw cellen. Sommige ferritine is ook aanwezig in de bloedbaan, waar het ook ijzer bindt en het afgeeft aan sommige cellen die het nodig hebben. Het ferritine in uw lichaam speelt ook een belangrijke rol bij ontstekingen en immuniteit in uw lichaam.

Het hebben van de juiste hoeveelheid ijzer in je lichaam is belangrijk omdat ijzer essentieel is voor veel lichaamsprocessen. Het is vooral belangrijk voor de gezondheid van rode bloedcellen, die zuurstof naar de cellen van uw lichaam brengen. Je lichaam kan zelf geen ijzer maken, dus ferritine-winkels weerspiegelen hoeveel ijzer een persoon heeft gekregen via zijn dieet (en mogelijk via supplementen).

Als een persoon rode bloedcellen heeft verloren door bloedverlies, kan dat ook tot uiting komen als een laag ferritinegehalte.

Waarom zou ik een serumferritinetest nodig kunnen hebben?

Een ferritinetest wordt vaak besteld wanneer een gezondheidsdeskundige bang is dat een persoon te weinig ijzer in het bloed heeft. Minder vaak kan het worden besteld als er een vermoeden bestaat dat een persoon te veel ijzer heeft. Als u te veel of te weinig ijzer in uw bloed heeft, kan dit leiden tot gezondheidsproblemen.

Uw zorgverlener kan bijvoorbeeld een serum-ferritine-test voorstellen als:

• Uw symptomen of medische geschiedenis suggereren dat u mogelijk te weinig ijzer heeft
• Uw symptomen of medische geschiedenis suggereren dat u mogelijk te veel ijzer heeft
• Uit een ander bloedonderzoek blijkt dat je mogelijk een probleem hebt met te weinig ijzer
• Een andere test suggereert dat u mogelijk problemen heeft met te veel ijzer (minder vaak voorkomend)
• U heeft een andere medische aandoening waardoor u risico loopt op ijzertekort (zoals chronische nierziekte)
• Door iets anders aan uw situatie loopt u het risico op ijzerproblemen (bijv. zwangerschap)
• Een eerdere ijzertest bracht resultaten aan het licht die moeilijk te interpreteren waren
• U heeft in het verleden abnormaal serumferritine gehad en uw zorgverlener wil u controleren
• Er is bezorgdheid over een overdosis ijzer (dwz onbedoelde overdosering bij een kind of overbelasting door overmatige bloedtransfusies)

De meest voorkomende reden voor een serum-ferritinetest is de bezorgdheid over bloedarmoede door ijzertekort. In feite is het de beste enkele ijzertest die kan worden gebruikt om die aandoening te diagnosticeren.

Bloedarmoede is een medische aandoening waarbij een persoon een verminderd aantal goed werkende rode bloedcellen heeft. Omdat ijzer nodig is om uw rode bloedcellen gezond te houden, kan een tekort aan ijzer leiden tot de aandoening. Dit kan symptomen veroorzaken zoals vermoeidheid, duizeligheid, zwakte en een bleke huid.

Een belangrijke test die op bloedarmoede door ijzertekort kan wijzen, is een CBC (volledig bloedbeeld). Dit kan lager zijn dan normaal hemoglobine, hematocriet en kleiner dan normale rode bloedcellen. Vaak is echter een ijzertest zoals serumferritine nodig om dit te bevestigen.

Een persoon kan om verschillende redenen niet genoeg ijzer in zijn bloed hebben. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren omdat:

• Een persoon krijgt niet genoeg ijzer binnen via een dieet of supplementen
• De behoefte aan ijzer is toegenomen (dwz als gevolg van zwangerschap)
• Een vrouw verliest overtollig ijzer door zware menstruatie
• Een persoon ervaart chronisch bloedverlies (bijvoorbeeld door darmkanker)
• Een persoon kan ijzer niet voldoende opnemen (bijvoorbeeld door coeliakie)

Vrouwen hebben meer kans op bloedarmoede door ijzertekort dan mannen, mede door bloedverlies door menstruatie. Het kan echter belangrijk zijn om ook bij mannen bloedarmoede door ijzertekort te onderzoeken. Een man of vrouw in de menopauze met bloedarmoede door ijzertekort heeft meer kans op een ernstige onderliggende aandoening.

Minder vaak kan serumferritine worden gebruikt om andere aandoeningen te diagnosticeren of uit te sluiten, zoals:

• Bloedarmoede door ontsteking
• Genetische ziekten die bloedarmoede kunnen veroorzaken (zoals hemoglobinopathieën)
• Genetische ziekten die ervoor zorgen dat er te veel ijzer wordt opgebouwd (bijv. hemochromatose)
• Loodvergiftiging

Andere testen

Een serum-ferritinetest wordt soms op zichzelf gegeven, maar vaak wordt het tegelijk met een of meer andere ijzertests gegeven. Met andere woorden, het wordt meestal het gemakkelijkst geïnterpreteerd in de context van andere ijzertesten en soms ook andere bloedtesten. Deze ijzertests kunnen zijn:

• Serum ijzertest
• Transferrine-test
• Totaal ijzerbindend vermogen (TIBC)
• Transferrineverzadiging (TSAT)
• Transferrine receptor eiwittest (TRP)

Deze andere tests geven iets andere informatie dan de ferritinetest. Een serumijzertest vertelt bijvoorbeeld hoeveel ijzer er in uw bloed aanwezig is (ofwel gebonden aan ferritine of aan een ander eiwit dat transferrine wordt genoemd). De fysiologie van ijzer in het lichaam is behoorlijk ingewikkeld en de interpretatie van deze ijzertests is verfijnd.

Door de informatie van meer dan één van deze tests te combineren, kunnen zorgverleners vaak de beste informatie geven over of uw ijzer normaal is en een verklaring waarom.

Risico’s en contra-indicaties

Er zijn zeer weinig (of geen) risico’s verbonden aan het ondergaan van een serum-ferritinetest. Het is een basisbloedtest die kan worden beoordeeld als onderdeel van een eenvoudige bloedafname. Soms is er een lichte bloeding of blauwe plek op de plaats van bloedafname.

Als u een medische aandoening heeft waardoor uw bloed minder snel stolt, neem dan contact op met uw zorgverlener voordat u de test plant. U loopt mogelijk ook een groter risico op overmatig bloeden als u bepaalde medicijnen gebruikt, zoals warfarine of andere bloedverdunners.

Voor de test

Zorg ervoor dat uw zorgverlener op de hoogte is van al uw medicijnen en supplementen voordat u uw test krijgt, omdat sommige hiervan de testresultaten kunnen beïnvloeden.

In veel gevallen kan uw zorgverlener u vragen om te vasten voordat uw bloed wordt afgenomen. Dit kan met name het geval zijn als u andere tests laat doen op hetzelfde moment als uw ferritinetest. Dan kan uw zorgverlener u vragen om 12 uur voor het onderzoek (vaak ’s nachts) niets te eten of te drinken.

Gewoonlijk is water op zich oké. Vraag uw zorgverlener of er iets specifieks is dat u ter voorbereiding moet doen. Uw zorgverlener kan u zo nodig specifieke instructies geven.

Tijdens de test

Om de ferritinetest uit te voeren, moet een beroepsbeoefenaar in de gezondheidszorg een bloedmonster nemen. Iemand zal het gebied schoonmaken. Vervolgens wordt een tourniquet aangebracht boven het gebied van de te gebruiken ader, meestal de bovenarm. Mogelijk wordt u gevraagd in uw vuist te knijpen terwijl uw flebotomist of verpleegkundige een goede ader vindt om te gebruiken.

De naald wordt in een ader in uw arm gestoken. Dit doet meestal maar even of twee pijn. Een kleine pleister kan worden aangebracht nadat de bloedafname is voltooid.

Na de test

In bijna alle gevallen kunt u direct uw normale activiteiten hervatten. Als u duizelig bent na de bloedafname, moet u mogelijk een tijdje zitten of iets eten of drinken voordat u de rest van de dag verder gaat. Het monster wordt onmiddellijk naar een medisch laboratorium gestuurd voor analyse. Resultaten zijn vaak binnen een dag of twee beschikbaar.

Resultaten interpreteren

Typische serumferritinewaarden

Serumferritineresultaten worden meestal gegeven in termen van een bloedconcentratie, die aangeeft hoeveel ferritine aanwezig is in een bepaald bloedvolume. Vaak wordt dit gegeven in microgram per liter, maar er kan ook een andere schaal worden gebruikt, zoals nanogram per milliliter. (Deze twee schalen geven hetzelfde aantal.)

U heeft hulp van uw zorgverlener nodig om deze resultaten te interpreteren (die meestal samen met andere ijzertests worden gegeven). Maar over het algemeen kan de test aangeven of uw serumferritine (SF) binnen een normaal bereik ligt voor uw leeftijd, geslacht en zwangerschapsstatus. Vrouwen hebben doorgaans lagere SF-waarden dan mannen. Grofweg wordt 30 tot 300 als een normale SF voor mannen beschouwd en 10 tot 200 als normaal voor vrouwen.

Uw zorgverlener kan zich bijvoorbeeld zorgen maken over bloedarmoede door ijzertekort bij een kind jonger dan vijf jaar met een SF van minder dan 12. Voor zwangere vrouwen kan er een probleem zijn als de SF lager is dan 30. In het algemeen geldt de CDC merkt op dat een SF lager dan 15 microgram per liter voor de meeste volwassenen een punt van zorg zou zijn. Dat is echter geen absolute regel. Daarom is het belangrijk om met uw zorgverlener te praten over de resultaten van uw test.

Laag versus hoog ferritine

Een laag ferritine is een zeer goede indicator dat een persoon bloedarmoede door ijzertekort heeft. Hypothyreoïdie kan echter ook een bron van lage niveaus zijn. Ook kunt u nog steeds bloedarmoede door ijzertekort hebben, zelfs als uw ferritine weer normaal wordt.

Over het algemeen zijn veel zorgverleners meer bekend met het gebruik van ferritine als een marker van ijzertekort dan met ijzeroverschot. Als uw ferritine weer hoog wordt, wordt u mogelijk doorverwezen naar een specialist voor diagnose en opwerking, afhankelijk van de context. Verhoogd ferritine wordt soms gevonden bij de ziekte van Hodgkin, acute leukemie en bij veel andere vormen van kanker.

Het is echter belangrijk op te merken dat hoog ferritine geen diagnostische marker is voor deze ziekten; het is gewoon iets dat soms bij hen kan worden gezien. Bepaalde zeldzame genetische ziekten kunnen ook een verhoogd ferritine veroorzaken. De ziekte van Still en hemofagocytisch syndroom zijn twee andere zeldzame aandoeningen die vaak een verhoogd ferritine vertonen.

Opvolgen

U wilt uw resultaten en wat ze betekenen met uw zorgverlener bespreken. In sommige gevallen kunnen de tests gewoon een voorzorgsmaatregel zijn. Andere keren kan ijzeronderzoek voldoende zijn om u te diagnosticeren met een gezondheidstoestand. In andere situaties kan nader onderzoek nodig zijn.

U kunt bijvoorbeeld de diagnose bloedarmoede door ijzertekort krijgen. Als hiervoor een plausibele oorzaak aanwezig is, kan uw zorgverlener ijzersupplementen voorschrijven om uw ijzer op een normaal niveau te krijgen. Mogelijk hebt u later vervolgonderzoek naar ijzer nodig om ervoor te zorgen dat uw niveaus normaal zijn geworden.

Als blijkt dat u bloedarmoede door ijzertekort heeft, maar de oorzaak niet duidelijk is, heeft u mogelijk andere tests of onderzoeken nodig. Mannen of postmenopauzale vrouwen met bloedarmoede door ijzertekort hebben bijvoorbeeld meestal andere tests nodig, zoals een colonoscopie en mogelijk een esophagogastroduodenoscopie (EGD). Deze tests kunnen helpen bij het identificeren van een mogelijke onderliggende bloedingsbron die de bloedarmoede door ijzertekort kan hebben veroorzaakt.

Sommige aandoeningen kunnen uw ferritinegehalte verhogen en ze moeilijker te interpreteren maken. Enkele hiervan zijn:

• Acute hepatitis
• Actieve infecties
• Alcohol misbruik
• Chronische ontsteking
• bepaalde medicijnen

In dit geval heeft u mogelijk aanvullende ijzertests of andere laboratoriumtests nodig om meer duidelijkheid te krijgen over uw toestand.

Andere Overwegingen

U moet er niet vanuit gaan dat u een probleem heeft als uw testresultaten als abnormaal worden gemarkeerd. In sommige gevallen kan alles in orde zijn. Soms zijn er laboratoriumfouten en soms heb je om een ​​goede reden een waarde buiten het normale bereik.

Aan de andere kant, zorg ervoor dat u uw resultaten bespreekt met een zorgverlener als u zich nog steeds zorgen maakt. Zoals altijd is een dialoog met uw zorgverlener gerechtvaardigd. Het is ook een goed idee om een ​​kopie van al uw oude gegevens te bewaren. Op die manier heeft u een vergelijkingspunt als verdere tests nodig zijn.

Wachten op testresultaten kan angst opwekken, zelfs voor een eenvoudige test zoals serumferritine. Gelukkig zal uw zorgverlener meestal vaststellen dat er niets aan de hand is of dat u een zeer goed behandelbare aandoening heeft. Soms kan serum-ferritine echter een kritiek geven op ernstige onderliggende problemen. Door de informatie te krijgen die u nodig hebt, kunt u uw eigen gevoel van geruststelling en controle vergroten.