Vasculitis: symptomen, oorzaak en behandeling

Overzicht

Vasculitis is een ontsteking van de bloedvaten. Door de ontsteking kunnen de wanden van de bloedvaten dikker worden, waardoor de doorgang door het vat kleiner wordt. Als de bloedstroom wordt beperkt, kan dit leiden tot orgaan- en weefselschade.

Er zijn veel soorten vasculitis en de meeste zijn zeldzaam. Vasculitis kan slechts één orgaan of meerdere organen aantasten. Vasculitis kan van korte of lange duur zijn.

Vasculitis kan iedereen treffen, hoewel sommige soorten vaker voorkomen bij bepaalde leeftijdsgroepen. Afhankelijk van het type dat u heeft, kunt u verbeteren zonder behandeling. De meeste soorten vasculitis hebben medicijnen nodig om de ontsteking onder controle te houden en opflakkeringen te voorkomen.

Symptomen van vasculitis

Tekenen en symptomen van de meeste soorten vasculitis zijn onder meer:

• Koorts
• Hoofdpijn
• Vermoeidheid
• Gewichtsverlies
• Algemene pijntjes en kwalen

Andere tekenen en symptomen houden verband met de getroffen lichaamsdelen, waaronder:

• Spijsverteringsstelsel. Als uw maag of darmen zijn aangetast, kunt u pijn ervaren na het eten. Zweren en perforaties zijn mogelijk en kunnen leiden tot bloed in de ontlasting.
• Oren. Duizeligheid, oorsuizen en abrupt gehoorverlies kunnen voorkomen.
• Ogen. Door vasculitis kunnen uw ogen er rood uitzien en jeuken of branden. Reuzencelarteritis kan dubbel zien en tijdelijke of permanente blindheid in één of beide ogen veroorzaken. Dit is soms het eerste teken van de ziekte.
• Handen of voeten. Sommige soorten vasculitis kunnen gevoelloosheid of zwakte in een hand of voet veroorzaken. De handpalmen en voetzolen kunnen opzwellen of verharden.
• Longen. U kunt kortademig worden of zelfs bloed ophoesten als vasculitis uw longen aantast.
• Huid. Bloedingen onder de huid kunnen zich uiten in de vorm van rode vlekken. Vasculitis kan ook knobbeltjes of open zweren op uw huid veroorzaken.

Wanneer moet je naar een dokter?

Maak een afspraak met uw arts als u tekenen of symptomen heeft die u zorgen baren. Sommige soorten vasculitis kunnen snel verergeren, dus een vroege diagnose is erg belangrijk voor een effectieve behandeling.

Oorzaken van vasculitis

De exacte oorzaak van vasculitis is niet volledig begrepen. Sommige soorten vasculitis houden verband met de genetische samenstelling van een persoon. Andere typen zijn het gevolg van het feit dat het immuunsysteem per ongeluk bloedvatencellen aanvalt. Mogelijke triggers voor deze reactie van het immuunsysteem zijn:

• Infecties, zoals hepatitis B en hepatitis C
• Bloed kankers
• Ziekten van het immuunsysteem, zoals reumatoïde artritis, lupus en sclerodermie
• Reacties op bepaalde medicijnen

Risicofactoren

Vasculitis kan iedereen overkomen. Factoren die het risico op vasculitis kunnen verhogen, zijn onder meer:

• Leeftijd. Reuscellige arteritis komt zelden voor vóór de leeftijd van 50, terwijl de ziekte van Kawasaki het meest voorkomt bij kinderen jonger dan 5 jaar.
• Familiegeschiedenis. De ziekte van Behcet, granulomatose met polyangiitis en de ziekte van Kawasaki komen soms in families voor.
• Lifestyle keuzes. Het gebruik van cocaïne kan uw risico op het ontwikkelen van vasculitis verhogen. Het roken van tabak, vooral als u een man bent jonger dan 45 jaar, kan uw risico op de ziekte van Buerger verhogen.
• Medicijnen. Vasculitis kan soms worden veroorzaakt door medicijnen zoals hydralazine, allopurinol, minocycline en propylthiouracil.
• Infecties. Het hebben van hepatitis B of C kan uw risico op vasculitis verhogen.
• Immuun aandoeningen. Mensen met aandoeningen waarbij hun immuunsysteem per ongeluk hun eigen lichaam aanvalt, lopen mogelijk een groter risico op vasculitis. Voorbeelden zijn lupus, reumatoïde artritis en sclerodermie.
• Geslacht. Reuzencelarteritis komt veel vaker voor bij vrouwen, terwijl de ziekte van Buerger vaker voorkomt bij mannen.

Complicaties van vasculitis

Complicaties van vasculitis zijn afhankelijk van het type en de ernst van uw aandoening. Of complicaties kunnen verband houden met bijwerkingen van de voorgeschreven medicijnen die u gebruikt om vasculitis te behandelen. Complicaties van vasculitis zijn onder meer:

• Orgaan schade. Sommige soorten vasculitis kunnen ernstig zijn en schade aan belangrijke organen veroorzaken.
• Bloedstolsels en aneurysma’s. Er kan zich een bloedstolsel vormen in een bloedvat, waardoor de bloedstroom wordt belemmerd. In zeldzame gevallen zorgt vasculitis ervoor dat een bloedvat verzwakt en uitpuilt, waardoor een aneurysma ontstaat.
• Visusverlies of blindheid. Dit is een mogelijke complicatie van onbehandelde reuzencelarteritis.
• Infecties. Sommige medicijnen die worden gebruikt om vasculitis te behandelen, kunnen uw immuunsysteem verzwakken. Dit probleem kan u vatbaarder maken voor infecties.

Diagnose van vasculitis

Uw arts zal waarschijnlijk beginnen met het nemen van uw medische geschiedenis en het uitvoeren van een lichamelijk onderzoek. De arts kan u een of meer diagnostische tests en procedures laten ondergaan om andere aandoeningen uit te sluiten die vasculitis nabootsen of om vasculitis te diagnosticeren. Diagnostische tests en procedures kunnen zijn:

• Bloedtesten. Deze tests zoeken naar tekenen van ontsteking, zoals een hoog niveau van C-reactief proteïne. Een volledig aantal bloedcellen kan uitwijzen of u voldoende rode bloedcellen heeft of niet. Bloedonderzoeken die op zoek zijn naar bepaalde antilichamen – zoals de anti-neutrofiele cytoplasmatische antilichaamtest – kunnen helpen bij het diagnosticeren van vasculitis.
• Beeldvormingstests. Niet-invasieve beeldvormende technieken kunnen helpen bepalen welke bloedvaten en organen zijn aangetast. Deze technieken kunnen de arts ook helpen om te controleren of u op de behandeling reageert of niet. Beeldvormingstests voor vasculitis omvatten röntgenfoto’s, echografie, computertomografie (CT), magnetische resonantiebeeldvorming (MRI) en positronemissietomografie (PET).
• Röntgenfoto’s van uw bloedvaten (angiografie). Tijdens deze procedure wordt een flexibele katheter, die lijkt op een dun rietje, in een grote slagader of ader ingebracht. Een speciale kleurstof wordt vervolgens in de katheter geïnjecteerd en er worden röntgenfoto’s gemaakt terwijl de kleurstof de slagader of ader vult. De contouren van uw bloedvaten zijn zichtbaar op de resulterende röntgenfoto’s.
• Biopsie. Dit is een chirurgische procedure waarbij uw arts een klein stukje weefsel uit het aangetaste deel van uw lichaam verwijdert. Uw arts onderzoekt vervolgens dit weefsel op tekenen van vasculitis.

Behandeling van vasculitis

De behandeling is gericht op het beheersen van de ontsteking en het beheersen van eventuele onderliggende aandoeningen die de vasculitis kunnen veroorzaken.

Medicijnen

Een corticosteroïdmedicijn, zoals prednison, is het meest voorkomende type medicijn dat wordt voorgeschreven om de ontsteking geassocieerd met vasculitis onder controle te houden.

Bijwerkingen van corticosteroïden kunnen ernstig zijn, vooral als u ze langdurig gebruikt. Mogelijke bijwerkingen zijn gewichtstoename, diabetes en verzwakte botten. Als een corticosteroïde nodig is voor langdurige therapie, krijgt u waarschijnlijk de laagst mogelijke dosis.

Andere medicijnen kunnen worden voorgeschreven met corticosteroïden om de ontsteking onder controle te houden, zodat de dosering van corticosteroïden sneller kan worden afgebouwd. De gebruikte medicatie hangt af van het type vasculitis dat aanwezig is. Deze medicijnen kunnen methotrexaat (Trexall), azathioprine (Imuran, Azasan), mycofenolaat (CellCept), cyclofosfamide, tocilizumab (Actemra) of rituximab (Rituxan) omvatten.

De specifieke medicijnen die u nodig heeft, zijn afhankelijk van het type en de ernst van vasculitis die u heeft, welke organen erbij betrokken zijn en eventuele andere medische problemen die u heeft.

Chirurgie

Soms veroorzaakt vasculitis een aneurysma – een uitstulping in de wand van een bloedvat. Deze uitstulping moet mogelijk worden geopereerd om het risico op scheuren te verkleinen. Geblokkeerde slagaders kunnen ook een chirurgische behandeling vereisen om de bloedtoevoer naar het getroffen gebied te herstellen.

Omgaan en ondersteunen

Een van uw grootste uitdagingen bij het leven met vasculitis kan het omgaan met bijwerkingen van uw medicatie zijn. De volgende suggesties kunnen helpen:

• Begrijp uw ziekte. Leer alles wat je kunt over vasculitis en de behandeling ervan. Ken de mogelijke bijwerkingen van de medicijnen die u gebruikt en vertel uw arts over eventuele veranderingen in uw gezondheid.
• Volg uw behandelplan. Uw behandelplan kan bestaan ​​uit het regelmatig bezoeken van uw arts, het ondergaan van meer tests en het controleren van uw bloeddruk.
• Kies voor een gezond voedingspatroon. Goed eten kan mogelijke problemen helpen voorkomen die kunnen voortvloeien uit uw medicijnen, zoals dunner wordende botten, hoge bloeddruk en diabetes. Kies een dieet dat de nadruk legt op verse groenten en fruit, volle granen, magere zuivelproducten en mager vlees en vis. Als u corticosteroïden gebruikt, vraag dan uw arts of u een vitamine D- of calciumsupplement moet nemen.
• Krijg routinematige vaccinaties. Door op de hoogte te blijven van vaccinaties, zoals voor griep en longontsteking, kunt u problemen voorkomen die kunnen voortvloeien uit uw medicijnen, zoals infectie. Praat met uw arts over vaccinaties.
• Train de meeste dagen van de week. Regelmatige aerobe oefeningen, zoals wandelen, kunnen botverlies, hoge bloeddruk en diabetes helpen voorkomen die in verband kunnen worden gebracht met het gebruik van corticosteroïden. Bewegen is ook goed voor je hart en longen. Bovendien vinden veel mensen dat lichaamsbeweging hun humeur en algemeen gevoel van welzijn verbetert. Als je niet gewend bent om te sporten, begin dan langzaam en bouw het geleidelijk op. Uw arts kan u helpen bij het plannen van een oefenprogramma dat bij u past.
• Zorg voor een sterk ondersteuningssysteem. Familie en vrienden kunnen u helpen bij het omgaan met deze aandoening. Als u denkt dat het nuttig zou zijn om met andere mensen te praten die met vasculitis leven, vraag dan een lid van uw zorgteam om contact op te nemen met een steungroep.

Voorbereiding van een afspraak met een arts

Maak een afspraak met een arts als u tekenen of symptomen heeft die u zorgen baren. Als uw arts vermoedt dat u vasculitis heeft, kan uw arts u doorverwijzen naar een specialist in gewrichts- en auto-immuunziekten (reumatoloog) met ervaring in het helpen van mensen met deze aandoening. U kunt ook baat hebben bij een multidisciplinaire aanpak. Welke specialisten u ziet, hangt af van het type en de ernst van uw ziekte.

Specialisten die vasculitis behandelen, zijn onder meer:

• Artsen voor gewrichts- en auto-immuunziekten (reumatologen)
• Hersen- en zenuwstelselartsen (neurologen)
• Oogartsen (oogartsen)
• Hartdokters (cardiologen)
• Nierartsen (nefrologen)
• Longartsen (longartsen)
• Huidartsen (dermatologen)
• Urine- en urogenitale systeemartsen (urologen)

Wat u moet doen om u voor te bereiden

• Houd rekening met eventuele pre-afspraakbeperkingen. Vraag op het moment dat u de afspraak maakt of u iets van tevoren moet doen, zoals uw dieet beperken.
• Stuur eerdere testinformatie. Als u bent doorverwezen naar een groter medisch centrum, vraag dan uw huisarts om uw eerdere beeldvormings- en biopsieresultaten door te sturen vóór de afspraak.
• Maak een lijst van alle symptomen die u ervaart, inclusief symptomen die mogelijk niets te maken hebben met de reden waarvoor u de afspraak hebt gepland.
• Maak een lijst van belangrijke persoonlijke medische informatie, inclusief andere recente gezondheidsproblemen of grote spanningen die u heeft gehad en eventuele medicijnen, vitamines en supplementen die u gebruikt.
• Overweeg om een ​​familielid of vriend mee te nemen naar de afspraak. Iemand die u begeleidt, kan u helpen onthouden wat de dokter zegt.
• Maak een lijst met vragen die u aan uw arts wilt stellen.

Voor vasculitis zijn enkele basisvragen te stellen:

• Welk type vasculitis heb ik?
• Wat veroorzaakt mijn vasculitis?
• Heb ik meer testen nodig?
• Is mijn vasculitis acuut of chronisch?
• Gaat mijn vasculitis vanzelf over?
• Is mijn vasculitis ernstig?
• Is enig deel van mijn lichaam ernstig beschadigd door vasculitis?
• Kan mijn vasculitis worden genezen?
• Wat zijn mijn behandelmogelijkheden?
• Wat zijn de voordelen en risico’s van elke behandelmethode?
• Is er een behandelmethode die volgens jou het beste bij mij past?
• Hoe lang duurt de behandeling?
• Ik heb een andere ziekte. Hoe kan ik deze ziekten samen het beste beheersen?

Wat uw arts kan vragen

• Wanneer begon u voor het eerst symptomen te ervaren?
• Zijn uw symptomen continu of incidenteel geweest?
• Hoe ernstig zijn uw symptomen?
• Wat lijkt uw symptomen te verbeteren?
• Wat lijkt uw symptomen te verergeren?