Aspergillose: symptomen, oorzaken en behandeling

Wat is aspergillose?

Aspergillose is een infectie die wordt veroorzaakt door een soort schimmel (schimmel). De ziekten die het gevolg zijn van een aspergillose-infectie hebben meestal invloed op de luchtwegen, maar hun symptomen en ernst variëren sterk.

De schimmel die de ziekten veroorzaakt, is aspergillus en is overal – binnen en buiten. De meeste stammen van deze schimmel zijn onschadelijk, maar een paar stammen kunnen ernstige ziekten veroorzaken wanneer mensen met een verzwakt immuunsysteem, een onderliggende longziekte of astma hun schimmelsporen inademen.

Bij sommige mensen veroorzaken de sporen een allergische reactie. Andere mensen ontwikkelen milde tot ernstige longinfecties. De meest ernstige vorm van aspergillose – invasieve aspergillose – treedt op wanneer de infectie zich uitbreidt naar bloedvaten en verder.

Afhankelijk van het type aspergillose kan de behandeling observatie, antischimmelmedicijnen of, in zeldzame gevallen, een operatie omvatten.

Symptomen van aspergillose

De symptomen van aspergillose variëren afhankelijk van het type ziekte dat u ontwikkelt:

Allergische reactie

Sommige mensen met astma of cystische fibrose hebben een allergische reactie op aspergillus. Symptomen van deze aandoening, bekend als allergische bronchopulmonale aspergillose, zijn onder meer:

• Koorts
• Een hoest waarbij bloed of slijmpropjes omhoog kunnen komen
• Verergering van astma

Aspergilloma

Bepaalde chronische longziekten, zoals emfyseem, tuberculose of gevorderde sarcoïdose, kunnen ervoor zorgen dat er luchtruimten in de longen ontstaan. Wanneer mensen met longholtes ook besmet zijn met aspergillus, kunnen schimmelvezels hun weg vinden naar de holtes en uitgroeien tot verwarde massa (schimmelballen), bekend als aspergillomen.

Aspergillomen kunnen in het begin geen symptomen veroorzaken of slechts een lichte hoest veroorzaken. Na verloop van tijd en zonder behandeling kunnen aspergillomen de onderliggende chronische longziekte verergeren en mogelijk veroorzaken:

• Een hoest die vaak bloed opbrengt (bloedspuwing)
• Piepende ademhaling
• Kortademigheid
• Onbedoeld gewichtsverlies
• Vermoeidheid

Invasieve aspergillose

Dit is de meest ernstige vorm van aspergillose. Het treedt op wanneer de infectie zich snel van de longen naar de hersenen, het hart, de nieren of de huid verspreidt. Invasieve aspergillose komt alleen voor bij mensen van wie het immuunsysteem verzwakt is als gevolg van kankerchemotherapie, beenmergtransplantatie of een ziekte van het immuunsysteem. Onbehandeld kan deze vorm van aspergillose fataal zijn.

De symptomen zijn afhankelijk van welke organen zijn aangetast, maar in het algemeen kan invasieve aspergillose leiden tot:

• Koorts en koude rillingen
• Een hoest waarbij bloed omhoog komt (bloedspuwing)
• Kortademigheid
• Pijn op de borst of gewrichten
• Hoofdpijn of oogklachten
• Huidletsels

Andere soorten aspergillose

Aspergillus kan andere delen van uw lichaam binnendringen dan uw longen, zoals uw sinussen. In uw sinussen kan de schimmel een verstopte neus veroorzaken, soms vergezeld van drainage die bloed kan bevatten. Koorts, aangezichtspijn en hoofdpijn kunnen ook voorkomen.

Wanneer moet je naar een dokter?

Als u astma of cystische fibrose heeft, raadpleeg dan uw arts wanneer u een verandering in uw ademhaling opmerkt. Hoewel aspergillose misschien niet de oorzaak is, is het belangrijk om ademhalingsproblemen te laten evalueren.

Als u een verzwakt immuunsysteem heeft en onverklaarbare koorts, kortademigheid of hoesten waarbij bloed omhoog komt, krijgt, moet u onmiddellijk medische hulp inroepen. In het geval van invasieve aspergillose is een snelle behandeling cruciaal. In sommige gevallen begint de behandeling met antischimmelmedicatie zodra aspergillose wordt vermoed, zelfs voordat testen de diagnose hebben bevestigd.

Oorzaken

Aspergillus-schimmel is onvermijdelijk. Buiten wordt het aangetroffen in rottende bladeren en compost en op planten, bomen en graangewassen.

Dagelijkse blootstelling aan aspergillus is zelden een probleem voor mensen met een gezond immuunsysteem. Wanneer schimmelsporen worden ingeademd, omringen de cellen van het immuunsysteem ze en vernietigen ze. Maar mensen met een verzwakt immuunsysteem door ziekte of immunosuppressiva hebben minder infectiebestrijdende cellen. Hierdoor kan aspergillus vasthouden en de longen binnendringen en, in de meest ernstige gevallen, andere delen van het lichaam.

Aspergillose is niet besmettelijk van persoon tot persoon.

Risicofactoren

Uw risico om aspergillose te ontwikkelen hangt af van uw algehele gezondheid en de mate van blootstelling aan schimmel. Over het algemeen maken deze factoren u kwetsbaarder voor infecties:

• Verzwakt immuunsysteem. Mensen die immuunonderdrukkende medicijnen gebruiken na een transplantatieoperatie – vooral beenmerg- of stamceltransplantaties – of mensen met bepaalde vormen van bloedkanker lopen het grootste risico op invasieve aspergillose.
• Laag gehalte aan witte bloedcellen. Mensen die chemotherapie, een orgaantransplantatie of leukemie hebben ondergaan, hebben een lager gehalte aan witte bloedcellen, waardoor ze gevoeliger zijn voor invasieve aspergillose. Dat geldt ook voor chronische granulomateuze ziekte – een erfelijke aandoening die de cellen van het immuunsysteem aantast.
• Longholtes. Mensen met luchtruimten in hun longen lopen een groter risico om aspergillomen te ontwikkelen.
• Astma of cystische fibrose. Mensen met astma en cystische fibrose, vooral degenen met longproblemen die al lang bestaan ​​of moeilijk onder controle te krijgen zijn, hebben meer kans op een allergische reactie op aspergillus.
• Langdurige behandeling met corticosteroïden. Langdurig gebruik van corticosteroïden kan het risico op opportunistische infecties verhogen, afhankelijk van de onderliggende ziekte die wordt behandeld en welke andere geneesmiddelen worden gebruikt.

Complicaties van aspergillose

Afhankelijk van het type infectie kan aspergillose verschillende ernstige complicaties veroorzaken:

• Bloeden. Zowel aspergillomen als invasieve aspergillose kunnen ernstige en soms fatale bloedingen in uw longen veroorzaken.
• Systemische infectie. De meest ernstige complicatie van invasieve aspergillose is de verspreiding van de infectie naar andere delen van uw lichaam, vooral uw hersenen, hart en nieren. Invasieve aspergillose verspreidt zich snel en kan fataal zijn.

Preventie van aspergillose

Het is bijna onmogelijk om blootstelling aan aspergillus te vermijden, maar als u een transplantatie heeft ondergaan of chemotherapie ondergaat, probeer dan weg te blijven van plaatsen waar u waarschijnlijk schimmel zult tegenkomen, zoals bouwplaatsen, composthopen en gebouwen die graan opslaan. Als u een verzwakt immuunsysteem heeft, kan uw arts u adviseren om een ​​gezichtsmasker te dragen om blootstelling aan aspergillus en andere in de lucht verspreide infectieuze agentia te voorkomen.

Diagnose van aspergillose

Het diagnosticeren van een aspergilloma of invasieve aspergillose kan moeilijk zijn. Aspergillus komt in alle omgevingen veel voor, maar is onder de microscoop moeilijk te onderscheiden van bepaalde andere schimmels. De symptomen van aspergillose zijn ook vergelijkbaar met die van andere longaandoeningen zoals tuberculose.

Uw arts zal waarschijnlijk een of meer van de volgende tests gebruiken om de oorzaak van uw symptomen vast te stellen:

• Beeldvormingstest. Een thoraxfoto of computertomografie (CT) -scan – een type röntgenfoto die gedetailleerdere beelden produceert dan conventionele röntgenfoto’s – kan meestal een schimmelmassa (aspergilloma) onthullen, evenals karakteristieke tekenen van invasieve aspergillose en allergische bronchopulmonale aspergillose.
• Ademhalingssecretie (sputum) test. In deze test wordt een monster van uw sputum gekleurd met een kleurstof en gecontroleerd op de aanwezigheid van aspergillusfilamenten. Het exemplaar wordt vervolgens in een cultuur geplaatst die de schimmel stimuleert om te groeien om de diagnose te helpen bevestigen.
• Weefsel- en bloedonderzoek. Huidtesten, evenals sputum- en bloedtesten, kunnen nuttig zijn bij het bevestigen van allergische bronchopulmonale aspergillose. Voor de huidtest wordt een kleine hoeveelheid aspergillus-antigeen in de huid van uw onderarm geïnjecteerd. Als uw bloed antistoffen tegen de schimmel heeft, krijgt u een harde, rode bult op de injectieplaats. Bloedonderzoek zoekt naar hoge niveaus van bepaalde antilichamen, wat duidt op een allergische reactie.
• Biopsie. In sommige gevallen kan het nodig zijn om een ​​weefselmonster uit uw longen of sinussen onder een microscoop te onderzoeken om een ​​diagnose van invasieve aspergillose te bevestigen.

Behandeling van aspergillose

Aspergillose-behandelingen variëren afhankelijk van het type ziekte. Mogelijke behandelingen zijn:

• Observatie. Simpele, enkele aspergillomen hebben vaak geen behandeling nodig en medicijnen zijn meestal niet effectief bij de behandeling van deze schimmelmassa’s. In plaats daarvan kunnen aspergillomen die geen symptomen veroorzaken, eenvoudigweg nauwlettend worden gevolgd door röntgenfoto’s op de borst. Als de aandoening vordert, kunnen antischimmelmedicijnen worden aanbevolen.
• Orale corticosteroïden. Het doel bij de behandeling van allergische bronchopulmonale aspergillose is om te voorkomen dat bestaande astma of cystische fibrose erger wordt. De beste manier om dit te doen is met orale corticosteroïden. Antischimmelmedicijnen zijn op zichzelf niet nuttig voor allergische bronchopulmonale aspergillose, maar ze kunnen worden gecombineerd met corticosteroïden om de dosis steroïden te verlagen en de longfunctie te verbeteren.
• Antischimmelmedicijnen. Deze medicijnen zijn de standaardbehandeling voor invasieve pulmonale aspergillose. De meest effectieve behandeling is een nieuwer antischimmelmiddel, voriconazol (Vfend). Amfotericine B is een andere optie.

  Alle antischimmelmiddelen kunnen ernstige bijwerkingen hebben, waaronder nier- en leverschade. Interacties tussen antischimmelmiddelen en andere medicijnen komen ook vaak voor.

• Chirurgie. Omdat antischimmelmedicijnen niet zo goed in een aspergilloma doordringen, is een operatie om de schimmelmassa te verwijderen de eerste keuze wanneer een aspergilloma bloedingen in de longen veroorzaakt.
• Embolisatie. Deze procedure stopt longbloeding veroorzaakt door een aspergilloma. Een radioloog injecteert een materiaal via een katheter die in een slagader is geleid die een longholte voedt waar een aspergilloma bloedverlies veroorzaakt. Het geïnjecteerde materiaal hardt uit, blokkeert de bloedtoevoer naar het gebied en stopt het bloeden. Deze behandeling werkt tijdelijk, maar de bloeding zal waarschijnlijk opnieuw beginnen.

Ik ga naar een dokter

Mensen die aspergillose ontwikkelen, hebben meestal een onderliggende aandoening, zoals astma of cystische fibrose, of hebben een verzwakt immuunsysteem door ziekte of immuunonderdrukkende medicijnen. Als u symptomen van aspergillose heeft en al wordt behandeld voor een medische aandoening, neem dan contact op met een arts. In sommige gevallen, wanneer u belt om een ​​afspraak te maken, kan uw arts dringende medische zorg aanbevelen.

Als u een verzwakt immuunsysteem heeft en onverklaarbare koorts, kortademigheid of hoesten waarbij bloed omhoog komt, krijgt, zoek dan onmiddellijk medische hulp.

Hier is wat informatie om u voor te bereiden op uw afspraak met een arts.

• Houd rekening met eventuele beperkingen voor of na de afspraak.
• Schrijf uw belangrijkste medische gegevens op. Als u naar een nieuwe arts gaat, neem dan een samenvatting mee van andere ziekten waarvoor u wordt behandeld, evenals recente medische afspraken of ziekenhuisopnames.
• Breng al uw medicijnen mee, bij voorkeur in hun originele flesjes.
• Neem een ​​familielid of vriend mee. Aspergillose kan een medisch noodgeval zijn. Neem iemand die alle informatie van uw arts kan begrijpen en zich kan herinneren en die bij u kan blijven als u onmiddellijke behandeling nodig heeft.
• Schrijf een lijst met vragen op om uw arts te vragen.

Voor aspergillose zijn enkele basisvragen die u uw arts kunt stellen:

• Wat veroorzaakt waarschijnlijk mijn symptomen?
• Wat zijn, afgezien van de meest waarschijnlijke oorzaak, andere mogelijke oorzaken van mijn symptomen?
• Welke tests heb ik nodig?
• Moet ik in het ziekenhuis worden opgenomen?
• Welke behandeling raadt u aan?
• Wat zijn de mogelijke bijwerkingen van de medicijnen die u aanbeveelt?
• Hoe gaat u mijn reactie op de behandeling volgen?
• Loop ik risico op complicaties op de lange termijn door deze aandoening?
• Ik heb een andere gezondheidstoestand. Hoe kan ik deze aandoeningen het beste samen beheren?

Aarzel niet om andere vragen te stellen.

Wat uw arts kan vragen

• Wat zijn je symptomen?
• Heb je hiervoor andere doktoren gezien?
• Wanneer begon u symptomen te krijgen?
• Hoe ernstig zijn uw symptomen? Lijken ze erger te worden?
• Heeft u koorts gehad?
• Heeft u moeite met ademhalen?
• Hoest je bloed op?
• Wat baart u nog meer zorgen?