Fisteltypen, diagnose, behandeling en prognose

Een fistel wordt gedefinieerd als een abnormale verbinding van twee lichaamsholten (zoals het rectum en de vagina), of als de verbinding van een lichaamsholte met de huid (zoals het rectum met de huid).

Een manier waarop een fistel zich kan vormen, is van een abces – een zak met pus in het lichaam. Het abces kan zich constant vullen met lichaamsvloeistoffen zoals ontlasting of urine, wat genezing verhindert. Uiteindelijk breekt het door naar de huid, een andere lichaamsholte of een orgaan, waardoor een fistel ontstaat.

Fistels komen vaker voor bij de ziekte van Crohn dan bij colitis ulcerosa. Tot 50% van de mensen met de ziekte van Crohn ontwikkelt fistels binnen 20 jaar na de diagnose. Fistels worden meestal behandeld met een operatie of met wondverzorging.BB

Soorten

Fistels komen vaak voor in het gebied rond de geslachtsorganen en de anus (bekend als het perineum). De vier soorten fistels zijn:BB

• Enterocutaan: dit type fistel loopt van de darm naar de huid. Een enterocutane fistel kan een complicatie van een operatie zijn.BHet kan worden omschreven als een doorgang die van de darm naar de operatieplaats en vervolgens naar de huid gaat.

• Entero-enterisch of Enterocolic: dit is een fistel waarbij de dikke of dunne darm betrokken is.

• Enterovaginal: Dit is een fistel die naar de vagina gaat.

• Enterovesicular: Dit type fistel gaat naar de blaas. Deze fistels kunnen leiden tot frequente urineweginfecties of de passage van gas uit de urethra tijdens het urineren.BB

Symptomen

Symptomen van fistels kunnen zijn: pijn, koorts, gevoeligheid, jeuk en een algemeen slecht gevoel. De fistel kan ook pus of een stinkende afscheiding afvoeren. Deze symptomen variëren op basis van de ernst en locatie van de fistel.BB

Diagnose

Fistels worden meestal gediagnosticeerd door middel van een lichamelijk onderzoek, een computertomografie (CT) -scan en, indien nodig, andere tests zoals een bariumklysma, colonoscopie, sigmoïdoscopie, bovenste endoscopie of fistulogram.

Tijdens een fistulogram wordt een kleurstof in de fistel geïnjecteerd en worden er röntgenfoto’s gemaakt. De kleurstof zorgt ervoor dat de fistel beter zichtbaar is op de röntgenfoto’s. De kleurstof wordt in het rectum ingebracht, vergelijkbaar met een klysma, voor fistels die zich in het rectum bevinden. De kleurstof moet tijdens de procedure binnen worden ‘vastgehouden’.

Met een fistel die naar de buitenkant van het lichaam opent, wordt de kleurstof met een buisje in de opening gedaan. Röntgenfoto’s worden vanuit verschillende hoeken gemaakt, dus het kan zijn dat een patiënt van positie op de röntgentafel moet veranderen. Zoals bij elke andere vorm van röntgenfoto’s, is stil blijven belangrijk.

Wanneer wordt vermoed dat een patiënt een enterovesiculaire (blaas) fistel heeft, kan een intraveneus pyelogram (IVP), een ander type röntgenfoto, worden uitgevoerd.

Voorbereiding op deze test kan een helder vloeibaar dieet of vasten omvatten, omdat ontlasting in de dikke darm het zicht op de blaas kan belemmeren. De kleurstof (contrastmateriaal) wordt in de arm gespoten en er worden meerdere röntgenfoto’s gemaakt.

Mogelijke complicaties

Een fistel kan complicaties veroorzaken. In sommige gevallen genezen fistels mogelijk niet en worden ze chronisch. Andere mogelijke complicaties zijn fecale incontinentie, sepsis, perforatie en peritonitis.BB

Sepsis is een levensbedreigende ziekte die het gevolg is van de reactie van het lichaam op een bacteriële infectie. Symptomen van sepsis zijn onder meer:BB

• rillingen
• verwarring
• desoriëntatie
• koorts
• snelle ademhaling en hartslag
• uitslag

Peritonitis is een ontsteking of infectie van het buikvlies, het weefsel op de binnenwand van de buik dat de buikorganen bedekt. Symptomen van peritonitis zijn onder meer:BB

• buikpijn en gevoeligheid
• rillingen
• koorts,
• gewrichtspijn
• misselijkheid
• braken

behandelingen

Behandelingen voor fistels variëren afhankelijk van hun locatie en de ernst van de symptomen. Medische behandelingen omvatten Flagyl (een antibioticum), 6-MP (een immunosuppressivum) of bepaalde biologische therapieën (waaronder Remicade en Humira).BB

Een enteraal dieet kan worden voorgeschreven voor enterovaginale, enterocutane en enterovesiculaire fistels. Een enteraal dieet is vloeibare voeding die via de mond wordt ingenomen of via een voedingssonde wordt toegediend.BB

Veel fistels zullen niet reageren op een van de bovenstaande therapieën en zullen chirurgie en/of wondverzorging nodig hebben.

Als de fistel zich in een gezond deel van de darm bevindt, kan deze worden verwijderd zonder enig deel van de darm te verwijderen. Als de fistel zich in een zeer ziek deel van de darm bevindt, moet mogelijk een resectie worden uitgevoerd.BB

Een resectie kan resulteren in een tijdelijk ileostoma. De ontlasting wordt omgeleid via de ileostoma, waardoor het deel van de darm met de fistel de tijd krijgt om te genezen. Dit type operatie wordt meestal uitgevoerd op rectovaginale of enterovesiculaire fistels.BB

Prognose

De locatie en de ernst van de fistel spelen een belangrijke rol bij het bepalen van de behandeling. Een fistel is een teken van ernstige inflammatoire darmziekte (IBD), en zonder de juiste zorg kan dit leiden tot ernstige complicaties.

Het regelmatig zien van een gastro-enteroloog en het nemen van medicatie zoals voorgeschreven is van vitaal belang voor het beheer en de preventie van IBD-complicaties.