Netvliesaandoeningen: symptomen, diagnose en behandeling

Overzicht

Netvliesaandoeningen lopen sterk uiteen, maar de meeste veroorzaken visuele symptomen. Netvliesaandoeningen kunnen elk deel van uw netvlies aantasten, een dunne laag weefsel aan de binnenkant van de achterwand van uw oog.

Het netvlies bevat miljoenen lichtgevoelige cellen (in staaf- en kegelvorm) en andere zenuwcellen die visuele informatie ontvangen en organiseren. Je netvlies stuurt deze informatie via de oogzenuw naar je hersenen, zodat je kunt zien.

Er zijn methoden om sommige netvliesaandoeningen te behandelen. Afhankelijk van uw toestand kunnen behandeldoelen zijn om de ziekte te stoppen of te vertragen en uw gezichtsvermogen te behouden, verbeteren of herstellen. Indien onbehandeld, kunnen sommige netvliesaandoeningen ernstig gezichtsverlies of blindheid veroorzaken.

Soorten netvliesaandoeningen

Veel voorkomende netvliesaandoeningen zijn:

Netvliesscheur. Netvliesscheuring treedt op wanneer de heldere, gelachtige substantie in het midden van uw oog (glasvocht) krimpt en aan de dunne laag weefsel langs de achterkant van uw oog (retina) trekt met voldoende tractie om een breuk in dit weefsel te veroorzaken. Deze aandoening veroorzaakt vaak een plotseling begin van symptomen zoals zwevende vlekken en knipperlicht.
Netvliesloslating. Een netvliesloslating wordt bepaald door de aanwezigheid van vocht onder het netvlies. Dit probleem treedt meestal op wanneer vloeistof door een netvliesscheur gaat, waardoor het netvlies van de onderliggende weefsellagen wordt opgeheven.
Diabetische retinopathie. Als u diabetes heeft, kunnen de kleine bloedvaten (haarvaten) in de achterkant van uw oog verslechteren en vloeistof in en onder het netvlies lekken. Dit proces zorgt ervoor dat het netvlies opzwelt, wat uw zicht kan vervagen of vervormen. Of u kunt nieuwe, abnormale haarvaten ontwikkelen die breken en bloeden. Dit probleem verslechtert ook uw zicht.
Epiretinaal membraan. Epiretinaal membraan is een delicaat weefselachtig litteken of membraan dat eruitziet als gerimpeld cellofaan dat bovenop het netvlies ligt. Dit membraan trekt omhoog aan het netvlies, wat uw zicht vervormt. Objecten kunnen wazig of scheef lijken.
Maculair gaatje. Een maculair gaatje is een klein defect in het midden van het netvlies aan de achterkant van uw oog (macula). Dit gat kan ontstaan door abnormale tractie tussen het netvlies en het glasvocht, of het kan een oogletsel zijn.
Macula degeneratie. Bij maculaire degeneratie begint het centrum van uw netvlies te verslechteren. Dit proces veroorzaakt symptomen zoals wazig centraal zicht of een blinde vlek in het midden van het gezichtsveld. Er zijn twee soorten: natte maculaire degeneratie en droge maculaire degeneratie. Veel mensen zullen eerst de droge vorm hebben, die in een of beide ogen kan overgaan naar de natte vorm.
Retinitis pigmentosa. Retinitis pigmentosa is een erfelijke degeneratieve ziekte. Deze ziekte tast langzaam het netvlies aan en veroorzaakt verlies van nacht- en zijzicht.

**Delen van het oog.** Een gezonde macula bevindt zich aan de achterkant van uw oog in het midden van uw netvlies en zorgt voor een normale centrale gezichtsscherpte. De macula bestaat uit dicht opeengepakte lichtgevoelige cellen.

Symptomen van netvliesaandoeningen

Veel netvliesaandoeningen hebben dezelfde symptomen. Deze symptomen kunnen zijn:

Drijvende stippen of spinnenwebben zien
Wazig of vervormd zicht (rechte lijnen zien er golvend uit)
Defecten in het zijzicht
Verloren visie

Mogelijk moet u proberen met elk oog alleen te kijken om deze symptomen op te merken.

Wanneer moet je naar een dokter?

Het is belangrijk om aandacht te besteden aan eventuele veranderingen in uw gezichtsvermogen en snel medische zorg te vinden. Roep onmiddellijk medische hulp in als u plotseling kleine zwevende vlekken, knipperend licht of verminderd gezichtsvermogen ziet. Dit zijn waarschuwingssignalen van mogelijk ernstige retinale aandoeningen.

Risicofactoren

Risicofactoren voor netvliesaandoeningen kunnen zijn:

Veroudering
Tabak roken
zwaarlijvig zijn
Diabetes of andere ziekten hebben
Oogtrauma
Een familiegeschiedenis van netvliesaandoeningen

Diagnose van netvliesaandoeningen

Om een diagnose te stellen, doet uw oogarts een grondig oogonderzoek en zoekt hij overal in het oog naar afwijkingen.

De volgende tests kunnen worden gedaan om de locatie en de omvang van de ziekte te bepalen:

Amsler-rastertest. Uw arts kan een Amsler-raster gebruiken om de helderheid van uw centrale zicht te testen. De arts zal u vragen of de lijnen van het raster vervaagd, gebroken of vervormd lijken en zal noteren waar de vervorming op het raster optreedt om de omvang van de schade aan het netvlies beter te begrijpen. Als u maculaire degeneratie heeft, kan de arts u ook vragen om deze test te gebruiken om uw toestand thuis zelf te controleren.
Optische coherentietomografie (OCT). Deze test is een uitstekende techniek voor het vastleggen van nauwkeurige beelden van het netvlies om epiretinale membranen, maculaire gaten en maculaire zwelling (oedeem) te diagnosticeren, om de mate van leeftijdsgebonden natte maculaire degeneratie te controleren en om reacties op de behandeling te volgen.
Fundus autofluorescentie (FAF). FAF kan worden gebruikt om de voortgang van netvliesaandoeningen, waaronder maculaire degeneratie, te bepalen. FAF benadrukt een retinaal pigment (lipofuscine) dat toeneemt met schade aan het netvlies of disfunctie.
Fluoresceïne-angiografie. Deze test maakt gebruik van een kleurstof die ervoor zorgt dat bloedvaten in het netvlies opvallen onder een speciaal licht. Deze methode helpt artsen om gesloten bloedvaten, lekkende bloedvaten, nieuwe abnormale bloedvaten en subtiele veranderingen aan de achterkant van het oog precies te identificeren.
Indocyanine groene angiografie. Deze test maakt gebruik van een kleurstof die oplicht bij blootstelling aan infrarood licht. De resulterende afbeeldingen tonen retinale bloedvaten en de diepere, moeilijker te zien bloedvaten achter het netvlies in een weefsel dat de choroidea wordt genoemd.
Echografie. Deze test maakt gebruik van hoogfrequente geluidsgolven (echografie) om artsen te helpen het netvlies en andere structuren in het oog te zien. Deze test kan ook bepaalde weefselkenmerken identificeren die kunnen helpen bij de diagnose en behandeling van oogtumoren.
CT en MRI. In zeldzame gevallen kunnen deze beeldvormingsmethoden worden gebruikt om oogletsel of tumoren te helpen evalueren.

Behandeling van netvliesaandoeningen

De doelen van de behandeling zijn het stoppen of vertragen van de ziekteprogressie en het behouden, verbeteren of herstellen van uw gezichtsvermogen. In veel gevallen is reeds opgetreden schade niet meer ongedaan te maken, waardoor vroegtijdige opsporing belangrijk is. Uw arts zal met u samenwerken om de beste behandelmethode te bepalen.

Behandeling van netvliesaandoeningen kan complex en soms urgent zijn. Opties zijn onder meer:

Laser operatie. Laserchirurgie kan een scheur of een gat in het netvlies repareren. Uw chirurg gebruikt een laser om kleine punten op het netvlies te verwarmen. Deze actie creëert littekens die gewoonlijk het netvlies aan het onderliggende weefsel binden (lassen). Onmiddellijke laserbehandeling van een nieuwe netvliesscheur kan de kans verkleinen dat deze een netvliesloslating veroorzaakt.
Krimpende abnormale bloedvaten. Uw arts kan een techniek gebruiken die scatter-laserfotocoagulatie wordt genoemd om abnormale nieuwe bloedvaten die bloeden of dreigen te bloeden in het oog te verkleinen. Deze behandelmethode kan mensen met diabetische retinopathie helpen. Bij veelvuldig gebruik van deze behandelmethode kan een deel van het zij- (perifere) of nachtzicht verloren gaan.
Het netvlies bevriezen. In dit proces, cryopexie genaamd, brengt uw chirurg een bevriezingssonde aan op de buitenwand van het oog om een netvliesscheur te behandelen. Intense kou bereikt de binnenkant van het oog en bevriest het netvlies. Het behandelde gebied zal later littekens vormen en het netvlies aan de oogwand bevestigen.
Het injecteren van lucht of gas in uw oog. Deze techniek, pneumatische retinopexie genaamd, wordt gebruikt om bepaalde soorten netvliesloslating te helpen herstellen. Deze techniek kan worden gebruikt in combinatie met cryopexie of laserfotocoagulatie.
Inspringen op het oppervlak van uw oog. Deze operatie, sclerale knik genoemd, wordt gebruikt om een netvliesloslating te herstellen. Uw chirurg naait een klein stukje siliconenmateriaal op het buitenste oogoppervlak (sclera). Deze techniek deukt de sclera in en verlicht een deel van de kracht die wordt veroorzaakt door het glasvocht dat aan het netvlies trekt en maakt het netvlies weer vast. Deze techniek kan worden gebruikt met andere behandelmethoden.
Evacuatie en vervanging van de vloeistof in het oog. Bij deze procedure, vitrectomie genaamd, verwijdert uw chirurg de gelachtige vloeistof die de binnenkant van uw oog (glasvocht) vult. De arts injecteert vervolgens lucht, gas of vloeistof in de ruimte.

Vitrectomie kan worden gebruikt als bloedingen of ontstekingen het glasvocht vertroebelen en het zicht van de chirurg op het netvlies belemmeren. Deze techniek kan onderdeel zijn van de behandeling van mensen met een netvliesscheur, diabetische retinopathie, een maculair gaatje, epiretinale membraan, een infectie, oogtrauma of een netvliesloslating.
Het injecteren van medicijnen in het oog. Uw arts kan voorstellen om medicatie in het glasvocht in het oog te injecteren. Deze techniek kan effectief zijn bij de behandeling van mensen met natte maculaire degeneratie, diabetische retinopathie of gebroken bloedvaten in het oog.
Het implanteren van een netvliesprothese. Mensen met ernstig gezichtsverlies of blindheid als gevolg van een bepaalde erfelijke netvliesaandoening kunnen een operatie nodig hebben. Een kleine elektrodechip wordt geïmplanteerd in het netvlies dat input ontvangt van een videocamera op een bril. De elektrode pikt visuele informatie op en geeft deze door die het beschadigde netvlies niet meer kan verwerken.

**Sclerale gesp**. Siliconenmateriaal dat aan de buitenkant van het oog is gestikt, drukt (gespen) de sclera in, waardoor de omtrek van het oog iets kleiner wordt. Een sclerale gesp wordt soms gebruikt bij de behandeling van netvliesloslating.

Omgaan met en ondersteuning

Visusverlies door een netvliesaandoening kan van invloed zijn op uw vermogen om dingen te doen zoals lezen, gezichten herkennen en autorijden. Deze tips kunnen u helpen om te gaan met uw veranderende visie:

Vraag uw oogarts om uw bril te controleren.
Gebruik voorgeschreven loepen. Een verscheidenheid aan vergrotingsapparaten die zijn voorgeschreven door een slechtziend specialist kunnen u helpen bij het lezen en close-upwerk, zoals naaien. Dergelijke apparaten omvatten draagbare lenzen of vergrotende lenzen die u als een bril draagt. U kunt ook een gesloten televisiecircuit gebruiken dat een videocamera gebruikt om leesmateriaal te vergroten en op een videoscherm te projecteren. Over-the-counter vergrootglazen werken mogelijk niet zo goed.
Verander uw computerscherm en voeg audiosystemen toe. Pas de lettergrootte en het monitorcontrast aan in de instellingen van uw computer. Overweeg om spraakuitvoersystemen of andere technologieën aan uw computer toe te voegen.
Gebruik elektronische leeshulpmiddelen en spraakinterface. Probeer pratende horloges, klokken en rekenmachines, boeken met grote letters, tabletcomputers en audioboeken. Sommige apps voor tablets en smartphones zijn ontworpen om slechtziende mensen te helpen. En veel van deze apparaten worden nu geleverd met een spraakherkenningsfunctie.
Kies speciale apparaten die zijn gemaakt voor slechtziendheid. Sommige klokken, radio’s, telefoons en andere apparaten hebben extra grote nummers. Misschien vindt u het gemakkelijker om naar een televisie te kijken met een groter high-definition scherm, of wilt u misschien dichter bij het scherm gaan zitten.
Gebruik felle lampen in je huis. Betere verlichting helpt bij het lezen en andere dagelijkse activiteiten, en het kan ook het risico op vallen verminderen.
Overweeg uw vervoersopties. Als u autorijdt, neem dan contact op met uw arts om te zien of het veilig is om hiermee door te gaan. Wees extra voorzichtig in bepaalde situaties, zoals ‘s nachts rijden, in druk verkeer of bij slecht weer. Gebruik het openbaar vervoer of vraag een vriend of familielid om te helpen.
Krijg ondersteuning. Het hebben van een netvliesaandoening kan moeilijk voor u zijn en het kan zijn dat u veranderingen in uw leven moet aanbrengen. Je kunt door veel emoties heen gaan als je je aanpast. Overweeg om met een hulpverlener te praten of lid te worden van een steungroep. Breng tijd door met ondersteunende familieleden en vrienden.