Wat is het metabool syndroom?

Het metabool syndroom is een constellatie van aandoeningen die samen het risico op diabetes type 2, beroerte en cardiovasculaire problemen, waaronder een hartaanval, verhogen. De kenmerken van het metabool syndroom zijn hypertensie (hoge bloeddruk), hoge bloedsuikerspiegel, dyslipidemie (abnormale niveaus van cholesterol en vet in het bloed) en overtollig buikvet.

Het metabool syndroom treft tussen de 30% en 40% van de volwassenen op 65-jarige leeftijd. Symptomen van het metabool syndroom zijn zeldzaam, dus de diagnose hangt af van bloedonderzoek en andere klinische maatregelen.

Veranderingen in levensstijl zijn de eerste keuze voor de behandeling van het metabool syndroom, hoewel in sommige gevallen medicatie nodig is.

Metabool syndroom Symptomen

Een van de belangrijkste kenmerken van het metabool syndroom is dat het doorgaans asymptomatisch is. Dat is belangrijk voor u om te weten, omdat de afzonderlijke componenten van het syndroom kunnen verergeren zonder dat u het door hebt.

Er kunnen echter verschillende symptomen in verband worden gebracht met de aandoening; u kunt ze wel of niet ervaren als u het metabool syndroom heeft. Het meest opvallende teken van het metabool syndroom is gewichtstoename, en u kunt de aandoening krijgen als u te zwaar bent en/of een grote middelomtrek heeft.

Klinische symptomen geassocieerd met het metabool syndroom zijn onder meer:

• Duizeligheid
• Vermoeidheid
• Tekenen die vaak worden geassocieerd met diabetes, zoals verhoogde dorst en frequent urineren
• Snurken
• Moeite met slapen
• hoofdpijn

De symptomen die u kunt ervaren als u het metabool syndroom heeft, zijn te wijten aan de effecten van elke afzonderlijke component van het syndroom. Hypertensie kan duizeligheid, vermoeidheid en hoofdpijn veroorzaken. Een hoge bloedsuikerspiegel kan slaapproblemen, vermoeidheid, duizeligheid, dorst, droge mond en frequent urineren veroorzaken. Obesitas kan vermoeidheid en snurken veroorzaken.

Oorzaken en risicofactoren

Het metabool syndroom wordt veroorzaakt door een combinatie van leefstijlfactoren, genetische aanleg en andere gezondheidsrisicofactoren die u niet kunt beheersen. Sommige factoren overlappen en versterken elkaar. Obesitas wordt bijvoorbeeld geassocieerd met hypertensie en hoge triglycerideniveaus. En hypertensie wordt geassocieerd met hoge bloedglucosewaarden.

Risicofactoren voor het metabool syndroom zijn onder meer:

• zwaarlijvigheid
• Insuline-resistentie
• Een calorierijk of een koolhydraatrijk dieet
• Sedentaire levensstijl
• Roken
• Slaaptekort
• Familiegeschiedenis van diabetes of metabool syndroom
• Op leeftijd
• Kaukasisch zijn
• Een man zijn

Hoewel er geen duidelijke oorzaak van het metabool syndroom is vastgesteld, is het sterk verbonden met insulineresistentie, een aandoening waarbij het lichaam niet in staat is om insuline effectief te gebruiken om glucose (suiker) van het bloed naar de cellen te brengen, zodat het kan worden gebruikt voor energie. Bij insulineresistentie kan suiker zich ophopen in het bloed, wat uiteindelijk kan leiden tot diabetes type 2.

Overgewicht wordt geassocieerd met visceraal (in de buik) vetweefsel (vet). Ook wel buikvet genoemd, visceraal vet omringt de inwendige organen en wordt geassocieerd met insulineresistentie. Insulineresistentie draagt ​​bij tot gewichtstoename en gewichtstoename draagt ​​op zijn beurt bij aan insulineresistentie.

Bovendien suggereert onderzoek dat visceraal buikvet ontstekingsbevorderend is en toxines kan afgeven die de insulinegevoeligheid kunnen beïnvloeden.

Een aantal gezondheidsproblemen bestaat vaak naast het metabool syndroom, waaronder diabetes type 2, niet-alcoholische leververvetting, polycysteus ovariumsyndroom en slaapapneu. Deze aandoeningen houden ook verband met een veranderd insuline-/glucosemetabolisme en chronische ontstekingen.

Diagnose

De diagnose van metabool syndroom is eenvoudig en gebaseerd op specifieke criteria. Screening op de componenten van het metabool syndroom maakt deel uit van een routinematige medische controle. Als u regelmatig uw afspraken voor gezondheidsonderhoud bijhoudt, zullen uw tests waarschijnlijk in een vroeg stadium tekenen van de aandoening vertonen.

Als u drie of meer van deze vijf klinische markers heeft, zou u de diagnose metabool syndroom krijgen:

• Een middelomtrek van 40 inch of meer voor mannen; 35 inch of meer voor vrouwen

• Triglyceridengehalte van 150 milligram per deciliter (mg/dL) of hoger

• High-density lipoproteïne (HDL) niveaus (goede cholesterol) lager dan 40 mg/dL voor mannen; lager dan 50 mg/dL voor vrouwen

• Bloeddruk van 130/85 mmHg of hoger

• Nuchtere glucose van 100 mg/dL of hoger

Behandeling

Vaak is het metabool syndroom omkeerbaar. Als u de aandoening heeft, is het belangrijk dat u met de behandeling begint. Het metabool syndroom verergert wanneer het onbehandeld blijft, en de complicaties kunnen een ernstige achteruitgang van uw gezondheid veroorzaken.

Gewichtsverlies wordt vaak aanbevolen, maar niet als u geen overgewicht heeft. Een body mass index (BMI) onder de 25 is ideaal. Voor de meeste mensen kan het verliezen van 5% tot 10% van het totale lichaamsgewicht de insulinegevoeligheid verbeteren en de effecten van het metabool syndroom verminderen.

Soms zijn dieet en lichaamsbeweging voldoende om een ​​streefgewicht te bereiken, maar bariatrische chirurgie (operatie voor gewichtsverlies) kan een optie zijn voor mensen met een BMI van 40 of hoger, of een BMI van 35 tot 39 met gewichtsgerelateerde gezondheidsproblemen.

Eetpatroon

Het aanpassen van uw dieet kan een grote bijdrage leveren aan het omkeren van het metabool syndroom, vooral in een vroeg stadium.

Dieetstrategieën omvatten:

• Veel groenten, magere eiwitten en plantaardige vetten krijgen (bijvoorbeeld olijfolie en avocado)
• Suikerinname beperken
• Zorgen voor voldoende vezels in uw dagelijkse voeding
• Calorieën en portiegroottes bekijken
• Kiezen voor hoogwaardige koolhydraten met een hoog vezelgehalte en minder suiker en geraffineerde bloem

Dieet heeft een invloed op het metabool syndroom die onafhankelijk is van gewichtsverlies. Dus je moet deze gewoonten overnemen, zelfs als je geen hoge BMI hebt.

Oefening

Lichaamsbeweging kan u helpen gewicht te verliezen en het beschermt ook tegen de effecten van het metabool syndroom, onafhankelijk van uw gewicht. Regelmatige lichaamsbeweging verlaagt de triglyceridenspiegels, verhoogt HDL en kan voor sommige mensen de bloeddruk verlagen. Regelmatig meerdere keren per week aan lichaamsbeweging doen is een effectieve aanpak voor het beheersen van het metabool syndroom – de sleutel is dat het consistent moet zijn.

Richtlijnen voor lichaamsbeweging vereisen doorgaans 150 minuten per week activiteit met matige intensiteit of 75 minuten activiteit met hoge intensiteit. Meer is natuurlijk beter, maar elk bedrag kan voordelig zijn. Sommige onderzoeken suggereren dat intervaltraining met hoge intensiteit vooral nuttig kan zijn voor het metabool syndroom en in minder tijd effect kan hebben.

Overweeg om een ​​professioneel gericht trainingsregime te volgen om ervoor te zorgen dat u de oefening krijgt die u nodig heeft, terwijl u door inspanning veroorzaakte blessures vermijdt.

Levensstijlfactoren

Dieet en lichaamsbeweging hebben een grote invloed op het metabool syndroom. Maar ook andere leefstijlfactoren spelen een belangrijke rol.

Aanpassingen in de levensstijl die de effecten van het metabool syndroom kunnen helpen verminderen, zijn onder meer:

• Een goede nachtrust krijgen (minimaal zes uur per nacht)
• Stoppen met roken
• Stress beheersen door oefeningen zoals yoga, meditatie en diep ademhalen

medicatie

In veel gevallen kunnen veranderingen in levensstijl alleen het metabool syndroom tegengaan, maar soms zijn voorgeschreven medicijnen nodig. U en uw zorgverlener kunnen bepalen of uw levensstijlaanpassingen voldoende zijn of dat u medicijnen moet nemen om uw metabool syndroom te beheersen.

Uw zorgverlener kan u voorschrijven:

• Cholesterolverlagende medicatie: statines helpen de triglyceridenspiegels te verlagen.

• Antihypertensiva: Medicijnen op recept die de verhoogde bloeddruk verlagen, zijn onder meer angiotensine-converting enzyme (ACE)-remmers, bètablokkers of diuretica.

• Diabetesmedicatie: orale diabetesmedicatie zoals Glucophage (metformine), GLP-1’s of DPP-4’s, die de bloedsuikerspiegel kunnen verlagen als het dieet niet effectief is.

• Vezelsupplementen: Het gebruik van vezels kan van invloed zijn op het metabool syndroom, maar het is niet duidelijk of deze aanpak even effectief is als het opnemen van vezels in uw dieet. Neem contact op met uw zorgverlener voordat u voedingsvezelsupplementen inneemt.

Kinderen

Het is belangrijk om te weten dat kinderen kenmerken van het metabool syndroom kunnen hebben en gezondheidscomplicaties van de aandoening kunnen krijgen.

Volgens de American Academy of Pediatrics (AAP) moeten kinderen worden gescreend op de afzonderlijke componenten van het metabool syndroom: obesitas, hypertensie, hoge bloedglucose en vet- en cholesterolwaarden in het bloed.

Kinderen moeten voor elk van deze problemen worden behandeld, zelfs als ze niet voldoen aan de criteria voor het metabool syndroom.

Prognose

Metabool syndroom kan leiden tot ernstige gevolgen voor de gezondheid. Elk van de factoren op zich verhoogt het risico op levensbedreigende ziekten, zoals een hartaanval en beroerte. En elk van deze factoren hangt samen met de andere.

Complicaties van het metabool syndroom zijn onder meer:

• Diabetes: een ziekte waarbij het lichaam de bloedglucose niet adequaat metaboliseert. De resulterende hoge bloedsuikerspiegel kan leiden tot beschadiging van de ogen, bloedvaten, nieren en zenuwen.

• Atherosclerose: Stijfheid van de bloedvaten en een opeenhoping van cholesterolplaques verhoogt het risico op blokkades in het hart (hartaanval) of de hersenen (beroerte).

• Nierziekte: chronische hypertensie, verhoogde bloedglucose en vaatziekten kunnen de nieren beschadigen, wat uiteindelijk kan leiden tot nierfalen en mogelijk dialyse.

• Perifere vaatziekte: de bloedstroom in de benen kan verslechteren, wat kan leiden tot pijn, vermoeidheid en problemen met wondgenezing.

Onbehandeld, metabool syndroom verdubbelt het risico op hartaandoeningen en verhoogt het risico op diabetes met vijf keer binnen 10 jaar na diagnose. Maar aangezien de componenten van het metabool syndroom kunnen worden gemeten, kan uw zorgverlener uw verbetering in de loop van de tijd volgen en uw behandeling indien nodig aanpassen.

Het metabool syndroom kan ernstige gevolgen hebben als het niet wordt behandeld, maar tegelijkertijd is het heel goed mogelijk om het ongedaan te maken zonder medicatie of andere medische therapieën.

Veel mensen kunnen effectief omgaan met het metabool syndroom door gewicht te verliezen, te sporten, hun dieet te verbeteren en te stoppen met roken. Het kan een uitdaging zijn om dergelijke veranderingen in uw levensstijl aan te brengen, maar het verlagen van uw risico op ernstige chronische ziekten maakt de inspanning de moeite waard.